zondag 27 april 2014

Joséphine

Voor veel mensen is de mei-vakantie begonnen. Heel Nederland lijkt weer een week tot lethargie vervallen. Een prima week dus om weer eens een boek te verslinden. Dan geef ik u maar weer eens een tip over een bizarre geschiedenis. Ik mag zo onderhand veronderstellen dat u die voorliefde van me kent.

Van creool tot keizerin
Ditmaal geef ik u de biografie van Joséphine, de eerste vrouw van Napoleon. Over bizarre geschiedenissen: dit is er één. Opgegroeid als creoolse in een kolonie, uitgehuwelijkt aan een waardeloze kerel (maar ja, van goede huize), naar de Bastille gebracht vanwege haar verbindingen met de adel, in de Bastille maîtresse worden daarna de courtisane van de bevelhebber van het Franse leger. Die hoge officier wil graag meer invloed op één van zijn generaals en stuurt daarvoor zijn courtisane op pad. Die generaal is Napoleon Bonaparte.

De boerse Corsicaan
Napoleon is een boerse Corsicaan die niet gepruimd werd door de mondaine Parijse officieren. Hij heeft geen manieren maar lijdt zonder meer aan een ongelooflijk Calimero-syndroom. Men doet smalend over hem en dat wakkert bij Napoleon alleen maar meer de ambitie aan  dat hij kostte wat het kostte de baas zal worden. Wat uiteindelijk ook gebeurt.

Overleven in de wervelende tijd rond de revolutie
Joséphine vertelt het wervelende verhaal van de snel kantelende Franse maatschappij rond de tijd van de revolutie: de slachting van de adel onder guillotine met Lodewijk XIV en Marie-Antoinette, de revolutie en terreur van Robespierre en daarna de bourgeois en het keizerrijk van Napoleon. Dat alles speelt zich binnen dertig jaar af.

Tegelijkertijd laat de biografie zien hoe Joséphine overleeft: door zich telkens aan te passen aan die snel veranderende maatschappij. Als ze uit Martinique komt kent ze geen manieren die passen bij de moderne Parijse maatschappij. Die maakt ze zich eigen. Maar tegen de tijd dat ze dat onder de knie heeft, breekt de revolutie uit. Om vervolgens mee te gaan in de taal en het gedrag van de revolutionairen. Napoleon is de beginfase ontzettende verliefd op de 'ervaren' Josephine. Zodra de ster van Napoleon verder rijst verschijnen er maîtresses op het toneel waar Joséphine mee moet concurreren.

Over maîtresses en Engelse tabloids
Terwijl Napoleon oorlog voert in Egypte komt Napoleon erachter dat ook Joséphine een lieve vriend heeft. Hij schrijft een brief op hoge poten naar Joséphine waar ze toch mee bezig is. De pech wil dat de Engelsen de boot overmeesteren waarmee deze brief mee van Egypte naar Frankrijk gaat. De Engelse kranten smullen van de brief en hij wordt overal gepubliceerd. Engelse tabloids avant le lettre.

Het grootste probleem wordt uiteindelijk dat Napoleon en Joséphine geen erfgenaam krijgen. Kinderen blijven uit. Waarschijnlijk het gevolg van de tijd dat Joséphine zelf optrad als maîtresse en courtisane en de middelen die ze gebruikte om zwangerschappen te voorkomen.

Joséphine vind ook hier een truc door haar dochter (Napoleon's stiefdochter) te laten trouwen met de jongere broer van Napoleon: Lodewijk Napoleon. Deze Lodewijk is overigens onze eerste koning (voordat Willem I) in 1813 weer terugkomt.

Ondertussen voert Napoleon de ene oorlog na de andere en worden de inzetten hoger en hoger. 10.000 soldaten hier, 100.000 soldaten dat en uiteindelijk 600.000 soldaten naar Rusland. Waarvan er slechts een handjevol terug komt.

