dinsdag 30 april 2013

Bij een nieuwe koning

'Wie zijn historie niet onthoudt
maakt steeds opnieuw dezelfde fout,'
sprak vader Willem-Alexander,
'en jij bent nu al wel zo schrander
dat je begrijpt wat ik bedoel.
Ons koninklijke wij-gevoel
stoelt op  besef van het verleden
waarin grote persoonlijkheden
als koning Willem I, II, III
de Nederlandse monarchie
een heel persoonlijk tintje gaven.
Ze liggen nu in Delft begraven,
maar bij hun leven deden zij
veel dingen voor de maatschappij
waar nu het volk nog lol van heeft.
Ze hebben niet voor niets geleefd:
hun doen en laten aan het hof
levert vandaag de dag nog stof
voor dramaseries op de buis,
en zo zorgt ons Oranjehuis
als steeds voor ophef en vertier.

Aan die regels moest ik vanochtend toch nog even denken. Ze komen uit de vaderlandse rijmkroniek van Jean-Pierre Rawie en Driek van Wissen. Wij gaan plezier beleven aan onze nieuwe koning. Is het niet is het staatsmanschap dan toch als voer voor dagen televesie en  nieuwe dramaseries. Binnenkort volgt het voorstel om het koningshuis samen met de RVD toe te voegen aan de publieke omroep.

Ik wens ons nog jaren kijkplezier.

vrijdag 26 april 2013

Hallo wereld, dag @biebhengelo


Tja, en dan is het vandaag zover: ik vertrek. Een jaar lang was ik parttime directeur van de grootste culturele instelling in Hengelo: de bibliotheek. En wat voor bibliotheek. Aan de muur hing het bordje: "Beste Bibliotheek van Nederland".

In de wind van de samenleving
Gisteren verscheen het afscheidsinterview in de Tubantia. Mooie woorden waren mijn deel. En een mooie tijd was het zeker. Als mensen vragen wat ik het leukst vond, antwoord ik steevast: "om in de wind van de samenleving te staan".  En daar bedoel ik mee dat ik erg genoten heb van de interactie tussen bibliotheek en burgers en tussen de bibliotheek en andere instellingen. De maatschappij beweegt steeds en telkens wordt van de bibliotheek gevraagd om op de juiste manier mee te bewegen.

Een mooi voorbeeld is het taalpunt Menthol dat is opgezet. Een project waarbij tientallen Hengeloërs mensen helpen die de nederlandse taal willen leren. Wie op vrijdagmiddag het café inloopt ziet wat ik bedoel. Of zo'n e-bookposteractie die net op het randje is met de Kama Sutra. Of die zomertassenactie waar we werden overvallen door het succes. Of vervolgens de winteractie voor Serious Request inclusief zeeduik bij.

Om ten slotte ook nog maar eens te eindigen met onze bibliotheekleden zelf die hun mening mochten geven over hun lidmaatschap.  En al die stappen, zo midden in de samenleving, leverden opnieuw een jaar met groei op. En met verdere verruiming van openingstijden in 2013, met een ombouw van de vestiging in de Hasselr Es, het opzetten van een mini-bibliotheek in Beckum en een mooi plan voor bibliotheken op school, weet ik zeker dat de Bibliotheek Hengelo nog niet aan zijn top zit. En dat zegt dus de Beste Bibliotheek, die het al zo goed deed.

Alive.... and kickin'
Dit jaar directievoering is voor mij de bevestiging dat bibliotheken nog springlevend zijn, er liggen legio kansen, ze staan midden in de samenleving en de meeste mensen zijn bijzonder blij met deze voorziening.

En tegelijkertijd is dit jaar voor mij de bevestiging dat willen bibliotheken die toekomst ingaan, ze ook daadwerkelijk moeten blijven bewegen. Er is geen dag zonder actie en geen dag zonder kansen. De kleine ruimtes die her en der in de samenleving beschikbaar zijn moet je optimaal benutten. Niet alleen praten over samenwerking, je moet het ook doen!  Kijk goed maar aarzel niet.

Dank!
Ik dank al mijn collega's van Bibliotheek Hengelo voor die fantastische ervaring. Het was mij een eer om directeur te zijn maar bovenal om met zoveel plezier te werken.

En voor René Siteur die mij weer mag opvolgen: alle succes samen met al die goede collega's!

Voor mij begint een nieuwe periode. Alles ligt weer open.

