Mark’s 3x3=10-plan : Deel 5 en slot: Het convenant van de alfabetiseringscrisis

En dat is dan al weer deel 5. Nog één keer over de Bibliotheek op School. Al vier dagen lang zeur ik u aan de kop over wat ik dacht dat een vervolg op Marks driepuntenplan kon zijn. Drie keer drie punten hebben we al gehad. Drie keer hebben we afzonderlijk naar elke bestuurlijke laag gekeken. En één conclusie kunnen we trekken: er is niet één laag die het alleen kan. Elke laag, gemeente, provincie en rijk bezit een deel van de Bibliotheek-op-School-puzzel. En alleen als iedereen tegelijk beweegt, gaat dit slagen. Dus hoe gaan we elkaar nu binden in het samen zetten van die stappen?

En daarom  dacht ik: waarom maken we niet één groot contract waarin we dat van alle partijen vastleggen.  Een contract te tekenen door 160 directeuren van basisbibliotheken, door 10 PSO-directeuren en door 4 directeuren van landelijke clubs. Een contract van de Verenigde Bibliotheken der Nederlanden.

Hoe dat er uit zou zien? Nou, ik doe een voorzetje. Voel je vrij om aan te vullen of te wijzigen! En zo komen aan 3 x 3 = 10 punten.

Punt 10: Convenant van de  Verenigde Bibliotheken der Nederlanden voor de Bibliotheek op School

a.       Partijen
De 160 basisbibliotheken in Nederland die grotendeels gefinancierd worden door lokale overheden en gebruikersinkomsten, hierna te noemen de basisbibliotheken

De 10 Provinciale Service Organisaties die gefinancierd worden door provinciale middelen en inkomsten van bibliotheken, hierna te noemen de PSO’s

Het Sectorinstuut Openbare Bibliotheken, de Vereniging van Openbare Bibliotheken, de Stichting Bibliotheek.nl en de Stichting Lezen, hierna te noemen de landelijke partijen.

Het geheel aan partijen, hierna te noemen de Verenigde Bibliotheken der Nederlanden.

b.      Pré-ambule
De Verenigde Bibliotheken der Nederlanden constateren dat er in ons land sprake is van een alfabetiseringscrisis die ertoe leidt dat 25% van de basisschoolleerlingen met twee jaar taalachterstand de basisschool verlaat. Partijen constateren dat voor het goed functioneren van burgers geletterdheid en mediawijsheid van vitaal belang is

De Verenigde Bibliotheken der Nederlanden achtten bewezen dat veel lezen leidt tot een betere schoolprestaties op korte termijn en vergroot levensgeluk op lange termijn. Daarnaast kunnen de Verenigde Bibliotheken der Nederlanden aantonen dat leesplezier leidt tot veel lezen. Ergo: leesplezier leidt op lange termijn tot levensgeluk.

c.       Samenwerking
De Verenigde Bibliotheken der Nederlanden stellen zich ten doel om Nederland meer levensgeluk te schenken door het aanbieden van leesplezier  en vaardigheden rond mediawijsheid. Dit leesplezier en deze informatievaardigheden worden aangeboden in de Bibliotheek op School.

Voor het aanbieden, implementeren en blijvend doorontwikkelen  is de inspanning benodigd van alle basisbibliotheken, alle PSO’s en alle landelijke partijen. Middels deze overeenkomst willen  Verenigde Bibliotheken der Nederlanden hun samenwerking bezegelen en naar elkaar toe uitspreken dat zij hun aandeel gestand zullen doen.

d.      Verplichting
Middels deze overeenkomst komen alle basisbibliotheken, alle PSO’s en alle landelijke partijen de volgende inspanningsverplichting overeen:

Basisbibliotheken

De basisbibliotheek verplicht zich tot:

-          Het opstellen van een implementatieplan voor de Bibliotheek op School voor het werkgebied van de basisbibliotheek, passend bij de kenmerken van de te bedienen gemeenten en scholen.

-          Een inspanningsverplichting om te zoeken naar passende investerings- en exploitatiemiddelen passend bij de ambitie van de basisbibliotheek

-          Het streven naar één coördinator per 50 basisscholen voor het programma de Bibliotheek op School

PSO’s

De PSO verplicht zich tot:

-          Het agenderen van de Bibliotheek op School op de strategische agenda’s van Provinciale directie-overleggen

-          Het bieden op aanvraag van passende ondersteuning aan basisbibliotheken bij het opstellen en uitvoeren van implementatieplannen. Dit op basis van gezamenlijke provinciale financiering of op contractbasis.

-          Het leveren van één provinciale coördinator per 500 basisscholen voor het programma de Bibliotheek op School.

-          Het op vraag van het provinciale netwerk ondersteunen van een schoolbibliotheeksysteem, dit op basis van gezamenlijke provinciale financiering of op contractbasis.

-          Het op vraag van het provinciale netwerk ondersteunen met schoolcollecties en logistiek, ook dit op basis van gezamenlijk provinciale financiering of contractbasis.

Landelijke partijen

De landelijke partijen verplichten zich tot:

-         Een inspanning van landelijke regie, monitor, lobby en het onderhouden van contacten met het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. En ook hier te streven na een duurzame landelijke financiering.

-         Een inspanning om de mogelijkheden te onderzoeken voor een landelijke aansluitsubsidie voor de Bibliotheek op School.

-          Een inspanning om te komen tot een ebook-basiscollectie voor scholen die deelnemen aan de Bibliotheek op School

-          Blijvende inspanning  voor mediawijsheid

e.      Overige bepalingen
Onverlet alle bepalingen en verplichtingen  in het voorafgaande verplicht elk van de ondertekenaars om in navolging van de afspraken van de Leescoalitie elke maand op een openbare plek voor te lezen. Dit om daarmee het belang van voorlezen ook persoonlijk te onderstrepen.

f.        Ondertekening

Aldus  in 175-voud overeengekomen op 29 mei 2013 (finale van de Nationale Voorleeswedstrijd)

Tja, en dan ondertekenen met  alle landelijke partijen, alle PSO’s en alle directeuren van basisbibliotheken. Een document dus met een kleine 175 handtekeningen!

