Overijsselse Bibliotheken gaan van Aladin naar IBI

Als iemand een bibliotheek instapt mag hij of zij altijd een vraag stellen. Dat vindt niemand vreemd. Er is ook niemand die zegt dat je over een jaar of zo geen vragen meer mag stellen in de bibliotheek. Ook al worden er tegenwoordig wat minder vragen gesteld dan vroeger. Wij zijn er nog steeds voor alle burgers die op zoek zijn naar informatie. Of je nu jong of minder jong bent, dom of minder dom en of nu arm of minder arm bent. Laagdrempelige toegang noemen we dat.

Exit Aladin

In het verleden schreef ik al hier, hier en hier dat ik het jammer vind dat Aladin verdwijnt. Per 1 juli stopt deze dienstverlening. De vraag was dan ook hoe het netwerk van Overijsselse bibliotheken daar mee om zou gaan.

Opties voor het Overijssels Netwerk

Grofweg waren er voor ons netwerk drie keuzes:

1) Niks doen en geen digitale vraagbeantwoording meer doen

2) Een simpel formuliertje op de website en elke bibliotheek beantwoordt zijn eigen vragen.

3) Aansluiten bij IBI

Voor mij is stoppen geen optie. We zitten midden in een traject dat we allerlei digitale diensten voor het onderwijs ontwikkelen. Daar past een digitale vraagbeantwoording prima in. Eigenlijk is het niet echt compleet zonder zo'n dienst.

Als we zouden kiezen voor een simpel formuliertje zou elke bibliotheek voor zich aan de slag gaan. Dat betekent dat elke bibliotheek ook elke dag allert moet zijn op gestelde vragen, terwijl er nu een netwerk is waarin de dagdelen onderling verdeeld zijn. Elke bibliotheek investeert een dagdeel en krijgt van de rest van het netwerk de hele week cadeau. Lijkt mij een prima taakverdeling.

Door te kiezen voor IBI blijft ook na 1 juli digitale vraagbeantwoording door een netwerk mogelijk.

Tineke Datema, de provinciaal servicemanager voor Aladin, had een voorstel voorbereid voor het directieoverleg waarin geopteerd wordt om IBI in te zetten na 1 juli. De directies hadden niet lang nodig om het besluit te nemen: de consequenties zijn niet groot en het gemak voor de klant is er mee gediend en de samenwerking blijft in tact.

Landelijke initiatieven

Wel is afgesproken dat we graag de landelijke initiatieven volgen van Bibliotheek.nl om tot een nieuwe vorm van vraagbeantwoording te komen. En het is dan ook de bedoeling om over te stappen op die nieuwe vorm van dienstverlening zodra die beschikbaar is.

Ga IBI zelf proberen!

O ja, beste directeuren. In het verleden kwam ik nog wel eens tegen dat er veel mensen meepraatten over Aladin die zelf Aladin nog nooit geprobeerd hadden. En dus ook niet zelf hadden ervaren hoe Aladin werkte. Zullen we afspreken dat elke directeur in Overijssel zelf ook eens met IBI aan de slag gaat en er een vraag stelt? Dan weet u wat u uw klanten aanbiedt. Lijkt me nuttig. Als u hier klikt, kunt u gelijk met IBI aan de slag.

Vragen mag!

Per 1 juli stopt dus Aladin en gaan we door met IBI. Iedereen kan dus vragen blijven stellen of het nu gewoon in onze vestigingen is of op internet. Het maakt niks uit. Op beide plekken nemen we iedere vraag even serieus! En zo hoort het. Want domme vragen, bestaan niet.

Waar ik aan denk op de drukste momenten

Deze maand is maar een rare maand. Een meivakantie die alles plat legt, overal feestdagen die de overige weken ook nog eens in stukken knipt. En het werk? Dat gaat gewoon door. En dus propt iedereen alle afspraken gewoon in de resterende dagen. Dus ik heb mevrouw D. maandagochtend gegroet en gezegd dat we elkaar vrijdagochtend wel weer zien.

Maar ach, dat geren gaat ook altijd wel weer voorbij want het barst deze maand van de vrije dagen. En als het druk is moet je af en toe weer even denken aan al die andere leuke momenten. Zoals bovenstaande. Afgelopen zaterdag dobberden we nog met een motorsloepje in de wateren rond Vollenhove. En Eva-Lotta onze jongste dochter snapte heel goed wat het betekent om op de juiste momenten je rust te pakken.

Let vooral op dat achteloze beentje dat buiten boord wordt gegooid.

Mocht u mijn gezinsleden wel zien, zeg dan even dat ik aan ze denk.

Op naar het volgende pooltje: Wie wordt directeur van de Bibliotheek Zwolle?

Zo. De poll over de opvolging van Bouke Arends was nog maar net gesloten of het persbericht over de opvolging ging vanochtend de deur uit. En zoals u kunt zien: de commissarissen van ons bedrijf hebben goed geluisterd naar uw stemmen.

Per 1 augustus zal Tineke van Ham de nieuwe voorzitter en enig lid van de Raad van bestuur van de Rijnbrinkgroep zijn. Van zowel onze eigen organisatie als van de Bibliotheek Zwolle ontving ik het persbericht. In het persbericht van de Rijnbrinkgroep werd de loopbaan van Tineke van Ham binnen het bibliotheekwerk geroemd. Evenals het winnen van de bibliotheekinnovatieprijs in 2008.

In het persbericht van de Bibliotheek Zwolle werden met name haar Zwolse wapenfeiten vermeld. Daarin aandacht voor het feit dat zij een neergaande lijn van uitleningen heeft weten om te buigen in een gestage groei. Als zij vertrekt uit Zwolle zijn alle vestigingen met uitzondering van de Centrale Bibliotheek vernieuwd. Daarnaast wordt melding gemaakt van een gezonde financiële situatie en mooie maatschappelijke projecten zoals Biebsearch.

Naast directeur van de Bibliotheek Zwolle is Tineke van Ham ook voorzitter van het directieoverleg van Overijsselse Bibliotheken. Het ligt voor de hand dat dit netwerk op zoek moet naar een nieuwe voorzitter.

