dinsdag 31 maart 2015

De zingende dienstverlening



Heel even dacht ik toch dat ik zat te kijken naar Johan Stapel en Naomi Deegenaars van de Koninklijke Bibliotheek.....

maandag 30 maart 2015

De Blogbioscoop : deel 28


 
Een paar jaar geleden was er die beroemde reclame van Mercedes. De ondertitel was: 'no beauty, without brains' Ook in de volgende reclame komt opnieuw een blondine de bibliotheek binnen. Ditmaal met een mannelijke tegenspeler. Kijk zelf hoe het afloopt....

woensdag 25 maart 2015

De bibliotheek als platform voor persoonlijke ontwikkeling..... in één minuut


 
Wie zegt dat de bibliotheek niet meer van deze tijd is, komt te weinig in een bibliotheek. Wie er eens een middag voor uit zou trekken om te zien wie er allemaal binnen komen, wie wie ontmoet en wat er allemaal gebeurt, weet dat de bibliotheek inderdaad die ontmoetingplek is waar je ongeacht je achtergrond altijd welkom bent voor je persoonlijke ontwikkeling..... Kijk maar.

maandag 23 maart 2015

De ene 25% is de ander 25% niet....



Vorige week maakte ING bekend dat de drie topmannen van deze bank elk flink meer zouden gaan verdienen. Een slordige 25%.  Er is voor deze salarisverhoging een heus 'beloningscomité' ingesteld en deze haastte zich te zeggen dat de banktop sinds 2009 geen salarisverhoging meer had gehad.

De crisis begon overigens in 2008. Waar stonden we toen met de bibliotheken? 2008 was het eerste jaar dat ik blogde op deze site. Als je die berichten doorleest, zie je dat het Rapport Calff net uit was, Bibliotheek.nl moest nog beginnen. En qua uitleningen? Nederland leende een slordig 112 miljoen items uit en werkten er nog 9.110 mensen in het bibliotheekwerk.

We zijn zeven jaar later. Ik kijk mijn laptop door en zie dat ik in die periode bijna elke Overijsselse bibliotheek wel heb geholpen met een bezuinigingsopdracht.  Pas als je achterom kijkt, zie je hoe groot het slagveld is.

Nu zeven jaar later is de stand dat we in het land nog een kleine 80 miljoen items uitlenen en dat er nog slechts 6.695 personen in het bibliotheekwerk werken. Raad eens: op beide gebieden zijn we 25% kwijt geraakt.

En dan zegt die bankdirecteur dat er bij hem 25% bij moet. Ik weet nog wel een plek waar er 25% bij kan. Maar ja, de ene 25% is de andere niet, zullen we maar zeggen.

donderdag 19 maart 2015

Waarom er meer bibliothecarissen in het leger moeten....


Gisteren las ik - zittend in het zonnetje - bovenstaande tekst. Uit een boek over de Russische geschiedenis. Op het moment dat 50% van de bevolking geletterd is, ontstaat er revolutie. Ik vond het een bijzonder verhaal. Nooit bij stil gestaan.


Later bedacht ik mij: waar zijn op dit moment de oorlogen aan de gang in de wereld? Op de website 'Conflictenteller' wordt dat bij gehouden.

Leg daar dan het onderstaande plaatje van OMOpedia eens naast waarin aangegeven wordt hoeveel procent van de bevolking kan lezen en schrijven.

En dan.... wordt je even stil. Oorlog en conflict is nauw verbonden met landen waar de alfbatesering tussen de 50 en 80 procent zit. Revoluties en oorlogen worden gevoerd op plekken waar de toegang tot kennis en informatie snel groeit.

Alfabetisering, onderwijs en toegang tot kennis en informatie zorgen ervoor dat een samenleving met elkaar verder kan groeien. Er kan begrip zijn voor elkaars standpunten en kan gezocht worden naar oplossingen zonder geweld te gebruiken. Dat voorrecht kennen wij nu een aantal generaties.

Wie wil investeren in vrede en veiligheid doet er goed aan zijn leger op te bouwen met onderwijzers en bibliothecarissen. De 'war on terror' is evenzeer een 'war on illitteracy'.  Een maatschappij die niet meer leert en luistert naar elkaar, vervalt tot conflict.

zondag 15 maart 2015

Spinoza

Met veel respect kijk ik naar de deelnemers van 'BoekPerWeek'. Ik ben geen supersnelle lezer en het zou bij mij de druk te groot maken om vooral dat 'BoekPerWeek te halen. De afgelopen maand las ik de biografie van Spinoza van Steven Nadler. Ergens was ik dit boek - uit 2001 - tegenkomen als de beste biografie over Baruch Spinoza.