Marie-Luise
Het gebrek aan een erfgenaam en mogelijk politiek gewin bij een huwelijk met een Oostenrijkse prinses doet Napoleon besluiten te scheiden van Joséphine. Hij trouwt met Marie-Luise.

Napoleon gaat ten onder en sterft ver van Frankrijk. Joséphine blijft bij Parijs maar sterft niet veel later. Joséphine was ongekend populair bij het volk. Dat was ook één van de redenen dat Napoleon zo lang bij haar bleef. En dat wisten ze ook van elkaar. Ze wisselden macht tegen elkaar uit: Napoleon mocht de populariteit van Joséphine inzetten en gebruiken in ruil voor exorbitante luxe-uitgaven. Joséphine gaf namelijk meer uit aan pracht en praal dan de daarom verguisde Marie-Antoinette.

Ondanks de macht en de politiek duiken in het leven Joséphine en Napoleon evenzeer allerlei lieve momenten op. Hoe Napoleon in zijn verliefdheid dagenlang alle dagen vergaderingen afzegt om maar bij zijn Joséphine te zijn. En ook na zijn scheiding is helder dat hij eigenlijk niet zonder het gezelschap van Joséphine kan.


Macht gebaseerd op zachtheid
Mode en uiterlijk spelen een grote rol in het leven van Joséphine. Ze introduceert tal van verleidelijke kledingstukken en spendeert vermogen aan potjes loodwit. Joséphine deed niet aan politiek maar wist tal van trucjes om toch haar zin te krijgen. Ergens zegt ze: 'áls we (vrouwen) over macht beschikken, is die gebaseerd op onze zachtheid en goedheid.' Joséphine heeft voor veel mensen aandacht, geeft veel geld aan allerlei goede doelen en zorgt goed voor een ieder om haar heen.

Bizarre feiten
Het boek vertelt een mooi verhaal over hoe deze vrouw zich staande hield in de arena rond Napoleon. Het biedt een prachtige inkijk in die tijd en het leest als een roman. Het ene bizarre feit tuimelt over het andere. In dit blog treft u het officiële schilderij aan dat hoort bij de kroning van Napoleon. Het is van Jacques-Louis David maar het toont niet de kroning van Napoleon zelf maar van Joséphine. Omdat Napoleon te ongeduldig was en als verstokte atheïst de macht van de keizer niet wilde accepteren, kroont hij zichzelf. De wereld sprak er schande van. Tja, hoe los je dat op als hofschilder? Precies, je schildert de kroning van de keizerin. De keizerin die zo populair bij het volk. Iedereen weer tevreden.

Kortom: mocht het weer de komende tijd een beetje tegen zitten of mocht u lekker in het zonnetje zitten, dan hebt u aan dit geschiedenisboek meer dan goed gezelschap.

Korte info via Wikipedia: Klik hier

Het boek reserveren via Literatuurplein: Klik hier

dinsdag 22 april 2014

Van de 29.000 e-books zijn er 2.700 een kinderboek, en daar hebben wij er maximaal 200 van....

Jeugdboeken zijn nog absoluut het 'stiefkindje' bij ebooks. Van de 29.000 e-books die er op dit moment te krijgen zijn,  is slechts 9% een  jeugdboek (2.700) en daar hebben bibliotheken er dan weer 200 van. Tenminste, als ik de statistieken goed lees.

50% is toch jeugd?
Bij de inrichting van onze bibliotheken zeggen we heel vaak dat 50% van het vloeroppervlak gereserveerd is voor de jeugd. Dat weerspiegelt ook de omvang het ledental en het aantal uitleningen. Kinderen vormen de helft van het gebruikersbestand van de bibliotheek.

Ook in collecties wordt daarom steeds vaker de norm toegepast dat 50% van de collectie een jeugdcollectie is. Met de invulling van de Young Adult-literatuur en een aparte D-collectie is hier ook inhoudelijk een goede impuls gegeven.