Voor mij is Tineke natuurlijk geen onbekende. Ik heb een prachtige tijd gehad in Zwolle als interim teamleider Back-office. Tot vorig jaar was ik nog adviseur van het MT en nog steeds voel ik me kind-aan-huis.

Ik ken Tineke als iemand die altijd de samenwerking en de concensus zoekt. Ze heeft sterke verbindende kwaliteiten en ik sta af en toe verbaasd van de hoeveelheid energie die ze kan aanspreken.

Dat alles is natuurlijk een groot verlies voor de Bibliotheek Zwolle. Ze laat echter een prachtige organisatie waarin veel zelfvertrouwen zit. En ze blijft natuurlijk relatief dichtbij.

Maar ik ben de beroerdste niet, dus ik ga ook de Bibliotheek Zwolle weer helpen aan een nieuwe directeur. Dus binnenkort kunt u ook hier weer stemmen op de opvolger van Tineke van Ham. Uw suggesties kunt u mij vast laten weten. Vooral als u zelf gaat solliciteren: laat het me weten!

Want let wel: de vorige twee polls hebben beide keren de juiste kandidaat voorspeld. Dus als u directeur in Zwolle wilt worden. Zorg dat u bij mij op het lijstje komt.

Goed, ga ik vast bellen met de voorzitter van het bestuur van de Bibliotheek Zwolle. En voor Tineke van Ham hier natuurlijk de verdiende felicitaties.

De magie van verbeelding

Afgelopen week zag ik de film "Le Concert". Nu ben ik niet zo'n filmkenner, dus verwacht van mij geen hoogstaande filmkeuring. En dat is ook niet de reden dat ik een stukje schrijf over een film.

Begin jaren tachtig wordt het Bolshoi-orkest ontslagen omdat de dirigent Andrei Filipov weigert joodse musici te verwijderen uit zijn orkest. Nu, bijna 30 jaar later, krijgt hij onverwacht de kans het oude orkest nog een keer samen te brengen. Dit samen met de virtuoze violiste Anne Marie Jacquette. Andrei Filipov heeft echter meer redenen dan alleen muzikale om met haar samen te spelen. Andrei moet iets zeggen teggen Anne Marie. Iets wat bijna niet te zeggen is.

De uitvoering van orkest en solist draait om het vioolconcert van Tsjaikovski. Naar verluidt één van de moeilijkste stukken voor een violist. Ondanks de zware boodschap blijft de film enorm licht. De karikaturen die van elke volksaard worden neergezet houden het vrolijk.

Als het doel van "kunst" is om emotie op te roepen dan is deze film daar een bijzonder voorbeeld van. De finale van de film gaat in mijn ogen over wat muziek kan zeggen, over wat muziek kan oproepen. De muziek brengt iets over op de acteurs. Iets wat niet te benoemen is.

Er wordt echter film - een andere kunstvorm - gebruikt om dat verhaal over muziek te vertellen. En de manier waarop dat gefilmd en gespeeld wordt is van een zelfde soort magie. Zoals muziek wordt overgebracht op de acteurs, zo wordt de film weer overgebracht op de kijkers. Daardoor krijgt de film een soort spiegeleffect. Wat ik net zag bij de acteurs - muziek die emoties overbrengt op de acteurs - brengen de acteurs in de film nu over op mij.

Die magie is voor mij de magie van kunst. Een magie die zich bevindt in muziek, in film, in theater, in foto's en schilderijen en in boeken. De magie om te vertellen wat niet verteld kan worden, om te laten zien wat je niet kunt laten zien, om te laten voelen wat je niet kunt voelen.

Die magie is het wezen achter het verhaal. Het is het gevoel achter het verstand en de liefde achter de relatie. Het is de magie van de toon die je nog hoort als de muziek gestopt is.

Het is de magie van de verbeelding. En je leven is minder rijk als je die magie nooit proeft.

Het is maar goed dat er culturele instellingen zijn.

Gelderse directeuren enthousiast over Biebsearch!

Foto: (R)DS

Sommige mensen verwijten mij dat ik altijd altijd jubelverhalen vertel over Overijssel. Omdat ik gevoelig ben voor kritiek, neem ik die handschoen natuurlijk graag op.

Gelderland
Vandaag gaat het dus niet over Overijssel maar over Gelderland. Afgelopen maandag mocht ik daar samen met Yvonne Sinkeldam een presentatie houden voor het Gelders Directie Overleg over Biebsearch.

Want in Gelderland gebeurt iets moois, schreef ik al eerder. De afgelopen maanden had ik samen met Yvonne en mijn collega Marcel Mentink een aantal bibliotheken bezocht die bezig waren met samenwerking met het voortgezet onderwijs.

De conclusie van die ronde is dat er prima kansen liggen in Gelderland. Kansen met voortgezet onderwijs, kansen met ROC's, en kansen voor samenwerking.

Mooie voorbeelden
In Arnhem is een hele mooie samenwerking gestart met het Arentheem College. Er wordt aan mediawijsheid gedaan voor een niet eenvoudige groep VMBO-leerlingen. Het is hard werken en er is nog een hoop te doen. Maar mooi is het.

In Doetinchem ligt een uitgewerkt plan voor ondersteuning van het ROC Graafschapcollege. Een plan dat klein begint maar dat grote perspectieven biedt. En waarbij al gekeken wordt naar samenwerking met omliggende bibliotheken. En eerlijk is eerlijk: er zit daar nog wel een kink in de kabel om de handtekening te krijgen.

De Novetheek en de Bibliotheek Noord-West-Veluwe opereren nu mee onder de vlag van de scholen uit de buurt van Zwolle. Die zijn dus eigenlijk al aan de gang met Biebsearch. Maar hebben de ambitie om nog verder te gaan.

CODA Apeldoorn heeft samen met Novetheek, Brummen-Voorst en Deventer nog een ijzer in het vuur bij ROC Aventus.