Tot slot

Tja, zo’n contract is van mijn kant natuurlijk maar een eerste opzet en een speelse manier om er een samenbindende draai aan te geven. Misschien benoem ik alles niet goed en sta ik hier en daar misschien ook wel op een teen. Belangrijlker dan de laatste punt of komma is natuurlijk de energie die we met elkaar moeten aanboren. Want dat het geen eenvoudige klus is, dat is mij natuurlijk volstrekt helder. Hoe luchtig ik het misschien ook  breng.

En dat waren dan vijf delen over de Bibliotheek op School. Het leven is niet ingewikkeld, soms moet je gewoon gaan doen. In de wetenschap dat iedereen wil en dat beweging weer nieuwe beweging creëert.

En ik vermoed dat niemand er meer aan twijfelt dat 3 x 3 ook daadwerkelijk 10 is. Met dank aan het leesonderwijs!

Ik wens ons als Verenigde Bibliotheken der Nederlanden komende twee jaar veel succes en zie u graag op de NOT van 2015!

Foto: Woodleywonderworks

Marks 3 x 3 = 10-plan : Deel 4 : SIOB, Stichting Lezen, VOB en Bibliotheek.nl

Allez, de lokale directeuren en PSO’s zijn inmiddels hard aan het werk. Het wordt tijd voor de laatste drie punten: voor onze landelijke top-organisaties SIOB, Stichting Lezen, VOB en Bibliotheek.nl.

Punt 7: Regie, monitor, lobby
Een stevige regie, mooie vergezichten, best practices, succesverhalen. Dat is wat we willen horen van het SIOB. Organiseer dat voor ons! Zorg voor mensen die dat verhaal kunnen vertellen. Mij lijkt hier een uitvoeringsorganisatie samen met de PSO’s voor de hand te liggen. Laat de projectleiders van het SIOB optrekken met de provinciale contactpersonen en laat samen die uitvoeringsorganisatie ontstaan. Zet de lokale parels in het spotlight. Verstevig de lobby binnen het ministerie en maak nog meer werk van de alfabetiseringscrisis.

En laat ons voelen dat er al zoveel is en geef de bibliotheken een compliment voor hun harde werk. Bibliotheken doen al heel veel met het basisonderwijs. De Bibliotheek op School is er allang.

Stevige regie: bij lokale bibliotheken één coördinator per 50 basisscholen, bij de provincie één per 500 basisscholen en tja, landelijk dan één coördinator per 5.000 basisscholen. Dat betekent iets minder dan 2 fte. Met twee stevige onderwijsmanagers kom je een heel eind.

Zorg af en toe voor een financiële bijdrage op punten die echt spaak lopen of die uitgezocht moeten worden. En communiceer vervolgens weer de oplossing.

In het verleden heb ik wel gedroomd van een aansluitsubsidie zoals bij Bibliotheek.nl (destijds € 7 miljoen) . Ik vraag me af of ik die droom moet loslaten. Zou het bijvoorbeeld niet mogelijk zin om de subsidies die Kunst van Lezen verstrekt niet om te buigen naar een aansluitsubisidie voor de Bibliotheek op School. Dat een geweldige aanjager zijn.

Voor mij als buitenstaander was toch al niet helder wat nu precies het verschil was tussen Kunst van Lezen en de Bibliotheek op School. Misschien kun je ze zelfs wel in elkaar vlechten? Maar nogmaals, ik ben een buitenstaander. Misschien zie ik dat wel niet goed.

Punt 8: Ebooks
160 bibliotheekorganisaties gaan aan de slag voor zo’n 7.000 basisscholen. 7.000 collecties op die basisscholen vaak met dezelfde titels. Iets in mij zegt dat het mogelijk moet zijn om voor een goed bedrag 600 goede ebooks voor kinderen te kunnen aanbieden in de landelijke bibliotheek. Lijkt me een uitgelezen kans voor Bibliotheek.nl.

Zwijssen – leverancier van de leesmethode van 75% van de basisscholen - meldde mij dat zij een collectie hebben van 300 rechtenvrije kinderboeken. Kijk, dat lijken me aardige ingangen. Mooi punt voor VOB en Bibliotheek.nl: op elke school een digitale ebook-collectie!

Punt 9: Mediawijsheid
Eén punt baart mij nog zorgen. Wij komen binnen op onze rol als leesbevorderaar. Helemaal prima. En daar zal 90% van onze aandacht op lokaal niveau ook de komende tijd naar toe gaan. En aangezien naast SIOB ook Stichting Lezen een belangrijke landelijke partner is, snap ik dat ook. De scope van bibliotheken is echter breder dan die van Stichting Lezen.

Er zijn meer dan 1.000 initiatieven voor mediawijsheid, er zijn platforms, er zijn projecten en er zijn pilots. Maar om te zeggen dat hier nu echt lijn in zit? Nee. Ik maak me zorgen over blijvende aandacht op dit punt en over het uitblijven van een gezamenlijke lijn voor openbare bibliotheken.  Aandachtspuntje dus.

Nou, SIOB, Bibliotheek.nl, VOB en Stichting Lezen, genoeg te doen. Dus hup aan de slag!

Met 3 x 3 komen we nu op 9 punten. Die klopt nog niet, want 3 x 3 = 10. Morgen dus het laatste en afsluitende punt dat alle drie lagen maar eens moet verbinden.

Tot morgen!

Foto: Joiseyshowaa

Marks 3 x 3 = 10-plan : deel 3 : de Provinciale Service Organisatie

 

Wel of geen abdicatie, het werk op scholen gaat gewoon verder. En nu de lokale bibliotheekdirecteuren aan de slag zijn, wordt het tijd om hun provinciale bobo ook aan het werk te zetten. En eerlijk gezegd: het werk voor PSO’s is natuurlijk een makkie. Want dat lokale bibliotheken wat ondersteuning kunnen gebruiken is evident. PSO’s zijn ook al lang betrokken bij de Bibliotheek op School. Als ik het goed begrijp is er al een landelijk overleg met provinciale onderwijsmanagers.