E-books bij het CB
Bij e-books ligt dat vooralsnog anders. Daar is de jeugd absoluut nog 'het kind van de rekening'.  Bovenstaande taartpunt komt uit een mooie infographic van het CB (Centraal Boekhuis) en geeft weer hoe de verdeling van de 29.496 e-booktitels is. Laten we dat voor ons rekensommetje maar afronden op 30.000. 9% daarvan is een kinderboek. Dat zijn er 2.700. En laten we wel wezen: er is menig schoolbibliotheek die geen 2.700 boeken heeft.

E-books bij Bibliotheek.nl
Door onze goede kracht Johan Stapel van Bibliotheek.nl werd een mooie infographic over e-books bij bibliotheken verspreid.  Daaruit komt het plaatje dat hier staat.

Daarin zie je dat kinderen en jeugd in de categorie 'Overig' vallen en dat zij 21% van die categorie. De categorie 'Overig' is ook weer 21% van het geheel.

Ok, tot zover de statistieken. Laten we er even vanuit gaan dat openbare bibliotheken 5.000 e-books hebben (anderen zeggen 2.000) dan vormt de categorie 'Overig' daar 21% van. Dat zijn er zo'n 1.000. Daar weer 21% van zijn kinderboeken. Dat zijn er 200.

Van de 2.700 kinderboeken op e-book die te koop zijn, hebben bibliotheken er dus 200. Dat is iets meer dan 7% in bezit. Ook in bibliotheken zijn e-books dus het 'ondergeschoven kindje'

Bibliotheek op School
Toen ik directeur was in de Bibliotheek in Hengelo stonden we voor de beslissing om 150.000 euro te gaan investeren in schoolbibliotheken. Grotendeels te besteden aan boeken. Papieren boeken. Ik heb toen een grote uitgever (naam bij schrijver bekend) uitgenodigd om een aanbod te doen om dit complete bedrag om te zetten in e-books. Zodanig dat de bibliotheek geen enkel geprint boek zou aanbieden aan scholen maar alles digitaal zou doen.

Nooit meer wat van die uitgever gehoord. Maar u snapt mijn opmerking: met 2.700 e-books voor de jeugd zouden we misschien toch al anders naar zo'n investering gaan kijken.

Dubbele opdracht
Wat nu? Boos worden? Stampen met de voeten? Of kijken waar we constructief verder kunnen? Wat mij betreft dat laatste.

Mij lijkt een dubbele opdracht voor de hand te liggen. Dat bibliotheken nog maar 200 jeugd e-books hebben is natuurlijk een lachertje. En daar moet natuurlijk ook wel wat aan gebeurden. Zowel qua aanbod als qua aanbieding. Wat betreft dat laatste deed Jan de Waal al een duit in het zakje. Wat betreft het aanbod, ligt hier denk ik een schone taak voor de inkoopcommissie.

Die inkoopcommissie zal ongetwijfeld zeggen dat dit ligt aan de uitgevers.Gezien de cijfers van het CB ben ik van harte bereid dat te geloven. Dat maakt de opdracht uiteraard niet anders, we moeten er gewoon nog steviger tegen aan.

Dus kom op uitgevers, kom op inkoopcommissie, schouders eronder en op naar een mooi aanbod voor kinderen. Ook hier 50% voor jeugd! Geef de jeugd een volwassen plaats! Succes!

maandag 21 april 2014

Het is weer Nationale IKEA-dag!



Tweede Paasdag: het is weer nationale meubelboulevarddag.Gaat u vooral allemaal. Dan kijk ik ondertussen nog even dit filmpje...... En sterkte.

donderdag 17 april 2014

Vooruit, nog één keer over boetes....

Zelf wel eens geflitst voor 123 km/u waar je 120 mocht? En wat dacht je toen? Precies.Datzelfde denkt onze bibliotheekklant als die een dag te laat komt. In 2009 schreef ik mijn eerst stukje over die vermaledijde boetes en nog geen week geleden publiceerde ik uitkomsten van het Biebpanel hierover.