In Nijmegen begint volgend schooljaar een pilot met twee VO-scholen: het Canisius College en het Montessoricollege. In Nijmegen wordt een compleet Biebsearchpakket uitgerold. In deze pilot werkt een prachtig team van de Opbenbare Bibliotheek Gelderland Zuid samen met Biblioservice Gelderland om tot een mooi resultaat te komen.

Op naar samenwerking
Kortom, kansen zat. Maar tegelijkertijd loopt ook elk van de bibliotheken tegen eigen beperkingen aan. Kent tegenslagen, vertragingen en onverwachte problemen. Alle reden om ook in Gelderland met elkaar te gaan samenwerken.

Samenwerken om die ROC's een goed aanbod te doen, samenwerken om echte kennis en kunde op te bouwen en daarmee uitdagende functies te bieden voor bibliotheekpersoneel. Samenwerken om gezamenlijk voldoende instructiecapaciteit te hebben op de momenten dat het nodig is.

Met Yvonne Sinkeldam heeft Gelderland een prachtige spil die krachtdadig de verschillende initiatieven kan begeleiden, bibliotheken kan adviseren en ondersteunen en die kan regelen dat bovenstaande samenwerking ook echt uit de grond kan komen.

Als ik zeg tegen mensen zeg in bibliotheekland dat ik uit Overijssel kom, zeggen ze vaak: "ja, daar gaat alles heel anders". En dat snap ik dan nooit zo.

Want als ik zo een tijdje meeloop in Gelderland en ik zie de kansen en de mensen dan heb ik er het volste vertrouwen in dat het ook daar tot mooie dingen komt.

Hup Gelderland Hup!
Dus: hup Gelderland hup, pak die kansen. En laat niemand zeggen dat ik alleen jubelverhaal vertel over Overijssel.

Dag Aladin...welkom IBI en Goeievraag

Op familiefeestjes was het tot een aantal jaren geleden gebruikelijk dat de vier ooms (waar ik er één van was) voetbalden tegen de vier neefjes. Dat lukte tot een aantal jaren geleden met redelijk gemak. Toen ze tien waren, konden twee ooms het werk nog wel af. Maar toen ze een jaar of veertien, vijftien werden begonnen we te verliezen. Ze liepen harder, hadden meer techniek en meer uithoudingsvermogen. De nieuwe generatie won het van de oude generatie.

En dat gevoel kreeg ik ook met mijn laatste vraag aan aladin . Ik kan namelijk niet anders dan zeggen dat ik aangenaam verrast ben door de resultaten van goeievraag.nl.

Wat was mijn vraag? Ik liep met een aantal zinnetjes in mijn hoofd waarvan ik dacht dat het een gedichtje was. Het ging om de volgende zinnetjes:

Er is een land
Net achter mijn oor
Waar ik soms naar toe ga
Ik kijk dan naar de wereld
En soms moet ik dan lachen
En grijns dan
Van oor tot oor

Via GoogleAnalytics kon ik zien dat er heel veel gezocht is. Probleem is dat als je zoekt met deze woorden, je altijd uitkomt bij mijn website.

Update
Na een paar dagen krijg ik van Goeievraag een verzoek om aanvullende informatie. Dat vond ik leuk om te zien. En even later komt het eerste antwoord binnen. Niet het goede antwoord maar wel het best mogelijke. Van Aladin kreeg ik een keurig bericht dat het niet gelukt is en dat de vraag nog open staat op de hersenkrakers.

Ondertussen stuurt Goeievraag mij keurig een mailtje dat ik punten kan verdienen door de beste vraagbeantwoorder aan te wijzen. Ze weten me goed te prikkelen en vast te houden.

Een onmogelijke vraag
Het uiteindelijke antwoord bestaat volgens mij niet. Mijn vermoeden is nu dat ik twee dingen door elkaar heb gehaald. Niet zo lang geleden heb ik een boekje van Anselm Grün gelezen die beschreef hoe je zo kon vertrekken naar dat plekje in je hoofd. En ergens bestaat er ook vast een gedichtje. Uiteraard was ik ook zelf op zoek. Omdat ik nog steeds dacht dat het Hans Hagen was kwam ik niet verder dan:

Ik hoor wat je denkt
Denk nog even door
Blijf stil bij me zitten
Oor tegen oor

Uit de bundel: Ik zie lichtjes in je ogen.

Als je die twee gedachten bundelt kun je ongeveer op de gevraagde zinnetjes uit komen. Maar dat is natuurlijk niet op te lossen. Dat begrijp ik ook wel.

Toch kun je er frappant genoeg wel heel dichtbij komen. Het beste antwoord waar madelief2100 mee kwam was namelijk het volgende gedicht.

Ik ken je land
Hier lig ik weer,
aan de rand van mezelf,
dicht en dringend tegen je aan.
Ik ken je bressen als mijn broekzak,
ik weet waar je linies liggen en waar ze lekken,
ik weet wanneer je bodem brandt
en hoe en waarom,
ik ken het knielen, het breken, het scheuren, de scherven,
de schoonheid zelfs van het er samen sterven,
als oude vijanden,
hand in hand.

Ik ken je land, liefste,
ik heb het zo vaak ten voeten uit veroverd.
En toch,
toch lig ik hier weer heen en weer
aan de rand van mezelf,
dicht en dringend tegen je aan.

Het is een gedicht van Stijn Vranken en is te vinden op zijn blog. Wie wat verder zoekt, kan dan ook vinden dat de Vlaming Vranken ook tekstschrijver is voor de Vlaamse theatergroep de Nieuwe Snaar. Die passen ook wel in mijn straatje.

En soms is dit ook wel het mooiste. Dat je iets anders vindt dan je zocht. Dat de jacht mooier was dan de vangst. Dat je door je vraag geen antwoord hebt maar wel verrijkt bent.

Aladin bedankt...
Zucht. Dat was voor mij de laatste vraag. Een vraag die altijd onbeantwoord zal blijven maar die prachtige dingen heeft opgeleverd.