Maar goed, voor de PSO-directeur die nu aanhaakt dan toch nog maar even punt 4 tot en met 6.

Punt 4: Verbinden, verbinden en verbinden

Directeuren van PSO’s maken van ook deel uit van de provinciale directie-overleggen. En het begint natuurlijk daar met het verbinding maken met elkaars capaciteiten. Ga je elkaar helpen of gaat elke bibliotheek het zelf doen? Een strategische vraag lijkt me die hoog op de agenda van PSO-directeuren moet staan en die nadrukkelijk besproken moet worden in dat provinciale overleg. Mijn antwoord kunt u natuurlijk wel raden: samenwerken!

Tja, en wat ligt verder nog meer voor de hand? Bibliotheken hebben vaak niet het schaap met de vijf poten in dienst. En op veel punten zoeken lokale bibliotheken dus ondersteuning: in het maken van plannen, in het presenteren en ‘verkopen’ van de plannen en bij het uitrollen van het nieuwe concept. Wat ligt meer voor de hand dat PSO’s en lokale bibliotheken elkaar daar helpen. Dat kan zijn met ‘uurtje factuurtje’, dat kan soms zijn met provinciale subsidie maar je kan ook samen met bibliotheken een provinciale pool van ‘schapen-met-vijf-poten’ organiseren waar je samen wat geld voor regelt. Hoe dan ook: regel het, en kijk wat past bij uw provincie.

Vanuit deze rol – dus gewoon goed ondersteunen - krijgen PSO’s vanzelf zicht op hoe het gaat in hun provincie en ontstaat een organische coördinerende rol. Ik zie voorzichtige initiatieven. Heel mooi, maar zet het maar wat forser met elkaar aan. Tenminste als we een beetje tempo willen maken en een wat groter resultaat nastreven.

Bij lokale bibliotheken zei ik: één goede coördinator per 50 basisscholen. Op provinciaal niveau zou ik zeggen: één stevige regionale of provinciale coördinator per 500 basisscholen.

Punt 5: Bibliotheeksysteem

Alle PSO’s hebben een bibliotheeksysteem voor bibliotheken in hun provincie. Uitlenen op scholen is net iets anders dan uitlenen in een gewone bibliotheek. Maar daar zijn gelukkig oplossingen voor en er hangt zelfs een vergoedingsregeling in de lucht. Nu vind ik die hele materie met schoolsystemen met centen per inwoner nog wel wat vaag maar volgens mij is hier best wat van te maken. En een voorwaarde die bibliotheken afzonderlijk vaak niet kunnen invullen. PSO’s moeten hier dus gewoon aan de bak.

Punt 6: Collectie en distributie

Bibliotheken zijn een gelaagd netwerk. Met overal collecties. Die collecties komen nu dus, nog vaker dan voorheen, ook op scholen. Soms als vaste collectie, soms als wisselcollectie en soms gebracht op bestelling. Dit betekent onherroepelijk vraag naar collectie en distributie. Hoe? Dat kan per provincie verschillen en dat is ook iets om met je provinciale netwerk samen op te lossen lijkt me. Nu ja, dat lijkt me iets voor de coördinator van punt 4. Geen makkelijke klus. Wel noodzakelijk.

Valkuil

Wat is nu de valkuil voor PSO’s, behalve dan dat het net als voor de lokale bibliotheek een flinke peut werk is? Ik denk dat de valkuil voor PSO’s is dat ze gaan wachten. Wachten tot ze een nadrukkelijke rol krijgen van lokale bibliotheken of van landelijke organisaties. Logisch, maar niet handig. Juist deze verbindende schakel moet sneller acteren dan elke andere laag. Een aanstekelijke PSO kan werken als katalysator naar beide andere lagen: lokaal en landelijk. Nu ja, aandachtspuntje.

G4

Tot slot: Ik weet niet hoe het zit maar er schijnt een soort controverse te zijn tussen PSO’s en de Grootste-4-bibliotheken (G4). Op uitvoerend niveau loop ik er nooit tegen aan maar op strategisch niveau schijnt het er te zijn. De taken die ik hier noem zijn eigenlijk ook prima op te pakken door die G4-bibliotheken voor hun eigen werkgebied. En wellicht dat de combinatie van G4-bibliotheek en een PSO het geheel nog wel sterker kan maken. Zeker een gesprek waard zou ik zeggen.

Ok, PSO-directeuren, hup aan de slag. Zal ik morgen het huiswerk verklappen voor de landelijke clubs en hebben we onze 3 x3 = 10-punten bijna compleet.

Tot morgen!

Foto: RLJ Photography NYC

Marks 3 x 3 =10-plan : Deel 2 : Punt 1 tot en met 3 voor de lokale bibliotheek

Zo beste bibliotheekdirecteur: u bent natuurlijk helemaal klaar voor de Bibliotheek op School. Want twee jaar lang hebt u naar het project in aanbouw kunnen kijken en mee kunnen praten. Het business model kent u uit uw hoofd en alle strategische netwerken staan op scherp. En last but not least: u heeft er zo onderhand ook een paar centen voor gereserveerd.

Loopt u toch nog een beetje achter?  Ach ja, een bibliotheekdirecteur maakt ook wel eens een foutje.  Volg dan Marks drie punten en alles komt weer goed.

Punt 1: Een plan en een concept

Had u al nagedacht over hoe u die basisscholen aan u gaat binden? Ja? Dan mag u door naar punt twee. Nee? Lees dan nog even verder.