Gisteren kreeg ik een leuk mailtje van BiblioPlus. Om even uw geheugen op te frissen: BiblioPlus durfde het in 2012 (volgens mij toen nog net onder leiding van Thijs Kuipers) het experiment aan en schafte op 1 april van dat jaar (nee, geen grap) in twee vestigingen de boetes af. Na wat experiment is de kogel bij BiblioPlus door kerk: alle vestigingen worden boetevrij!

Het persbericht meldt onder andere het volgende:
 
In 2012 introduceerde BiblioPlus de Boetevrije Bibliotheek met een experiment in de vestigingen Boxmeer en Wanroij. Na een jaar volgde de evaluatie. Die was positief. Directeur Paul van Royen licht toe: "Het blijkt dat de klanttevredenheid toeneemt door invoering van de boetevrije bibliotheek, een belangrijk aspect in de dienstverlening. De angst dat materialen niet meer terugkomen of heel lang geleend worden, blijkt ongegrond."
Klanten helpen
Door de boetevrije bibliotheek verbetert de dienstverlening van BiblioPlus nog meer. De medewerkers en de vrijwilligers in de vestigingen kunnen zich zo concentreren op hun eigenlijke taak: het helpen van de klanten. Een ander voordeel is dat er voor leden onder de 18 jaar helemaal geen drempels meer zijn om gebruik te maken van de bibliotheek.


Eerste bibliotheek?
BiblioPlus meldt echter dat zij de eerste boetevrije bibliotheek in Nederland zijn. Die titel is toch nog even discutabel. Op 1 januari schafte namelijk de Bibliotheek Rivierenland in alle 17 vestigingen ook de boetes af. Maar eerlijk is eerlijk: BiblioPlus startte in 2012 al met verve de pilot in Boxmeer.

Ik feliciteer opnieuw onze collega's van BiblioPlus! Chapeau!

BiblioPlus en Rivierenland zijn beide niet bepaald rijke bibliotheken. U snapt, nu deze schapen over de dam zijn volgen er meer. Let maar op.

zondag 13 april 2014

Win-Win

Ik rij terug door de nacht. Een overleg met  het bestuur van de Bibliotheek in Zwartewaterland achter mij latend. Het ging over bezuinigingen. Een wethouder die weer eens minder geld over heeft voor bibliotheekwerk. En waar dan weer een mouw aan gepast moet worden.

Terug door het vlakke land. In verte zie ik lichten. Het blijken witte bergen. Verlichte bergen. Ik stop en pak mijn camera en statief uit de auto. En schiet de bovenstaande toch wat surrealistische foto's.

Het blijkt een zandwinning te zijn. Zandwinning Zeldenrust. Als ik wat verder zoek op internet, vind ik dat op deze plek 15 miljard liter zand wordt gewonnen. Je staat er niet bij stil dat zand ook een grondstof kan zijn. Iets wat er altijd is. Zoiets als lucht. Maar ook zoiets gewoons als zand is dus gewoon handel.

Ook iets dat overal is, kan dus blijkbaar geld opleveren. Ik rijd verder en laat mijn gedachten erover gaan. Over de gemeenten die minder geld over hebben voor bibliotheken. Wethouders die zeggen dat iedereen toch alles wel van internet haalt. Net zoals het zand dat overal is.

Maar blijkbaar is er verschil tussen zand en zand. Het ene zand is wel geschikt, het andere niet. Ik zie wel parallellen met informatie. De kunst is niet om informatie te vinden maar om de juiste te hebben.

Overigens is de zandwinning win-win. Want ik vroeg me ook af wat er nou gebeurt met zo'n plek die afgegraven wordt. Wat doe je met het meer dat ontstaat na de zandwinning?  De zandwinning van vandaag blijkt de waterplas van morgen te zijn.

Laten we dan nog even verder gaan met de vergelijking: de bibliotheken van vandaag, zijn de ontmoetings- en werkplaatsen van morgen.

Win-Win. Wat ik je brom.

vrijdag 11 april 2014

Thé Lau van @TheScene: honing met prikkeldraad


Ik heb weinig helden meer. Vaak verbleekten ze, verdwenen in het niets of bleken toch minder held dan ze waren.