Het was de eerste keer dat Aladin mij geen antwoord kon geven. Dat verandert mijn beeld van deze dienst niet. Bedankt voor alle goede antwoorden die ik wel altijd kreeg. En het afscheid straks zal mij toch een beetje pijn doen.

De ooms worden te oud en de neefjes te groot. Eén van de oplossingen die we als ooms hanteerden was dan ook dat we gemengde teams maakten, van ooms en neefjes. Een mix van Aladin en Goeievraag dus.

Ik blijf het een maatschappelijke taak vinden dat iedereen gewoon zijn vraag kan stellen bij de bibliotheek. Of dat nu in de bibliotheek is of op het internet. Bij de directies in Overijssel ligt een voorstel om de capaciteit voor vraagbeantwoording beschikbaar te houden voor onze burgers. In te zetten voor IBI of voor Goeievraag. Dat er vragen genoeg zijn, bewijst Goeievraag wel met honderden vragen per dag. Een initiatief dat ik dus graag ondersteun.

De neefjes hebben het voetbal inmiddels opgegeven. Die hebben tegenwoordig heel andere dingen aan hun hoofd. En daar willen ze hun ooms niet echt bij hebben. Zo is het leven.

Ik hou van Jouke!

Joukeinschede werd vanochtend de burgemeester van Bushalte Hasmanlanden (zie bericht). En ik moest toch even lachen om deze dubieuze erefunctie. Joukeinenschede is stafmedewerker bij de Bibliotheek Enschede en fanatiek twitteraar. Jouke zit ook achter het twitteraccount Biebenschede en blogt af en toe nog over zaken die hij leuk vindt of die hem opvallen.

Af en toe heb ik hier een berichtje over de verborgen krachten van het bibliotheekwerk. Maar ik kan Jouke met het beste fatsoen niet onder de verborgen krachten laten vallen. Hij twittert gewoon veel te veel om verborgen te blijven.

Waarom hou ik van Jouke? Want Jouke is eerlijk gezegd af en toe ook gewoon een oude brompot. U noemt een onderwerp en Jouke heeft er een mening over. Een ongezouten mening wel te verstaan. Jouke kent de nuances zwart en wit.

Onweerstaanbaar zijn de twitterberichten van Jouke. Over zijn bezoekjes aan de Praxis, over de router van Ziggo die geïnstalleerd moet worden, over zijn geheime liefde V. (waarvan we allemaal vermoeden wie het is) en over zijn hondjes. Hilarisch waren de weken waarin hij dag na dag meldde of de krantenbezorger wel of niet bezorgde. En oh ja, 's ochtends wordt altijd gemeld of hij bij de wandeling met de honden wel of niet de bosuil hebben gehoord. Jouke is altijd vroeg op en Jan Klerk en Jouke wensen elkaar alltijd een goedemorgen. Om en passant nog even te melden wat het weer vandaag is in 053. Altijd handig.

Jouke is voor mij een over-the-top-twitteraar. En ik hou ervan en hij is er een ster in. Voor mij is Jouke de beste over-the-top-twitteraar. Jouke maakt van twitter Camp. Kunst dus. Het is geen geleuter. Het is kunst. En Jouke is een kunstenaar.

Jouke communiceert wat hij leuk vindt. Jouke volgt gewoon zijn hart. Jouke is zijn eigen karikatuur geworden. Gewoon door te doen wat ie is. En daarom verdient ie het om hier nog een keer genoemd te worden. Volg die man! En gefeliciteerd met de dubieuze erefunctie Mayor van Bushalte Hasmanlanden. Het is je van harte gegund!

Ik hou van Jouke!

7 maart 2019 of 3 oktober 2025: Laatste uitlening in een bibliotheek

Begin april werden de CBS-statistieken over 2008 bekend voor bibliotheken. Het aantal leden is in dat jaar gedaald met 1,05%. De uitleningen zijn gedaald met 9,7%. -9,7%! Daar schrok ik geweldig van. Dat is bijna 10%!

Het verschil tussen 7 maart 2019 en 3 oktober 2025

Tijd dus om wat verder in die statistieken te duiken. In 2005 hadden de Nederlandse bibliotheken nog 132 miljoen uitleningen met elkaar. In 2008 waren dat er nog maar 112 miljoen. 20 miljoen eraf in drie jaar. Tussen 2005 en 2008 verloren de bibliotheken miljoenenuitleningen per jaar. Ga eens uit van twee scenario's: antraciet (-6,3 miljoen per jaar) en zwart (-10 miljoen per jaar). Tel dus maar uit wanneer de laatste uitlening zal plaatsvinden. In het gunstigste geval is dat op 3 oktober 2025 (-6,3 miljoen uitleningen per jaar). In het ongunstigste geval is dat op 7 maart 2019 (-10 miljoen uitleningen per jaar).

Mijn pensioen

In elk geval roept dat bij mij toch even vragen op over mijn pensioen. Want mijn vroegste pensioendatum ligt op 2038. En ik heb net hard lopen roepen dat ik nog wel een tijdje werk voor het bibliotheekwerk. Wordt ik daarmee automatisch de executeur van het testament van het bibliotheekwerk?

Nu wil het geval dat mijn werkgever binnenkort een informatiemiddag heeft met het pensioenfonds. Om uit te leggen hoe alles zit met pensioenen. Ik begin hier een complot te vermoeden. Is er ergens al een onderhandse afspraak dat bibliotheken dicht gaan? Wordt er bezonnen op een afvloeingsregeling?

Verzet de koers

Dat alles geldt natuurlijk alleen als het beleid niet wijzigt. De cijfers staan haaks op de cijfers die we in Overijssel zien. Door ombouw van de vestigingen zien we dat de uitleencijfers opnieuw stijgen. Soms met 30% tot 40% per jaar. In 2009 steeg het totaal aantal uitleningen met een half miljoen op een totaal van 12 miljoen. De lijn gaat dus omhoog.

Geloof me: Er is echt nog veel te winnen voor bibliotheken. Onze uitleenregels kunnen echt nog veel ruimer, onze presentatie kan beter en onze collectie kan meer afgestemd worden op de vraag.