Mijn ervaring is dat scholen ons toch nog vooral zien als leesbevorderaar. Niks mis mee. Zijn we ook. En daarbij gaat het gewoon nog ‘old school ‘ om boeken. Boeken die zo dicht mogelijk bij kinderen zijn. En mijn idee is volgens mij even simpel als doeltreffend: we geven elke school een schoolbibliotheek. Cadeau? Ja, waarom niet? Tegenprestatie: de basisschool sluit een meerjarig contract met de bibliotheek. Niet om die schoolbibliotheek alsnog te betalen maar om samen leesprogramma’s uit te voeren met die school.

Bij een plan hoort een doel. In Overijssel is dat doel: in vier jaar tijd 50% van de basisscholen aansluiten op de Bibliotheek op School. Sommigen vinden dat een ambitieus doel. Dat mag. Maar stel een doel. U maakt mij niet wijs dat er helemaal niets mogelijk is. Stel dan als doel 20% of 30%. Maar ga bewegen! Want beweging creëert weer nieuwe energie. In Hengelo stellen we ons tot doel om in vier jaar 20 tot 25 scholen aan te sluiten. Ik weet nog niet precies hoe, maar ik weet wel dat nu gaan bewegen die oplossing sneller dichterbij brengt.

Lukt het u niet om zelf een goed plan te maken? Kijk eens om u heen: er zijn echt al heel veel bibliotheken met lokale aanvalsplannen. Ook samenwerken kan hier prima: maak samen met andere bibliotheken een goed plan. En last but not least: huur een kundige adviseur in en laat u op weg helpen: beter een goed verhaal gehuurd dan een het zelf verprutst met een plan dat het net niet is.

Punt 2: Het geld

Ah, er zijn nog steeds mensen die denken dat de Bibliotheek op School een kostendekkend product is. Waar die gedachte ooit vandaan is gekomen? Ik ken geen enkel bibliotheekproduct dat kostendekkend is. Wel kennen we op veel producten het profijtbeginsel toe: de gebruiker betaalt een deel mee. En dat lijkt me hier ook zo. Scholen betalen een bedrag per leerling.

Ik zal het concreet maken. Stel je wilt een veel schoolbibliotheken inrichten. Dan heb je een flink bedrag nodig. In Hengelo probeer ik dat bedrag bij elkaar te krijgen door een structurele ombuiging van een kleiner bedrag. Dat zet je om in afschrijving waardoor je een groter investeringsbedrag krijgt. Een simpele finaniciële truc. Is het genoeg? Nee, maar wel genoeg voor de eerste doelstelling. 

Verder is er vorig jaar natuurlijk veel geld vrijgevallen door het gewonnen Leenrechtdispuut. Ik zal de bedragen hier niet noemen maar daarmee kun je heel veel schoolbibliotheken stimuleren. Tot slot: ik heb in het verleden voor verschillende stichtingen bezuinigingsplannen gemaakt. Ik weet dat het lastig is. Maar vaak lukte het me om ook binnen die bezuinigingen toch ook wat vernieuwingsbudget vrij te spelen voor bijvoorbeeld scholen.

Lukt het u niet om het benodigde geld vrij te spelen: kijk dan eens bij collega’s hoe zij het deden. Vraag het gewoon eens na. De antwoorden zijn soms verrassend. En ook hier geldt: zoek samenwerking op regionaal of provinciaal niveau.

Punt 3: De Mens, een bikkel voor elke 50 basisscholen 

Voor elke 50 basisscholen heb je lokaal een flinke coördinator nodig. Een bikkel die een goed verhaal kan vertellen voor scholen, die het inregelt en en passant ook nog zorgt dat er nieuwe scholen bij komen. Nou ja, een schaap met vijf poten dus. Als u wel zo’n schaap hebt: koesteren en heel goed voor zorgen. Voor al die andere bibliotheken: dit is wel de cruciale factor of het wel of niet wat wordt. Zonder iemand die dat goede verhaal kan vertellen wordt het niks. En die gave is dun gezaaid.

Samenwerking ligt hier dan ook heel erg voor de hand. Maak voor de schapen met vijf poten het een uitdaging om samen voor meerdere bibliotheken iets te regelen.

Oh ja, nog een valkuiltje: goede mensen hebben de neiging om te denken dat ze het zelf nog net beter kunnen. Er is veel beschikbaar voor de Bibliotheek op School, er zijn al veel leesmethodes, er zijn al veel mediawijsheidprojecten geweest. De tijd is te schaars om nog iets nieuws te verzinnen. Gebruik wat er is en focus op het halen van resultaat met scholen.

Onmogelijk? Welnee. Beetje werk? Ja, dat wel. Beetje leuk werk? Ja, ook wel. Dus bibliotheekdirecteur: als de wiedeweerga aan de slag!

Morgen de volgende drie punten en het huiswerk voor Provinciale Service Organisaties!

Foto: Mr. Theklan

Marks 3x3=10-plan : Deel 1 : Opmaat

3 x 3 = 10. U ziet het, ik heb meer verstand van lezen dan van rekenen. Of toch niet?  Lees even door.

Precies twee jaar geleden schreef ik ‘Marksdriepuntenplan’. en even later nog een vervolg erop.  Dit na mijn bezoek aan de NOT 2011,  zeg maar de tweejaarlijkse huishoudbeurs voor onderwijzend personeel.

Ook de bibliotheken stonden er. Welke bibliotheken? Alle bibliotheken. En met welk aanbod? Al het aanbod. En wat vond ik er toen van?

Ik citeer:

En om eerlijk te zijn: ik vind dat nogal prut. Flut. En nog eens prut. Dat is het. Ik zie 160 bibliotheekorganisaties die hun dienstverlening aan het basisonderwijs allemaal versnipperd hebben. Verschillende leeslijnen, verschillende soorten ondersteuning van mediatheken en verschillende tarieven.

Ik pleitte voor drie punten: `1) Bundel verschillende initiatieven voor leesonderwijs zoals Kunst van Lezen,  Boek1Boek en Biebsearch jr. tot één aanpak, 2) Zorg voor eenduidige ondersteuning van schoolbibliotheken en 3) Zorg voor een groeiend digitaal aanbod.  