Eén van de weinige helden die door de jaren heen eigenlijk alleen aan glans won was Thé Lau, zanger van The Scene. Maar alles van waarde blijkt opnieuw weerloos:Thé Lau is ziek. Ongeneeslijk ziek. Vorige week vertelde hij zijn verhaal bij RTL Late night. In dat verhaal vertelt hij hoe dat nieuws een bijl in zijn nek was: een doodvonnis. Inmiddels is er letterlijk en figuurlijk een afscheidstournee gepland die al uitverkocht is. Een optreden in Amsterdam, Brussel en.. op Pinkpop.

De stem van Thé Lau wordt omschreven als honing met prikkeldraad. De teksten zijn proza. De muziek heeft jaren van mijn leven begeleid. In de auto door donkere nachten, in files en bij mooi weer. Vaak meegezongen.

Thé Lau is zanger van The Scene en had in de afgelopen jaren ook een solo-carriere. Een fan begon een actie om Thé Lau vandaag in het zonnetje te zetten. Ik doe graag mee. In de wetenschap dat dit geluid nog vaak zal naklinken in mijn leven.

Daar ga je!

donderdag 10 april 2014

Reden om geen lid te zijn.... boetes


Mijn tirade tegen boetes in bibliotheken kent u inmiddels. Toch verschijnt dit argument telkens in de top-3 van ergernis en afhaken. Ditmaal in de top-5 van reden om niet lid te zijn van de bibliotheek.

Dit staatje komt uit de mooie infographic van het BiebPanel van Probiblio. Zeker een kijkje waard.

Verder zijn de uitkomsten tussen jong en oud wel aardig. Het zijn vooral de ouderen die de eBooks illegaal weer ergens anders vandaan halen..... Jongeren klagen meer over het gebrek aan tijd en de prijs van het abonnement.

Maar bovenal, gebruik de gegevens om uw beleid te verbeteren.

donderdag 3 april 2014

Niet-volwaardige bibliotheekvoorzieningen

In bovenstaande overzicht ziet u in welke gemeente er géén of geen volwaardige bibliotheekvoorziening in een gemeente is. Het zijn acht gemeenten. Het overzicht is afkomstig van het minsterie van OC&W. Interessant om even te zien.

Zoals bekend komt er binnenkort een nieuwe bibliotheekwet. Mijn hartekreet gaf ik hier al eerder over: elke week sluit er een bibliotheekvestiging. Het opstellen van zo'n wet heeft veel tijd in beslag genomen en nadert nu met de behandeling in de Tweede en Eerste Kamer zijn eind. De verwachting is dat de wet voor de zomervakantie door de Tweede Kamer gaat.

Voordat zo'n behandeling in de Tweede Kamer plaats vindt, krijgen kamerleden de kans om hun vragen te stellen en de minister antwoordt daar dan op. Dat vraag- en antwoordspel werd onlangs op internet gepubliceerd.

Mijn vorige - ik geef het toe - kritische blog ging over Karmac. Karmac komt ook in dit lijstje terug als een niet-volwaarige bibliotheekvoorziening. De minster heeft haar oordeel al klaar: dit zijn geen volwaardige bibliotheekvoorzieningen. Blijkbaar is dit geen onderwerp van discussie. Waarvan akte.

Aanvulling: Lotte Sluyser, directeur van de Bibliotheek Zuid-Kennemerland (Haarlem e.o.) meldde mij dat: Spaarndam onderdeel van gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude. De bibliotheek Spaarndam valt onder de basisbibliotheek Zuid-Kennemerland.

dinsdag 1 april 2014

Karmac is de nieuwe Polare



Begin dit jaar ging Polare failliet. Iedereen sprak er schande van. Polare had die lieve boekhandels om zeep geholpen, was de mening. Het bedrijf achter Polare was investeringsmaatschappij Procures. Procures behoort tot de hyena’s van het bedrijfsleven. Het zijn aaseters. Ze kopen slechte bedrijven op en lappen ze op en verkopen ze. Of.. ze liquideren ze en verkopen de onderdelen.