In elke bibliotheek kunnen de prestaties omhoog

Ik neem dit verval dus niet als automatisme aan. Sterker nog: ik beweer dat elke bibliotheek zijn prestaties kan verbeteren.

Toch voel ook ik wel dat bibliotheken in een wisselend tij zitten. De digitale bibliotheek wordt naast de fysieke vestiging steeds belangrijker. In de aankondiging van de statistieken door de VOB wordt ook aangegeven dat de Digitale Bibliotheek (lees: bibliotheek.nl) in 2008 34.000.000 bezoekers trok. Voorwaar geen kleine aantallen. En ik vermoed dat daar nog een hele natuurlijke groei in zit.

In Overijssel opteren nog steeds voor mooie doelstellingen:

- Eind 2011 halen we nog evenveel uitleningen als in 2008

- Eind 2011 is ons ledenbereik gestegen van 25% naar 29%

- Eind 2011 hebben we 10.000.000 digitale bezoekers

- Eind 2011 maken 25.000 leerlingen gebruik van Biebsearch

Sommige mensen noemen dit ambitieus. Ik noem het realistisch. Al onze metertjes geven aan dat we nog steeds goed op koers zitten om dat te halen.

Kortom, ik blijf nog wel even aan het werk in bibliotheekland.

Foto

Samenwerken met Jeugdjournaal en NOS Headlines!

De afgelopen week was ik samen met collega's van Bibliotheek.nl en Bibliotheek Zwolle in overleg met de NOS. Al een tijdje geleden maakte ik al melding van een eerste aftrap. Er zitten een paar leuke dingen in de pijplijn. Afgelopen week werd het tijd om rond mediawijsheid - één van die leuke dingen - maar eens spijkers met koppen te slaan.

Publieke taak NOS
De NOS is een omroep die een belangrijke maatschappelijke taak heeft. Zij zijn de eigenaar van het objectieve nieuws. Betaald uit publieke middelen. Tegelijkertijd voelt de NOS de plicht om de Nederlandse kinderen en volwassen op te leiden tot goede mediagebruikers. Iedereen moet zich bewust zijn van het feit dat nieuws altijd een selectie is van het totale nieuws. Vervolgens is het nieuws dat wel getoond wordt, weer een selectie van alle opnames en informatie die beschikbaar is.



NOS on Tour
Om die reden heeft de NOS een programma waarbij ze samen met voortgezet onderwijsscholen en NOS Headlines mediawijsheidprogramma's uitvoeren. Dit programma heet NOS Nieuws on Tour. Ze leren scholen kijken naar het nieuws en ze leren kinderen om het nieuws zelf te maken. Om daarmee zelf te ervaren hoe moeilijk het is om objectief nieuws te maken.

Het probleem van de NOS is dat ze slechts een handvol voortgezet onderwijsscholen kunnen bereiken met Headlines on Tour. Het basisonderwijs willen ze eigenlijk ook wel doen met een soort Jeugdjournaal on Tour. Er is dus de wil om veel te betekenen maar de capaciteit ontbreekt.

Bibliotheken als drager van NOS-programma
De vraag was of bibliotheken de NOS daar niet bij konden helpen. Dat treft. Want bibliotheken hebben het probleem dat zij nog niet direct als partner voor mediawijsheid worden gezien. Voor sholen geldt nog steeds dat ze bibliotheek vooral zien als boekenleverancier. Niks mis mee, met die boeken, maar wel een beetje beperkt.

Pratenderwijs kwamen we uit op een laagdrempelig programma dat gebruikt moet kunnen worden door alle bibliotheken in heel Nederland. Dus geen megastudio, geen grote trajecten maar simpele Flipcamera's en een kortlopend programma dat uit te voeren moet zijn door de gemiddelde mediacoach. Maar dat alles wel onder de vlag van de NOS.

NOS-Bibliotheken
De NOS en Bibliotheken zijn partners die erg goed bij elkaar passen. Allebei zijn ze waardenneutraal en kunnen alleen opereren als die betrouwbaarheid en onafhankelijkheid gewaarborgd zijn. Een samenwerking tussen commerciële omroepen en bibliotheken voelt om die reden heel anders aan.

Pakket maken - bibliotheek opleiden - testen - uitrollen
De verwachting is dat we voor de zomervakantie een opzet kunnen hebben van zo'n Headlines on Tour- en Jeugdjournaal on Tour-variant voor bibliotheken. Tegelijkertijd willen we kijken of we dat pakket vlak na de zomervakantie op een beperkt aantal plaatsen kunnen uittesten. Eind dit jaar kunnen we dan de resultaten presenteren en het programma openstellen voor alle bibliotheken in heel Nederland.

Ik ben er erg blij mee. Het past voor ons ook prima in onze Biebsearchplannen.

Lijkt mij een leuk idee. En de NOS trouwens ook. Jullie ook?

Mijn laatste vraag aan Aladin?

Per 1 juli gaat de stekker eruit. Ik zal er verder niks over zeggen.

Als je afscheid neemt moet je afscheid waardig zijn. Dus een mooie laatste vraag.

De afgelopen dagen liep ik met de volgende zinnetjes in mijn hoofd:

Er is een land
Net achter mijn oor
Waar ik soms naar toe ga
Ik kijk dan naar de wereld
En soms moet ik dan lachen
En grijns dan
Van oor tot oor

En ik weet eigenlijk wel zeker dat het uit een of ander kindergedichtje komt. Ik ben niet zeker van de woorden. En die eindzin over dat grijnzen, die kan ook best aan mijn eigen gedachten zijn ontsproten.

Waar ga ja naar toe met zo'n vraag? Precies naar Aladin! Die vraag heb ik daar dus gesteld. Maar tegelijk heb ik de vraag ook gesteld aan Goeievraag.nl en aan IBI.

Goeievraag en IBI maken gebruik van "wisdom of the cloud". Aladin is een netwerk van professionals. Ik daag beiden uit en ben benieuwd wie er met een (goed) antwoord komt.