Chapeau voor SIOB, Stichting Lezen en Bibliotheek.nl

En om eerlijk te zijn: met de aanpak van De Bibliotheek op School is er veel veranderd. Er komt lijn in bovenstaande punten, het krijgt gezamenlijk smoel en er is een prachtige toolkit. Daarnaast heeft deze aanpak als spin-off dat heel veel collega’s met elkaar overleggen hoe dit aan te pakken. En daarbij wordt en passant veel kennis gedeeld en uitgewisseld. Goud dus en chapeau voor het SIOB die dit de afgelopen twee jaar samen met Stichting Lezen en Bibliotheek.nl heeft opgepakt.

Stroop uw mouwen zo ver mogelijk op

Zijn we klaar? Nee, natuurlijk. Het werk begint pas. En ik zal u zeggen dat u in uw lokale bibliotheek uw mouwen zo ver mogelijk moet opstropen.  Want daar zal het leeuwendeel nu moeten gebeuren. Zit al het werk lokaal? Welnee, de Bibliotheek op School gaat een uiterste krachtinspanning vergen van lokale bibliotheken, Provinciale Service Organisaties en SIOB, Stichting Lezen en Bibliotheek.nl. Drie lagen: lokaal, provinciaal en landelijk. En voor elk van die drie lagen heb ik drie punten.  Eindigend in een laatste gezamenlijk punt. Tien punten dus. 

Elke dag pakken we een laag aan.Vandaag publiceer ik zometeen de eerste punten voor de lokale bibliotheek, morgen de PSO’s en woensdag voor de landelijke partijen. Om vervolgens nog af te sluiten met een klein laatste puntje.

En zo is 3 x 3 toch 10! Wie zei dat ik niet kon rekenen? 

Sex in de bibliotheek!

Tja, we moeten het er toch maar eens over hebben: sex in de bibliotheek. U zegt: komt niet voor? Ik betwijfel uw uitspraak ten zeerste. Want ondanks het stoffige imago van bibliotheken, wordt er wel degelijk 'gerollebold en doktertje gespeeld'. Nee, bij ons natuurlijk niet. Dat begrijpt u. Bij anderen.

Eind vorig jaar schreef Nadia Cho haar wekelijkse column voor de Daily Californian.  In de column beschrijft ze hoe ze met haar partner op zoek gaat naar een leuk plekje 'om van bil te gaan' en hoe ze eindigen in de universteitsbibliotheek van het statige Berkeley.

Met haar eigen woorden:

I’ve always had the cliched fantasy of having sex in Main Stacks, so we wasted no time in heading there first. The trick to doing it in Stacks is to go at a time when there won’t be a lot of people studying at the same time and to pick a section of books that people won’t ever think to look up. Like the British Royal Academy archives.

We decided that, out of the millions of books in the library, the shelves full of books on religion seemed like the best place to fuck. We moved the adjacent shelves to block our location so that we couldn’t be seen from the rows on either side. I liked having our shelves of choice close to each other so that the setting was nice and cozy.

Voor de liefhebber: daarna wordt nog omstandig uitgelegd hoe de kasten moeten staan en welk standje gevolgd moet worden.

Het Library Journal doet er later nog verslag van. De reactie die daar gegeven wordt, vind ik nogal schokkend:

If you’re having sex somewhere, you’re probably going to make a mess, at least if you’re doing it right. Someone has to clean up that mess. When people have sex or throw garbage (or worse) in a public place, the assumption seems to be that other people will be cleaning up that mess, most likely other people so beneath you that you don’t have to acknowledge their basic humanity.

Het gaat namelijk niet over het feit dat de bezoeker even 'van wippenstein' gaat maar om de rotzooi! En dat ze die wel moeten opruimen. Nou ja, de zoektocht gaat natuurlijk wel even verder. Want kennen we ook Nederlandse voorbeelden van 'bonken en ketsen' in de bibliotheek? Dat valt een beetje tegen. Ik kom niet direct verder dan het wat ranzige artikel van Ouders Online over de Openbare Bibliotheek Amsterdam. Over mannen die daar aan 'hun gerief komen'.

Nee, wie nog wat smeuïge details wil, zal te rade moeten gaan bij vakcollega's.Wordt 'de oudste beweging ter wereld' nog een beetje beoefend in de openbare bibliotheek? Elke collega kent een aantal van dat soort verhalen. Ik vermoed dat u ze hier niet openbaar gaat noemen.

Maar laten we eerlijk wezen: wij wilden toch graag een ontmoetingsplaats worden? Waar mensen elkaar kunnen treffen? Tja, dat daar dan liefde van komt.... Overigens schreef ik al eerder dat grote bibliotheken één van de meest gewilde plekken is om af te spreken bij het daten.

Ontmoetingsplaats, beleefbibliotheek.... ja, we hebben het over ons zelf afgeroepen.

Ter lering en vermaak: de sketch van Koot en Bie uit 1977 ter verbetering van uw seksleven.

Dinsdag

Een verschrikkelijk verleden en geen spijt. Het leven is gegaan zoals het is gegaan. Ook een moordenaar huilt als zijn lief overlijdt. Raar? Of menselijk?

De afgelopen tijd las ik de roman 'Dinsdag' van Elvis Peeters. Mijn interesse was gewekt omdat het boek gaat over een man die zijn verschrikkelijke verleden in Congo beschrijft. Zonder enige spijt. Eerder schreef ik al over het boek van Adam Hochschild over de horrordaden van Koning Leopold II. De koning die de Congo tot zijn persoonlijk eigendom verklaarde, er vervolgens als Stalin huishield maar in Europa zichzelf als filantroop wist te presenteren.

Niet veel later kwam het schitterende boek van David van Reybrouck 'Congo : een geschiedenis' Een lijvig werk maar bijzonder knap gemaakt. Over hoe generatie op generatie Congo kapot gemaakt wordt. En hoe kleine stappen tot verbetering telkens weer in de kiem worden gesmoord: idealisme slaat om in extremisme en extremisme in machtswellust.