Spinoza kwam uit een familie van gevluchte Portugese joden. Nadat de Spanjaarden in 1580 Portugal annexeerden werd ook de inquisitie in Portugal ingezet. Voor iedereen die niet katholiek was, was het beter het land te verlaten. In 1632 wordt Spinoza in de joodse buurt in Amsterdam geboren. Op steenworp afstand trouwens van Rembrandt.

Hij groeit op in het Amsterdam dat zich verlost van de 80-jarige oorlog en waarna de Gouden Eeuw definitief een aanvang kan nemen en handel allesoverheersend wordt. In die context zie je de Joden worstelen: ze mogen hun godsdienst belijden maar ze mogen de Nederlanders op geen enkele wijze voor de voeten lopen. Joden mogen geen deel uitmaken van een gilde en lange tijd is ook het praktiseren van het joodse geloof aan allerlei regels gebonden.

Spinoza was een fervent aanhanger van Descartes, voor velen bekend van 'Ik denk dus ik ben'. De rede kreeg een plek naast de godsdienst waarin juist ruimte was voor het mysterie. Met die rede, de ratio, werd steeds vaker getwijfeld aan allerlei waarheden: was de Bijbel inderdaad het woord van God? In de biografie zie je Spinoza bijna als een wiskundige het geloof benaderen: alles moet beredeneerbaar zijn en als dat niet zo is, is het niet waar.

Spinoza ontwikkelt zich als een echte intellectueel met dito vriendenkring. Het studeren heeft veel meer zijn interesse dan de handel. In 1656 wordt hij uit de joodse gemeenschap gezet met een banvloek. Niet veel later verruilt hij Amsterdam voor Rijnsburg. Als lenzenslijper voorziet hij in zijn levensonderhoud en ondertussen blijft hij zich bezig houden met filosofie.

Wat duidelijk wordt uit zijn biografie is dat in vrijheid filosoferen in die tijd geen veilige bezigheid is. Hij is telkens bezig of hij wel of niet iets moet publiceren en of daar dan wel of niet zijn naam op moet staan. De gereformeerde kerk censureert telkens boekwerken die niet verkocht mogen worden.  Spinoza krijgt aanbiedingen van het Franse en het Duitse hof om daar tegen een goede vergoeding huisfilosoof of hoogleraar te worden. Beide slaat hij af. Dat blijken juiste keuzes, beide instellingen worden vernietigd na weer de zoveelste oorlog.

Hoewel Nederland dus bekend stond om zijn godsdienstvrijheid was dat dus zeker geen vrijheid zoals we die nu kennen. Tegelijkertijd: in vergelijking met het Spaanse rijk was het in Nederland inderdaad een zeer vrij land.

Het grote werk van Spinoza 'de ethica' komt om die reden pas na zijn dood uit. Hij heeft het niet aangedurfd om het gedurende zijn leven te publiceren. Na publicatie is dat boek overigens 200 jaar verboden geweest in Nederland. Publicatie zou hem inderdaad zijn komen te staan op gevangenschap of doodstraf. De echte waarde van Spinoza hebben we dus pas ontdekt na zijn dood. Tijdens zijn leven was hij zeker geen onbekend filosoof maar zijn invloed tijdens zijn leven was beperkt.

De biografie is mooie aanvulling op bijvoorbeeld het boek van Russel Shorto over Amsterdam waar Spinoza overigens ook in voorkomt of het boek 'Het web van Spinoza' van Smilesvki. Wie overigens een keer wat wil lezen over Spinoza, raadt ik toch eerder het boek van Smilevski aan dan dat van Nadler. Het moet gezegd: Nadler is veel getailleerder en wetenschappelijker. Maar wie een boek per week wil doen: Lees Smilevski!

Reserveer dit boek via Literaruurplein.nl

maandag 2 maart 2015

Word nu lid van de bibliotheek en krijg een fiets kado?.... Nabijheid van bibliotheken neemt af


Een jaar geleden schreef ik dat in dit land elke week een bibliotheekvestiging sluit. Wij sluiten bibliotheekvestigingen in een land waar 25% van de basischoolleerlingen een taalachterstand heeft, waar 45% van de uitekeringsgerechtigden en 20% van de 65-plusser laaggeletterd is. Een land waar een complex toeslagenstelsel wordt gehanteerd voor juist deze groep die alleen via digitale weg en complexe invulformulieren kan worden verkregen. En waar we keer op keer versteld staan dat dit fout gaat.