De uitkomsten zal ik over een paar dagen met jullie delen!

Tot die tijd mogen jullie je vermaken met een prachtig gedicht van Hans Hagen uit de bundel Maar jij.

Hoe lang

moeten we zuinig zijn
op de woorden die we zeggen
schrijven, fluisteren
hoeveel zijn er
ons gegeven
voor één leven
een eindeloze berg
of raken woorden
net als kleurpotloden op
moet ik denken, dromen
van schelpen, oren
die mijn woorden horen
over het vinden van de liefde
of het verlies ervan
hoeveel woorden nog
hoe lang

Nieuwe website Bibliotheek Zwolle: Ratings en meer!

De bibliotheek Zwolle kende u natuurlijk al van de website van Zwolle-Zuid. Bij de opening van de prachtige vestiging in Zwolle-Zuid gaven we al aan dat de site uitgebouwd wordt op de principes van de winkelformule.

Ondertussen hebt u kunnen lezen over de website van Hof van Twente. Op basis van die website is ook de Bibliotheek Zwolle nu meegegaan. Maar daarbij zou Zwolle Zwolle niet zijn als er toch weer een paar leuke nieuwe dingen zijn.

Inloggen en personaliseren
Bibliotheekleden kunnen inloggen en krijgen daarme een gepersonaliseerd scherm vanwaar ze bibliotheekfuncties kunnen uitvoeren. En tegelijkertijd blijven ze ook in de overige functies zitten. De Mijnbibliotheekfuncties van Bicat zijn dus volledig geïntegreerd.


Ratings/favorieten
Klanten kunnen als ze ingelogd zijn ook hun ratings toevoegen aan boektitels. Uiteraard kunnen ze hun favorietenlijstje maken. Dat kan natuurlijk al maar die functie is ook nu weer geïntegreerd in de websitefunctie.


Activiteiten en reserveren
Een kleine nieuwe functionaliteit is ook de opname van activiteiten en een reserveringsfunctie. Kon natuurlijk ook niet ontbreken.

Volgende ronde: Deventer
Zwolle-Zuid was release 1, Hof van Twente en Zwolle zijn release 2. De volgende stap is release 3. Die gaan wij niet maar maken vanuit het Overijsselse. De Bibliotheek Deventer gaat in opdracht van het Ministerie van OC&W de volgende release doen. De verwachting is dat we medio dit jaar en eind van dit jaar een release uitbrengen. Dat worden dus release 3 en 4.

Naast veel extra functionaliteit is het de bedoeling dat de nieuwe releases ook geschikt worden voor het CMS-systeem Bart en het bibliotheeksysteem Vubis. De huidige versie is geschikt voor CMS-systeem Joomla!, Bicat en Aquabrowser.

Wennen aan ontwikkelen
Het Overijsselse team is nu ruim een jaar op deze manier aan het opleveren. Het is telkens hard werken maar ik constateer ook dat elke oplevering weer beter verloopt. Ontwikkelaars, leveranciers en projectmederwerkers van bibliotheken raken bedreven.

Uitrollen
Nu Deventer het stokje overneemt met ontwikkelen gaan we ons binnen het Overijsselse project richtten op het uitrollen binnen de Overijsselse bibliotheken. Bibliotheken van buiten Overijssel die mee willen gaan doen kunnen zich melden bij Bibliotheek Deventer. Daar hebben we nog geen plan voor, maar we kunnen kijken hoe we dit met elkaar kunnen gaan oppakken.

De Rafaël en Sylvie van der Vaart van het bibliotheekwerk

Onze eigen Rafaël en Sylvie
Het Nederlands Bibliotheekwerk blinkt niet uit met shownieuws. Dus ja, soms moet je het een beetje zoeken. En wat blijkt: we hebben in het Nederlands bibliotheekwerk wel degelijk een prachtig shownieuwskoppel. Joep van Dijk (directeur Biblitoheek Breda) en Erna Winters (directeur bibliotheek Kennemerwaard). Het zijn onze eigen Rafaël en Sylvie van der Vaart van het Nederlands bibliotheekwerk.

Onlangs maakte Joep bekend over te stappen naar de schouwburg in Hoofddorp. En iedereen feliciteerde niet alleen Joep. Maar men feliciteerde ook vooral Erna. Want de afstand Alkmaar-Breda is volgens map24.com nog altijd 147 kilometer. En dat terwijl Alkmaar -Hoofddorp slechts 50 kilometer is. En dat is natuurlijk fijn voor ons allen, want dat staat natuurlijk garant voor nog meer shownieuws.

Bibliotheek en schouwburg gaan samenwonen

De volgende speculatie is dan natuurlijk op zijn plek. De schouwburg in Hoofddorp gaat namelijk onder één dak gebracht worden met de bibliotheek in Hoofddorp. Bibliotheek en schouwburg gaan dus samenwonen. Nou ja, u voelt mijn shownieuws al aankomen.

Zeg Adriaan, wordt het niet eens tijd?

De directeur van de bibliotheek Haarlemmermeer - met als hoofdvestiging Hoofddorp - is de onkreukbare Adriaan van Geest. Als ik zijn Linkedin-CV moet geloven is hij daar al weer 12 jaar directeur. Ik zou zeggen: "Adriaan, het wordt echt tijd voor een overstap." Er is een leuke directiefunctie in Breda vacant. Ook zou Adriaan even kunnen bellen naar Alkmaar of een directieruil geen leuke optie is. Want zeg nou zelf: voor de liefde moet toch alles wijken?

Dus kom op Adriaan, trek de stoute schoenen aan en maak plaats voor onze eigen Rafaël en Sylvie van het bibliotheekwerk.

Nog suggesties?

Als u nog andere suggesties hebt voor Adriaan van Geest dan mag u die natuurlijk ook melden. Oh ja, en vergeet ondertussen niet te stemmen over de opvolger van Bouke!