Van Reybrouck vertelt de geschiedenis vanuit het perspectief van de Congolees. Elvis Peeters vertelt zijn verhaal vanuit het perspectief van een Vlaming in Brussel. Een oude man - tweemaal weduwe - met een lange geschiedenis in de Congo.

In het eerste deel zie je een zachte man die twee keer zijn vrouw verliest. Ach ja, her en der een kruimeldief denk je nog. Niks ernstigs. Licht hulpbehoevend. De vrouw van de Sociale Dienst ziet hem graag in het verzorgingshuis. Hijzelf niet, hij heeft altijd zijn eigen leven geregeld.

Langzaam kantelt het verhaal. Als wordt verteld waarom hij naar Congo ging: het ontlopen van strafvervolging na een verkrachting. En langzaam wordt het een verhaal van iemand die familie in de steek laat, vrienden laat barsten en zijn eigen daden goed praat door ze af te zetten tegen nog brutere daden.  Iemand zonder spijt. Apathisch bijna. Hoewel het verhaal fictie is, weet dat wie Van Reybrouck heeft gelezen, het wel degelijk zo gebeurd kan zijn.

Voor Belgen zit dit boek denk ik wel in de zenuw van het volks-DNA: wat te doen met deze dag uit onze collectieve geschiedenis? Welke schuld heeft het volk, welke schuld het individu? Wat als goed en kwaad in één vertegenwoordigd zijn?

Ik weet niet of het zo bedoeld is maar de titel van het boek: 'Dinsdag' deed mij even denken aan die andere literaire figuur: 'Vrijdag' de hulp van Robinson Crusoe. Genoemd naar de dag van zijn bevrijding. 'Dinsdag' als het hulpje van België. Congo naast België. En hoe wij onze koloniale daden vaak onder het mom van bevrijding en ontwikkeling doorvoerden.

Ik vond het een mooi boek als aanvulling voor al diegenen die 'Congo' van Van Reybrouck gelezen hebben. Het boek leest vlot weg met kleine hoofdstukken. Of het boek briljant is, daarover zijn de meningen nogal verdeeld. Volgens de Volkskrant mag Elvis Peeters gerekend worden tot de nieuwe Grote Drie. Athenaeum noemt het een boek dat je niet wilt lezen en toch doorleest. Volgens  een schaduwrecensie voor de AKO-literatuurprijs, zitten er nog wel wat stilistische foutjes in.

Marieke

Op de druilerige nieuwjaarsdag hebben we even niets te doen. Ik pak mijn fotospullen. Marieke wil best een paar nieuwe foto's. Dertien. Tweede klas. Niet meer klein, maar ook niet groot. Steeds meer bewust van de wereld om je heen maar jezelf ook nog vinden.

Groot worden is nog niet zo'n eenvoudige klus. En dat alles is te zien in een paar beelden van een lieve dochter.

C'est le beton qui fait la musique

Een bus rijdt ons voorbij.

“Laat u bussen” lezen wij.

“Ik laat me zingen” zei ooit prins Claus.

Prinsen bussen in koningsblauw,

bussen zingen op asfaltgrauw,

een vrachtwagen toont van ver het publiek:

C’est le beton qui fait la musique!

(c) Coby Poelman-Duisterwinkel

 

 

Dat er een betonbedrijf was die deze slogan voer, wist ik al: C'est le beton qui fait la musique. Het leek mij eerder een mooie naam voor een Franse hardrockband. De Groningse dichter Coby Poelman-Duisterwinkel schreef het gedicht. Meer gedichten over vooral Groningen zijn te vinden op haar verschillende sites. De slogan is overigens van Kijlstra Beton. Ik kon er wel om lachen. Hij staat overigens ook op de site met slechtste slogans.... 

Voor het zevende jaar op rij groei..... en de vier lessen die waar daar uit kunnen leren

Vorige week hadden we onze nieuwjaarsbijeenkomst in Bibliotheek Hengelo. En we hadden zojuist onze definitieve cijfers over het gebruik van de bibliotheek. En die waren zeer bemoedigend. Want voor het zevende! jaar op rij is het aantal uitleningen, het aantal bezoekers en het aantal leden gestegen.

Uitleningen
De uitleningen steden naar 851.333. Dat zijn er bijna 10.000 meer dan vorig jaar. Het is geen explosieve stijging. Dit jaar hielden we twee keer een prachtige actie met leestassen. Eentje in de zomer en eentje in de winter. Die laatste was gekoppeld aan een actie voor Serious Request. Die tassenacties hebben ongeveer die extra uitleningen opgeleverd. De bibliotheekformule is doorgevoerd, openingstijden maximaliseren we. Wat is dan nog de volgende stap? Die stap zit in wat personeel nog verder kan toevoegen. Verleiden op kleine en grote schaal.

Les 1: En dat brengt mij er toe om te zeggen dat het ná de bibliotheekformule en na ruimer open het  steeds vaker in biblitoheken zal gaan om wat we er om al onze uitleningen heen organiseren. Denk bijvoorbeeld aan det actie 'Lezen voor leven' die we vorig jaar organiseerden.

Leden
Het aantal leden steeg van 28.642 naar 29.063. En daarmee is het aantal Hengeloërs dat lid is van de bibliotheek gestegen tot 35,9%. Dat is een getal waar we echt heel trots op zijn. En op onze site geven onze klanten ook aan wáárom ze lid zijn van de bibliotheek. Het vasthouden van betalende leden is voor veel bibliotheken misschien wel de grootste uitdaging.

Les 2: Hier hebben we nog wel wat huiswerk te doen want ik heb hier nog geen passend antwoord. Niet anders dan elk jaar betere service. Mijn gevoel zegt dat er nog een hele andere oplossing komt, heel anders dan gewoon betalende leden vasthouden. Denk bijvoorbeeld aan een nieuwe oplossing om zonder contributie te kunnen werken.