Hallo wereld, dag @biebhengelo!

dinsdag 23 april 2013

Een pleidooi voor populisme!

Meer populisten! En na het lezen van dit boekje ben ik het er hartgrondig mee eens. Meer populisten! In dit boekje komen heel veel wegen bij elkaar die ik zijdelings in de blog al eens aanstipte. Ik prijs graag boeken aan, maar deze moet iedereen die wel eens met de politiek te maken heeft (en wie is dat niet) gelezen hebben.

Het sterke punt van Van Reybrouck is dat hij populisten niet afschrijft maar op zoek gaat naar de vraag waarom ze vandaag de dag zo populair zijn? En hoe kan het dat veel stemgerechtigden zich wenden tot deze populisten?

In dit essay komt hij daarmee tot een tweetal grote conclusies: 1) de diplomademocratie en 2) een cultuurkloof.

Diplomademocratie en de homo marginalis
In Nederland is 8% van de bevolking academisch geschoold. Toch bezit deze groep 81% van alle Kamerzetels. De Tweede Kamer bestaat bijna alleen nog maar uit hoogopgeleiden. En vilein legt Van Reybrouck uit dat hoogopgeleiden en lageropgeleiden bijna twee nieuwe zuilen zijn geworden. Hoe hoogopgeleiden langzamerhand zijn gaan neerkijken op lageropgeleiden.

Hoogopgeleiden zijn lageropgeleiden de homo marginalis gaan noemen: de groep van onze diersoort die de Pfaffs leuk vindt, waarvan de mannen zonder uitzondering een horecaspoiler heeft, waarvan de kinderen obesitas hebben, de vrouwen nét te blond zijn en waar speciale vakantieparken voor zijn gemaakt waar alles all inclusive is.

Het verwarrende voor die hoogopgeleiden is dat die laagopgeleide loodgieter in het begin van zijn loopbaan meer verdiend dat een hoogopgeleide die net afgestudeerd is. Nou ja, daarmee is de emancipatie van "den arbeider" wel ongeveer voltooid. Dus waarom zou de hoogopgeleide parlementariër zich om hem bekommeren als er ook "nooddruftige" migranten zijn? En vanaf dat moment vervreemdt de parlementariër van het volk dat hij vertegenwoordigt.

Cultuurkloof
Daarnaast beschrijft Van Reybrouck verschillende vormen van cultuurkloof die de politieke kloof nog verder verdiepen. Het langst staat hij daarbij stil bij het verdwijnen van de verzuiling. Hij geeft aan dat verschillende klassen verbonden waren in de verschillende zuilen. Katholieke arbeiders konden zich wenden tot de katholieke pastoor die misschien weer een katholiek Tweede Kamerlid kende of een katholiek industrieel. En datzelfde gold voor de socialisten en de christelijken.

Verder geeft Van Reybrouck aan dat we in Nederland blij mogen zijn met de SP en zijn voorman Emile Roemer. Hij noemt dit een voorbeeld van het betere populisme. Zonder de SP zou de PVV in Nederland nog een eindje groter zijn geweest.

Hoe puzzelstukjes in elkaar vallen
En die van Reybrouck waar kende u die ook al weer van? Oja, die schrijver van het prachtige boek over Congo. Heb ik hier ook al eens aangeprezen. Van Reybrouck laat het overigens niet bij woorden alleen. Een tijdje geleden was hij ook al één van de initiatiefnemers van de G1000. Een initiatief waarbij 1.000 burgers een dag langs samen werkten aan de grote dilemma's van de Belgische politiek. Ook over dit initiatief was ik destijds enthousiast.

Wie het boekje van Kuitenbrouwer over Wilders met plezier gelezen heeft, of het het boekje van Joris Luyendijk over de Haagse stolp van politici zal ook dit boekje waarderen. Waar Kuitenbrouwer vooral tekstueel analyseert en Luyendijk voor beschrijft hoe rot de situatie is, daar weet van Reybrouck een nadrukkelijke oplossing aan te dragen: meer verlicht populisme.

Populisten en bibliotheken
Oja, het boekje is van 2008 en herdrukt in 2011. Wie het wil lezen: wees er snel bij in de Overijsselse catalogus. In alle 100 vestigingen is slechts één exemplaar aanwezig. Nee, populisten zijn niet bepaald populair bij bibliotheken


maandag 22 april 2013

De NRC, Jet, de wet en het bibliotheekreservaat?