Karmac vertoont veel gelijkenis met bovengenoemde aaseter. En een simpele econoom kan je dit voorrekenen. Echter, in onze wereld lopen weinig economen rond die dit spelletje doorzien. Ik neem u even mee naar de wereld van het geld.

Gemeenten zijn technisch failliet
Laten we eens beginnen met de gemeenten. Hen staat het water aan de lippen. Door een crisis zitten we in dit land even krap bij kas. Overigens zijn velen alweer vergeten dat het de banken waren – de allerslimste ondernemers (zij verdienen namelijk geld met geld) – die ons met deze crisis hebben opgezadeld. Maar dit terzijde. Gemeenten zetten dus tering naar de nering. De exploitatie moet op orde en ze zijn technisch failliet .

Van volksverheffing naar verdienmodel
Na een oneerbaar voorstel van bezuiniging aan de bestaande bibliotheek (die dat weigert in te vullen) wordt als in een heuse aanbesteding het bibliotheekwerk gegeven aan de laagste inschrijver. Diep in hun hart weten gemeenten dat ze hun ziel hiermee verkopen aan de duivel. Want met deze stap is bibliotheekwerk geen volksverheffing meer maar een verdienmodel. En de gemeente krijgt wat gevraagd wordt: een goedkoper maar eendimensionaal product zonder franje.

Bibliotheken waren tot nu toe die lieve en aandoenlijke boekwinkels. Ze zetten zich niet alleen in voor het AVRO-publiek, dat elke week weer nieuw leesvoer kwam halen, maar ook voor laaggeletterden en scholieren. Ook voor die doelgroepen, die het juist nodig hadden om even iets meer geholpen te worden.

Het zijn juist dié kwetsbare doelgroepen die in het spel tussen gemeente en Karmac volledig uit het oog raken. Alleen wat electoraal scoort wordt overeind gehouden. Korte termijnpolitiek noemen we dat. De schade die de maatschappij hiermee oploopt, krijgen we in volgende generaties terug.

Overigens worden net als bij de thuiszorg en het openbaar vervoer nieuwe cao’s en andere spelregels geïntroduceerd. Het zijn de bibliotheekmedewerkers die dit gelag betalen. Wat begon als een crisis van bankiers, wordt verhaald op kinderen, laaggeletterden en bibliotheekmedewerkers.

De moed van Karmac
Toch is er nog wel wat moed voor nodig voor wat Karmac doet. Toen niemand meer geloofde in Selexyz stapte Procures in. Als Procures niet in Selexyz was gestapt, was het einde nog sneller nabij geweest en had Polare nooit bestaan. En nu ben ik even gemeen en stel een gewetensvraag: waren er in gemeenten waar nu Karmac opereert nog bibliotheken geweest als Karmac het aanbod niet had gedaan? Of had de politiek dan echt afscheid genomen van de bibliotheek?

Verkoop je kroonjuwelen en lease ze terug
Terug naar de economen. Of gemeenten nu lang met Karmac in zee gaan of kort, Karmac zal er altijd aan verdienen. Karmac verdient aan de exploitatie (gewoon winst) of aan de liquidatie (van gedane investeringen). Een simpele econoom kan je dit model uitleggen. Gemeenten geven met deze stap hun bibliotheekinfrastructuur uit handen en leasen het terug. En daarmee zijn de laatste kroonjuwelen verkocht.

Bedrijven die bedrijven overnemen en die zowel aan hun succes of aan hun ondergang geld verdienen. De hyena’s van deze wereld. Maar je kunt de hyena niet verwijten dat hij aaseter is of dat hij bestaat. Het beste wat wij kunnen doen is zorgen dat er geen aas is.

Karmac is de nieuwe Polare. Elke econoom zal het bevestigen.

Foto: Braska23