Foto: Shownieuwsfotograaf Francien van Bohemen

Beste Beatrijs... Graag stilte in de leeszaal

In het dagblad Trouw schrijft Beatrijs al jaren over etiquette. Over wat je wel en niet mag verwachten van je vrienden, collega's en de samenleving in het algemeen.

Onlangs stond in die krant de volgende vraag aan Beatrijs:

Beste Beatrijs,
Regelmatig ga ik op zaterdagochtend naar de bibliotheek van de kleine gemeente waar ik woon. Mijn man let dan op onze twee kinderen en het idee is dat ik zo een paar uur ongestoord kan werken aan mijn deeltijdstudie. In de praktijk valt dat niet mee. Er rennen gillende kinderen rond, waar de ouders niets van zeggen, en volwassenen praten hard met elkaar of voeren mobiele telefoongesprekken. Ook de bibliotheekmedewerkers zelf kletsen volop zonder hun stem te dempen. Toen ik als kind naar de bibliotheek ging, leerde mijn moeder me dat ik daar stil moest zijn en fluisteren. Is dat volledig uit de tijd?
Rumoer in de leeszaal

Tja, welk antwoord zou u geven? Op zaterdagochtend naar een kleine bibliotheek gaan, is mijn inziens toch ook wel een beetje vragen om problemen. Dat is toch net zoiets als op tweede paasdag om drie uur iets kleins halen bij IKEA...

Het antwoord van Beatrijs is verpletterend. En behoeft geen commentaar.....

Beste rumoer in de leeszaal,

Een bibliotheek is geen kermis en ook geen café. Bezoekers en personeel zouden zich rustig moeten gedragen en inderdaad hun stemmen moeten dempen. Bespreek uw klacht met de medewerkers aan de balie. Het zal niet eenvoudig zijn om uw punt over het voetlicht te brengen, als zij zelf even hard meedoen met het lawaai, maar u staat in uw recht, dus ze zullen zich tenminste even over het probleem moeten buigen. U zou kunnen voorstellen dat er bordjes met ’Stilte a.u.b.’ worden opgehangen. Allicht zal dat iets schelen in de herrie. Wanneer die bordjes er eenmaal hangen, kunt u lawaaischoppers op een duidelijk zichtbare regel attenderen. Dat is makkelijker dan met hen in discussie te gaan.

Voor het hele artikel.

Wedden op de opvolging van Bouke Arends!

Zo. Het kan weer. Bouke Arends is sinds donderdag vertrokken bij de Rijnbrinkgroep. En dus is de vraag: "wie gaat zijn plek innemen?". Bijna twee jaar geleden kon het ook. Maar toen op de opvolging van Henk Middelveld.

Dus u kunt weer poolen. Een mooie voorbereiding op al die pooltjes die zo meteen nog ontstaan voor het WK-voetbal.

En laten we wel wezen: de wisdom of the crowd gebruiken is natuurlijk zo gek nog niet. De Raad van Commissarissen kan alle hulp gebruiken. Ach, en waarom Mercury Urval inschakelen als we samen dat varkentje ook wel kunnen wassen? Doet u even mee?

Dus ik heb weer een belrondje gemaakt langs een aantal anonieme maar welingelichte bronnen. En anders dan de vorige keer - Bouke Arends was toen bij anonieme bronnen favoriet - is het beeld veel diffuser.

Op de eerste plaats worden namen genoemd van de directeuren van de drie bibliotheekbedrijven van de Rijnbrinkgroep: Ad Voortman, Duco van Minnen en Jacqueline Roelofs. De namen van Ad Voortman en Jacqueline Roelofs werden daarbij het vaakst genoemd. Ad vanwege zijn senioriteit, Jacqueline vanwege haar daadkracht.


Wie wat rondvraagt hoort ook de naam van Tineke van Ham. Ze is directeur van de Bibliotheek Zwolle en voorzitter van het netwerk van Overijsselse Bibliotheken. Een dame met een onberispelijk track record. De afgelopen jaren heeft ze aangetoond ronkende resultaten te koppelen aan prima diplomatie.

In den lande gonst dan nog de naam van Anne Rube, directeur van Probiblio. Probiblio en Rijnbrinkgroep waren vergevorderd in besprekingen en werken nu intensief samen. Deze optie lijkt mij eigenlijk alleen logisch als er nu toch een vervolgstap wordt gemaakt van samenwerking naar opname van Probiblio in de Rijnbrinkgroep.

Ook in het geruchtencircuit, maar minder sterk, is de naam van Rob Pronk. Dat lijkt mij nou weer alleen logisch als Biblionet en de Rijnbrinkgroep wat met elkaar zouden willen.

En tja, het is eigenlijk helemaal niet zeker of de functie van Bouke Arends - voorzitter Raad van Bestuur Rijnbrinkgroep - op dezelfde manier blijft bestaan. Het zou kunnen dat de bestaande directeuren bijvoorbeeld een gezamenlijke Raad van Bestuur vormen waarbij één van de directeuren voorzitter is.

En zo blijft er dus een hoop te speculeren. Speculeer lekker even mee. Zie het als brainstormen van hoe het verder moet. En vergeet vooral niet je stem uit te brengen.

Tot die tijd wensen we natuurlijk Bouke Arends, als wethouder van de gemeente Emmen, natuurlijk alle goeds! Hij was een waardige opvolger van Henk Middelveld en dat alleen al was eigenlijk al een onmogelijke opgave. Bouke heeft de Rijnbrinkgroep op de kaart gezet en zijn kwaliteiten ingezet om het bibliotheekwerk als totaal vooruit te laten komen.

Innovatie in 1597

Innovatie lijkt altijd te gaan over nieuwe dingen. Innovatie lijkt iets te zijn van deze tijd. Maar niks is minder waar. Innovatie is van alle eeuwen.

Zoals bekend heb ik een voorliefde voor geschiedenissen. In het verleden schreef ik al over de boeken van Mike Dash. Het laatste boek van hem ging over de tulpenkoorts in Amsterdam in 1635. Amsterdam zat toen al in de gouden eeuw, de VOC bestond al en er was niemand meer die twijfelde dat Amsterdam de kosmopoliet zou zijn of worden.