De NRC publiceerde een lijstje van beroepen waar je nooit meer nee aan de slag zou komen. Op nummer 1: de bibliothecaris. En verderop toch wat markant in het lijstje: bibliotheekassistenten.

Nou ja, de strekking van het artikel is helder: bibliothecarissen sterven uit. Natuurlijk was ik compleet van slag. Maar nadat ik al snotterend één pak tisseus er door heen had gejaagd begon me toch wat te dagen? Zou er dan toch een complot zijn?

Want voor alles wat uitsterft beginnen plotsteling mensen zich in te zetten en voor je het weet zit je als bibliothecaris in het bibliotheekreservaat en trekken er legio toeristen voorbij die je graag nog even in je natuurlijke habitat willen zien, de bibliothecaris midden tussen de boeken. En bij de uitgang van het reservaat de onvermijdelijke merchandise: kleine bibliotheekpoppetjes en gedrukte boeken.

En natuurlijk komt er daarom ook een wet voor bibliotheken. In mijn gedachten kon dat natuurlijk niet anders zijn dan dat dat elke bibliotheek tot Unescomonument zou worden verklaard. Om vervolgens allemaal tegelijk toe te treden tot de museumvereniging.

Want het volgende bericht wat daar naadloos inpaste was dat de VOB ging verhuizen: naar de Museumtoren in Den Haag. De schrik sloeg mij om het hart. Zie je wel! Samengevoegd met de museumvereniging.

Maar nee, ik had het verkeerd gelezen: de muzentoren. En de museumvereniging zit trouwens in Amsterdam op veilige afstand van de VOB.

En die wet: die gaat over iets heel anders en daar kunnen alle Nederlanders over meepraten. Jet Bussemaker zelf legt het op deze video nog eens uit.


Nou, aan Jet Bussemaker is een prima onderbouwjuf verloren gegaan, dat kan niemand ontkennen. Zo glashelder dat zelfs Jip en Janneke het begrijpen.

Maar er is dus niks om ons zorgen over te maken. Bibliotheken blijven er gewoon. Instellingen waar mensen hun leven verrijken met leesplezier en levenslessen. Van laaggeletterd tot hooggeletterd.

Blijft mij één vraag over: is echt elke bibliotheek zo rustig als de bibliotheek waar Jet Bussemaker wordt gefilmd? Dan ga ik me pas echt zorgen maken...

zondag 21 april 2013

McDonalds

Je kinderen lees je elke dag voor. Ze eten volgens de schijf van vijf, of vier of zes, maar net wat in de mode is. Af en toe gaan ze mee naar een museum en elk 10-minutengesprekje wordt nauwkeurig voorbereid. En ja, heel af en toe mogen mee ze naar Mc Donalds. En juist dat wordt nagespeeld. De slaapkamer wordt omgebouwd tot een Mc Drive en op de voordeur van deze eigen vestiging hangt deze reclameposter.

Geef ons heden ons dagelijk friet met kipnuk... is het gebed van Mc Donalds.

dinsdag 16 april 2013

Uit de oude doos: december 2011


Altijd leuk om oude knipsels nog eens terug te zien. Dit plaatje kwam ik vandaag nog even tegen voor een presentatie voor ambtenaren van OC&W. Een NOS-besricht van december 2011. Een kleine anderhalf jaar geleden. Binnen een jaar zou alles geregeld zijn. Die uitspraak nam ik toen al met oosterse nuchterheid.

In het bericht van de NOS zit ook nog wel een vermakelijk interview met VOB-directeur Ap de Vries.

Nieuws is soms moeilijk te duiden. Is het glas nu half vol of half leeg?  Nico Dijkshoorn had het bij de BibliotheekPlaza maar moeilijk mee: zorg toch eens dat dit geregeld is. Tegelijkertijd zie ik initiatieven als LeesMeer en Public Library Online.

Laten we zeggen dat er nog wat werk is te verzetten.

zondag 14 april 2013

Jan Mulder over spiritualiteit: alarmfase twee



Jan Mulder, de man die van ouwehoeren zijn beroep maakte,heeft een boek geschreven voor de maand van de spiritualiteit met als thema: stilte. In die zin zitten voldoende woorden die uw bewustzijn nu in de alarmfase moet krijgen.