Dit land is niet rijk genoeg om bibliotheekvestigingen te sluiten, was toen ook al mijn stelling. Wie de cijfers hoort, zou liever nog een paar extra vestigingen openen.

Nabijheid van bibliotheken neemt af
Ondertussen zijn we een jaar verder en publiceerde het CBS de afgelopen week een interessante kaart van Nederland met de afstand in elke gemeente tot een bibliotheek. Het CBS meldde er tevens bij de afstand tot aan de openbare bibliotheek in de afgelopen jaren gestegen is. Echt scheutig met verdere details was men niet bij het CBS. Daar ga ik nog eens achteraan. Ik haal er voor nu uit dat de gemiddelde afstand in het afgelopen jaar is landelijk is gestegen van 1,7 naar 1,8 kilometer.

Dat lijkt weinig  maar het CBS meldt daarbij dat dit gemiddelde sterk kan fluctueren. Dat kun je in de detailcijfers ook zijn: in de gemeente Menameradiel ging de afstand tot de bibliotheek in  de periode  2012-2013 omhoog van 0,8 naar 4,2 kilometer gemiddeld. De inwoners van Noord-Beveland moeten zelfs 14,6 kilometer onderweg naar de bibliotheekvestiging.

Wie dit soort cijfers hoort moet denken dat we haast een fiets kado moeten doen bij een nieuw abonnement.

Vrees voor sluiting van voorzieningen
Die vrees wordt ook gevoeld door burgers. In de aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen is gepeild waar mensen zich het meeste zorgen om maken. Vanochtend werden de uitkomsten van dit onderzoek bekend. Bovenaan staat: het verdwijnen van allerlei voorzieningen.



Van 1.700 naar 1.500 outlets in één jaar tijd
De VOB maakte de dag na het persbericht  van het CBS volgende plaatje bekend over de verschillende vormen van de bibliotheken. Naast vaste vestigingen kenen bibliotheken nog veel meer vormen van 'outlets'.  Aardig om even te zien.  Mooie service van de VOB.


Wel is het even goed om je te realiseren dat dit cijfers zijn over een hele korte tijdspanne: één jaar. En als je dan wat langer kijkt dan zie je dat we  in één jaar tijd van 1.700 naar 1.500 outlets gegaan. Op 200 plekken is de bibliotheek verdwenen, met name door het schrappen van bibliobushaltes.

Dat zijn dus vier bibliotheekpunten per week die gesloten worden.

2.383 bibliotheken op school : 12 nieuwe bibliotheekpunten per week!
Toch is dat niet het hele verhaal. Want ook het VOB-overzicht is nog niet helemaal compleet. Volgens mij moet daar onderstaande plaatje nog bij van de bibliotheek op school.


Dit plaatje laat zien dat de afgelopen jaren er elk jaar 600 Bibliotheken op School bijkwamen. Dat zijn twaalf! nieuwe bibliotheekpunten per week. Dat is dus het goede nieuws. 

Bibliotheek als buurtzorg voor basisvaardigheden
Wie zo naar de cijfers kijkt ziet mooie en minder mooie zaken. Voor mij is helder dat bibliotheken kantelen naar een nieuw soort spreidingsbeleid dat past bij de nieuwe functies van de bibliotheek. Nabijheid is daarbij nog steeds een thema.

Wie burgers wil helpen, moet zorgen dat hij of zij dichtbij burgers zit. Dat doe je dan ook op de plek waar zij samenleven: in de wijk, op de school, op het werk, in het buurthuis of in het verzorgingstehuis. Ik geloof niet in een centralisatiestrategie voor bibliotheken. Ik geloof wel in veel meer buurtzorgachtige opzet van de bibliotheek met een bibliotheekmedewerker die - los van allerlei regels - gewoon organiseert wat nodig is op de plek waar hij of zij aan het werk is.

De bibliotheek als buurtzorg voor de basisvaardigheden dichtbij burgers. Lijkt mij een prima idee. Dichtbij burgers: hoeven we ook geen fiets kado te doen bij het abonnement. We zijn gewoon dichtbij.
 
Na publicatie ontving ik van het CBS nog een uiterst vriendelijke mail met daarin een goede link naar de nabijheid van alle bibliotheken in alle gemeenten in Nederland sinds 2006. Een aardig linkje om nog eens te bezoeken.