De afgelopen weken las ik het boek "Amsterdam in 1597" van Gabri van Tussenbroek. Het is een vlot lezend boek dat van maand tot maand het leven beschrijft van Cornelis Claesz. Cornelis Claesz was drukker aan het Damrak. Het boek toont aan wat de strategische waarde van informatie was. Ook al in die tijd.

Van Tussenbroek ging op zoek naar het geheim van Amsterdam. In 1597 was Amsterdam een uit de kluiten gegroeid dorp, een kleine stad. Een stadje met een slechte bodem om te bebouwen. Toch wordt Amsterdam de kosmopoliet van de Gouden Eeuw. Hoe kan dat?

Het geheim blijkt te liggen in de ondernemingsdrang van de stad. Het stadsbestuur was buitengewoon tolerant tegen vluchtelingen. Van heinde en ver werden specifieke vakarbeiders uitgenodigd zodat deze expertise binnen de stadsmuren beschikbaar kwam.

Van Tussenbroek concludeert dat 1597 een kantelpunt in die geschiedenis is. In dat jaar komt het eerste Nederlandse schip terug van een zelfstandige expeditie om de kaap naar Indië. Cornelis de Houtman is de eerste kapitein die dat doet. Een zeer verliesgevende expeditie overigens. Een tweede expeditie die terugkomst is die van Willem Barentz. U kunt allen het verhaal van het behouden huis op Nova Zembla. Overigens haalde Barentz het zelf niet. Hij stierf op de terugweg en zijn lichaam bleef achter in de Barentzzee. Ook een verliesgevende operatie.

Tegelijkertijd zitten we op een kantelpunt in de tachtigjarige oorlog. Prins Maurits weet van de Nederlanden een aaneengesloten stuk land te maken. Geen vijandelijke Spaanse enclaves. Onder andere Deventer en Steenwijk worden in die jaren bevrijd.

De Amsterdammers ruiken hun kans en grijpen die. En daarom wordt het de kosmopoliet van de Gouden Eeuw. Daarom is het nu nog steeds een groot financieel centrum. Daarom is er nu nog veel diamanthandel. Daarom kent Amsterdam nog steeds op veel gebieden een tolerant beleid. De roots liggen eeuwen terug, bijna genetisch verankerd.

Ook in dit boek sta ik weer versteld over de hoeveelheid informatie die bewaard is in bibliotheken. Er is bijvoorbeeld een archief met het weer van dag tot dag in 1597. Het boek kan dus beeldend vertellen over een grote storm die Amsterdam in dat jaar treft. Ook de hoeveelheid informatie over allerlei panden en mensen, schilderijen en gemeentestukken die bewaard zijn. Na zo'n boek ben ik elke keer weer blij met al die instellingen die dat consequent geconserveerd hebben.

Amsterdam had alle reden om deze ontwikkeling niet door te maken. Er was gebrek aan bouwhout, er was veel te veel water, er woonden te veel mensen op te weinig grond, er waren ziektes en er waren rampen. Alle reden om het hoofd in de schoot te leggen en te zeggen: dat Amsterdam, dat wordt het niet.

En tja, dan dringt de vergelijking met bibliotheken zich natuurlijk automatisch op. Bibliotheken hebben toch alle reden om hun hoofd in de schoot te leggen: de uitleningen lopen terug, er is concurrentie van digitale media en het personeelsbestand zou niet innovatief genoeg zijn.

De bibliotheken in 2010 zijn het Amsterdam van 1597. Een beetje krachtdadig bestuur, een aantal mensen die de kansen zien en jawel, we staan aan de vooravond aan een Gouden Eeuw voor bibliotheekwerk.

En tot die tijd: lees Gabri van Tussenbroek: "Amsterdam in 1597", ISBN 9789020416978. Van dezelfde schrijver: "Grachten in Berlijn".

Ets: Stadsprofiel van Amsterdam van Pieter de Keere / 1614-1618
Nb Laat geenzins de indruk ontstaan dat ik oproep tot een nieuwe VOC-mentatliteit. Mij is genoegzaam bekend welke vormen van uitbuiting hebben geleid tot het goud van de Gouden Eeuw. In dit artikel is het mij louter te doen om keus van Amsterdam om dorp te blijven of grote stad te worden.

Waar blijven de strijdmakkers?

Vanavond op Twitter: Joep van Dijk, directeur van Breda wordt schouwburgdirecteur in Hoofddorp. Ik wist niet eens dat Hoofddorp een schouwburg had! Maar het is Joep van harte gegund. En die schouwburg is direct een cabaretier rijker.

Maar deze weken gaat het me toch wat te snel. Twee weken geleden kondigde Edwin Mijnsbergen aan te vertrekken bij de Zeeuwse Bibliotheek. Een week geleden kondigde Bouke Arends aan te vertrekken bij de Rijnbrinkgroep. En dan nu weer Joep van Dijk. En natuurlijk: het is hun goed recht en alledrie gefeliciteerd.

Stuk voor stuk kleurrijke personen. Personen waar je mee kon lachen. En personen die bij mij hoog stonden in het lijstje van strijdmakkers voor de goede zaak. Makkers in innovatie. Makkers met een mening.

Onwillekeurig loop ik dan toch mijn "vriendenlijstje" met strijdmakkers langs: collega's bij Biebsearch, collega's bij Blauwe Brug, leuke directeuren in ons netwerk, de alles-is-liefde-crew. Wie is er nog meer bezig met solliciteren? Wie gaat er nog meer weg uit bibliotheekwerk?

Een groot deel van het plezier in je werk wordt gemaakt door de collega's - strijdmakkers zo u wilt - waar je mee samen werkt.

Zal ik vast zeggen dat ik van plan was nog even in het bibliotheekwerk te blijven. Misschien is dat ook wel nieuws. Ik zet het maar even op Twitter.....

En natuurlijk iedereen is vervangbaar. Uiteraard komen er nieuwe strijdmakkers. Maar niet allemaal tegelijk graag.