Na de boekenweek, de maand van de filosofie, de maand van het spannende boek, Nederland
Leest, de kinderboekenweek, de week van het luisterboek is er nu dus ook een maand van de spiritualiteit. En jawel, ook bij die maand hoort een nagenoeg gratis boekje. Er is zo onderhand geen maand meer te verzinnen waarin die arme boekhandelaar niét een boekje moet aanbieden aan zijn klanten.

De maand van de spiritualiteit wordt georganiseerd door de KRO, de Happinez, dagblad Trouw en.... het CPNB. De doelstelling van de maand is wat troebel want laverend tussen echte ideële doelstellingen en boeken verkopen en abonnementen slijten. Maar goed.

Maar mijn belangstelling was gewekt. Jan Mulder zou een boek schrijven over de stilte. De man die naar mijn gevoel nog niet een minuut zijn mond kan houden. En als ie wel praat zijn er in die minuut minstens 20 stelligheden genoemd. En die man gaat iets zeggen over stilte en spiritualiteit.

Dat leverde het boekje 'Doodstil' op. Het boekje dankt zijn naam aan de plaatsnaam van een Gronings dorpje: Doodstil. Het plaatsje zal een bijzondere plek krijgen aan het eind van het boek.

Mulder laveert tussen een soort onderzoek naar wat stilte voor mensen betekent en het naderend onheil van windmolens in zijn achtertuin. Windmolens die een einde zullen maken aan het laatste stukje stil Nederland: Groningen. Hij graast langs een aantal stiltegoeroes, waaronder bijvoorbeeld abt Christopher Jameson. Een abt die voor de BBC, de Big Silence opname, een soort '40 dagen zonder geluid' voor drukke managers.

Ik citeer:
Abt Christopher Jameson zegt: 'Als we de stilte regelmatig opzoeken gaan we de dingen duidelijker zien'. Ik ben dat met hem eens. Het is alleen onduidelijk of die duidelijkheid mij goed uitkomt. Soms kun je maar beter geen duidelijkheid over jezelf hebben.

Nu ja, dit Mulder wel op zijn beste momenten. En het zou mij niet verbazen als er ooit een meditatieve scheurkalender komt met elke dag een tekst ter overweging van Jan Mulder. Misschien een tip voor de volgende maand van de spiritualiteit.

En na abt Christopher Jameson haalt hij  Schopenhauer, Augustinus, Robert Musil, Johannes van Apamea, Krisnamurti, Kees Fens, Pessoa, Tsjechov en nog een reeks denkers aan. En elk wordt op soortgelijke wijze behandeld: met innemende en nuchtere ontwapening.

Voor het overige is Jan Mulder gewoon een bang mannetje dat ineen schrompelt onder de gedachte dat windmolens zijn woonplezier gaan aantasten. En dat probleempje van die windmolens wordt in de ogen van Mulder dan ook een probleem van wereldformaat: de strijd tegen het kwaad (van de windmolens welteverstaan).

Nog maar een citaatje dan:
In een uitzending van de Wereld Draait Door is Femke Halsema, op dat moment de fractieleider van Groen Links, te gast. Ik ben 'tafelheer'. Ik mag Femke Halsema graag. Zij stemt voor palen, turbines en windparken. Ik vroeg of de vervuiling van het landschap en het milieu, het verbreken van de rust en de stilteeen prioriteit van Groen Links is waaraan niet getornd kan worden, een 'breekpunt' in de onderhandelingen, mocht Groen Links aan de macht komen. Feme lachte: 'Je hebt ze zeker in de buurt staan, he?'
En vervolgens bekent Femke Halsema dat zij windmolens mooi vindt, wat Jan Mulder zeer nieuwsgierig maakt wat zij dan toch thuis voor kunst aan de muur zal hebben?

En zo mijmert het boekje 100 pagina's lang. Niet onaangenaam maar ook wat stuurloos naar het eind. Nog heel even bekeert hij zich tot het anti-windmolen-fundamentalisme en als ware Taliban eindigt hij ook dit verhaal.