Bezoekers
Het aantal bezoekers steeg van 658.994 naar 741.994. Een stijging van ruim tien procent. Voor een groot deel afkomstig van digitale bezoekers. We zien het aandeel reserveringen en verlengingen groeien. Reden genoeg om heer zorgvuldig naar dergelijke digitale processen te kijken en zorgen dat klanten dat gemakkelijk en zonder kosten kunnen gebruiken.  Maar niet alleen het digitale bezoek steeg. Ook beide vestigingen hadden meer bezoekers. Ik zie letterlijk dat de bibliotheek steeds vaker een ontmoetingsplaats is. Steeds vaker nemen bezoekers hun laptop of iPad mee en sluiten aan op het WiFi-netwerk.

Les 3: Daar leren we van dat goede koffie en uitbreiding van openingsuren belangrijke onderdelen zijn om te kunnen blijven groeien.

Maatschappelijk rendement
Mooie cijfers dus. Elke dag in Hengelo zie ik honderden mensen met een stapeltje boeken, cd's, dvd's of tijdschriften naar buiten gaan. Kinderen, volwassenen, ouderen. Autochtoon en allochtoon. Mannen en vrouwen. Ooit riep ik ergens dat 'elke uitlening een verrijking is van het menselijk DNA'. En ik sta nog steeds achter die uitspraak. De ene uitlening zal meer effect hebben dan de andere, dat misschien wel.

Veel mensen die bij de bibliotheek iets lenen, zouden zich ook redden zonder bibliotheek. Voor sommige groepen zijn we echter van levensbelang: mensen die niet goed overweg kunnen met taal. Het kan gaan om laaggeltterdheid, een leesachterstand op de basisschool of een fysieke beperking om te kunnen lezen. Voor die mensen spelen wij een cruciale rol. Ik heb die cijfers niet direct in ons managementsysteem zitten. En ik ben eigenlijk wel benieuwd naar de bibliotheek die dat wel heeft. En hoe dan, natuurlijk. Dus mijn laatste les van dit stukje zou zijn: waar vind ik dat goede voorbeeld?

Les 4: Hoe zou ik dat goed in beeld kunnen brengen?

Welkom in de gouden eeuw!

Geschiedenis die op een mooie manier verteld wordt, heeft gelijk mijn aandacht. Op deze zondagochtend kwam ik via mijn kinderen bij een prachtig stukje geschiedenis terecht: Welkom in de Gouden Eeuw. Plien van Bennekom nodigt als Dorine Goudsmit in haar talkshow bekende personen uit de geschiedenis uit. Samen met deze personen blikt ze terug op de geschiedenis. Met briljant vondsten: reclamefilmpjes, diepte-interviews, filmpjes van Opsporing verzocht en ga zo maar door. Door de kleine taalgrapjes is de serie ook leuk voor ouders en andere volwassenen.

Voor de hele serie: ga naar Uitzending gemist En bezoek ook de website van het programma, geschiedenis met een hele grote glimlach.

Wat op 1 januari 2013 nog niet klaar was....

In het voorjaar van 2011 (ja, lang geleden) schreef ik een aantal artikeltjes over 1 janauri 2013. Ik schreef toen dat het technisch allang mogelijk was om alle leden van bibliotheken bij elkaar te laten lenen. Maar waarom deden we dat niet? Toen zag ik het volgende voor me:

1 januari 2013: het acht-uur-journaal besteedt in een kort item aandacht aan het feit dat alle bibliotheekleden nu in alle bibliotheken hun boeken kunnen lenen. Een landelijke vorm van gastlenen is een feit. Eerder op die dag hebben staatssecretaris Zijlstra en VOB-directeur De Vries al een persconferentie gegeven in Nieuwspoort. In een radio-interview legt directeur Van Leeuwen van Bibliotheek.nl uit dat dit nu een mooie uitwerking is van de landelijke digitale infrastructuur. Een onmogelijk nieuwsitem? Ik denk het niet/

In het afsluitende artikel kon ik het volgende concluderen:

• Gelderland en Brabant hadden op dat moment al gastlenen
• Limburg en Overijssel hadden het op de planning staan
• Friesland had interesse en Noord- en Zuid-Holland waren enthousiast
• Zeeland zei nuchter dat het moest aansluiten op de landelijke infrastructuur en
• Bibliotheek.nl meldde dat het hiervoor in 2012 het IAM (Identificatie- en Authorisatie Management)

Ik kan het gemist hebben maar volgens mij zaten wij op 1 januari 2013 niet in het acht-uur-journaal en Halbe Kuipers was al geen staatssecretaris meer. Nu zou ik een zuur stukje kunnen schrijven over - tjonge, tjonge - wat gaat het toch weer langzaam. Ja, dat gaat het. Maar er zijn wel degelijk stappen gezet.

Al gerealiseerd
In de tussentijd zijn Overijssel en Limburg operationeel geworden met gastlenen. Heel Zuid- en Oost-Nederland (toch zo'n 6,6 miljoen inwoners) kan dus bij elkaar lenen. Dat werkt naar behoren zover ik weet en ik hoor zelf goede geluiden in Overijssel.

Noord- en Zuid-Holland
In Noord- en Zuid-Holland is ondertussen bij de directie-overleggen en Probiblio het plan gerijpt voor een opmaat naar de Nationale Bibliotheekpas. Op dit moment wordt dit project voorbereid om in de loop van dit jaar opgestart te worden. Als ik het goed begrijp zal die dus gebruik gaan maken van de nieuwe landelijke infrastructuur.

Bibliotheek.nl
Hoe ver het precies is met het IAM is voor mij wat lastig te begrijpen. Aangegeven was in het jaarplan dat dit in 2012 beschikbaar zou komen. In de laatste update over het derde kwartaal 2012 wordt gemeld: 

Testmanagement heeft IAM vrijgegeven voor productie (live-gang). IAM gaat echter pas daadwerkelijk worden gebruikt wanneer applicaties worden aangesloten op IAM (voor gebruikersauthenticatie). Dat is het eerst het geval bij nieuw op te leveren applicaties zoals NBC+. Zolang nog niet alle bibliotheken zijn aangesloten op IAM, valt IAM terug op de identiteiten van A-select.

Regie
In mijn artikeltje in het voorjaar van 2011 vroeg ik of SIOB, Bibliotheek.nl en VOB geen regie wilden oppakken op dit punt om partijen goed bij elkaar te brengen. Op 31 oktober 2012 was het zover. De VOB nodigde achter de branchestrategie partijen uit om afspraken te maken over de realistatie hiervan. De Nationale Bibliotheekpas - die veel lijkt op wat ik hierboven schrijf - maakt onderdeel uit van die branchestrategie. In een communiqué wordt aangegeven dat de SPN (de samenwerkende PSO's) deze pas gaan oppakken en op 1 maart 2013 met een projectplan komen.

Dat lijkt me een concrecte stap. En het lijkt mij dan weer logisch dat er een koppeling wordt gemaakt met het initiatief in Noord- en Zuid-Holland en dat er een overstapplan komt voor Brabant, Limburg, Gelderland en Overijssel.

Warempel: zou het acht-uur-journaal van 1 januari 2014 dan als goed alternatief haalbaar worden? Lijkt me een mooi voornemen voor 2013.

Ik blijf graag een eeuwige optimist. Ik wens onszelf daadkracht.Volgend jaar dat hele landkaartje oranje!

Wat u niet kunt volgen via internet....

Vrijdagavond om 21.00 uur is het weer zover. Elk jaar treden we met onze muziekvrienden één keer op voor familie, vrienden en vage kennisen. Dit jaar onder de titel Late Night with Laura. Steevast een gezellige avond met een duidelijke rolverdeling: wij op de instrumenten en Duke achter de tap. Dus ook vrijdag weer. Tegen een luttel bedrag laaft u zich weer de hele avond aan cultuur.... en de tap.

Elk jaar nodig u uit en zie ik wel weer iemand verschijnen. En dus nodig ik u ook dit jaar weer uit.

Eén van de weinige dingen in het leven die u niet kunt volgen via internet. Nog niet, zeg ik er dan maar bij. Want ik wil mijn mede-muzikanten toch even wijzen op de het feit dat er toch wel bandjes zijn die net als skieërs, parachutespringers en motorrijders gewoon kunt volgen vanaf hun bezigheid. Kijk maar eens naar deze trombonist... Dus vrijdag nog gewoon langskomen in De Kuip volgend jaar misschien te volgen vanaf internet. 

De alfabetiseringscrisis....

Ook zo'n moeite om te lezen wat hierboven staat? Mooi, dan bent u goed gezelschap: één op de vijf Europeanen heeft moeite met lezen en schrijven.  Voor wie nog geen goede voornemens heeft voor 2013, doet er goed aan om dit rapport te lezen. Het is de samenvatting van het rapport dat Prinses Laurentien aanhaalde op de Bibliotheek2daagse. Een rapport dat kort samenvat in welke alfabetiseringscrisis we zitten. En hoe belangrijk leesplezier is om uit die crisis te geraken.

De problemen zoals uit blijkt uit verschillende onderzoeken:

• 1,5 miljoen volwassenen in Nederland zijn laaggeletterd
• 2/3 van hen is geboren en getogen in Nederland
• 42% van de Nederlandse kinderen leest nooit thuis
• 14,3% van de 15-jarigen is laaggetterd
• En 25% van kinderen verlaat de basisschool met een leesachterstand van 2 jaar.

Om met het rapport te spreken:

Het genoemde rapport is bedoeld om Europese landen wakker te schudden over de alfabetiseringscrisis waarmee alle landen kampen. Daarbij dienen we ons te realiseren dat lezen en schrijven veel meer is dan een techniek of een vaardigheid. Geletterdheid draait om zelfvertrouwen en het vermogen om in de samenleving te functioneren als individu, als actieve burger, als werknemer of als ouder. Het is tijd dat onze samenlevingen deze crisis onder ogen zien en samen in actie komen om de alfabetiseringscijfers te verbeteren en ongeletterdheid tegen te gaan. We leven wat dat betreft in een paradox: terwijl het digitale tijdperk almaar meer geletterdheid vereist, blijven miljoen Europeanen van alle leeftijden hopeloos achter.

Daarna gaat het rapport in op een coöperatieve aanpak: jawel, het gaat om samenwerking: 1) Een geletterde omgeving creëren, 2) Het niveau van het lees- en schrijfonderwijs verbeteren en meer ondersteuning bij het lezen geven en 3) deelname en inclusiviteit vergroten. Heel helder allemaal om vervolgens een aanpak voor jonge kinderen, tieners en volwassen te geven.

Wie zo handelt zorgt er voor dat bovenstaande plaatje verandert in onderstaande plaatje.

Een rapport van slechts 16 pagina's.. En een heel jaar voor de boeg.

De samenvatting van het hele rapport kan in drie woorden: Kom in actie!

Stop talking, start reading!

Cold as ice

250.000 kilo ijs en 250.000 kilo sneeuw waren gedropt op het Rodetorenplein in Zwolle. Een grote tent er omheen die het geheel op - 8 graden houdt. Daarna laat je een berg kunstenaars toe die met kettingzagen en ander gereedschap er een beeldenpark van maken. En vervolgens komen er in een maand tijd 140.000 bezoekers op af. Ik heb het over het IJsbeelddenfestival in Zwolle. Via het handige kerstvakantieoverzicht van mijn collega Tonnie Peters werd ik erop geattendeerd.

Het thema dit jaar zijn de sprookjes van Grimm... Hoeveel weet jij er te raden in de set hierboven?

Tja, en wat doe je na afloop met al die beelden? Dat mag u hier zelf bekijken..... En o ja, een goed 2013!