Voor wie de stilte eens een avondje wil doorbreken en zijn spirituele lach nog een keer wil laten rollen, een prima boekje. Maar het gaat geen plaats krijgen naar Schopenhauer, Augustinus of Kees Fens. Op de vraag of het boekje enige verdieping brengt, blijft het stil. Doodstil.

donderdag 11 april 2013

Ernst-Jan Pfauth: 'Een krant is een papieren pakketje schuldgevoel dat 's ochtends op onze deurmat valt.'#biebplaza

Ernst-Jan Pfauth is wel zo ongeveer onze nationale knuffelblogger geworden. Hij sprak twee jaar
geleden op de bibliotheektweedaagse. Tussendoor sprak hij op een bijeenkomst van Bibliotheek.nl en nu dus op de Bibliotheekplaza. Afgewezen door de NRC, zelf begonnen als Blogger en daarna achorman voor NRCNext.

Hij mag vandaag het verhaal van de kranten vertellen. Jongere mensen lezen geen krant meer. Zelfs de jongste krant - NRCNext - heeft een gemiddelde leeftijd van 42 jaar. Ook niet echt sexy dus voor voor de jongere generatie. Kortom, mensen onder de 40 bestaat de krant niet meer. De krant is niet meer dan een papieren pakketje schuldgevoel dat 's ochtends op onze deurmat valt.

Dus.

Wat nu?

Ernst-Jan legt uit hoe de nieuwe krant er uit moet zien.

De krant moet passen binnen onze tijdsbesteding. We hebben geen tijd meer om gewoon te lezen. Het moet overal tussendoor.

Verder mogen journalisten tegenwoordig twijfelen. En moeten dat ook juist delen. De waarheid wordt niet meer gevonden. Een mooi voorbeeld is de Banking blog van Joris Luyendijk.

Kranten moeten veel opener worden. Je kunt nauwelijks hele artikelen delen. En dus fotograferen gebruikers artikeltjes en twiteren ze krantensnippers. Maar hetzelfde geldt voor het verbinden van expertise van alle lezers aan de artikelen. Niet schrijven vóór heel veel mensen maar mét heel veel mensen.

Een goede nieuwe krant zorgt voor een clubgevoel. Nu kun je jarenlang lid zijn en zie je jaar na jaar dat nieuwe leden een iPad krijgen. En jij als vast lid? Je krijgt nog niet eens een verjaardagskaartje.... Pijnpuntje, zullen we maar zeggen.

Verder kunnen kranten veel meer interactie toevoegen aan artikelen. Waarom bieden kranten niet gelijk de mogelijkheid om door te laten rekenen wat de plannen rond de hypotheekrente aftrekt betekenen? Om vervolgens die gegevens uiteraard - geaggregeerd te gebruiken in artikelen.

Verder verwachten we van de nieuwe krant dat ze echt een gids worden. En een gids moet een stevig stanpdunt innemen. En dat betekent afwijken van de norm. En afwijken van de norm betetekent misschien adverteerders verliezen. En dus.... u snapt het. Er is wel wat durf nodig om dat te doen.

Een samenvatting van zijn verhaal is hier te vinden.

Ernst-Jan Pfauth is de belichaming van het verhaal van Rob Adams. Ernst-Jan Pfauth is natuurlijk de Sjimmie van de Rebellenclub. Vraag van Ruben Maes is dan ook wie die rebellenclub is in de branche en daar vallen namen als Jeroen de Boer, Esther Valent en Edwin Mijnsbergen. Zijn oproep: Maak verbinding met deze mensen.

Waarvan akte.

Tot slot:
Ik heb genoten van deze dag. Mijn eerste Bibliotheekplaza en ik vind het een hele waardevolle. Krachtig van de programmering is dat sterke sprekers ook outside-in-ideeën geven. Ik ben er volgende jaar weer.

Rob Adams 'er zit weinig genialiteit in een kudde schapen die naar de slachtbank loopt'. #biebplaza


In 1899 klimt een jongen in een kersenboom. Zo begint Rob Adams, directeur van Six Fingers zijn verhaal. Zijn familie is er niet zo blij mee, want de jongen is nogal een dromer. Hij droomt weg. Hij ziet iets kleins op zijn voet, het verdwijnt en in zijn gedachten gaat hij naar de maan. De jongen springt uit de boom en hij rent naar huis. Papa, mama, ik weet wat ik later ga doen! Ik wil naar de maan! Zijn vader en moeder schudden zijn hoofd... jongen toch. Zo'n dromer.

In zijn studie doet hij onderzoek op het Smithonion Institute, er zijn ontploffingen. Het instituut is er niet blij mee maar deze jongen weet dat hij de kracht in zijn hoofd heeft zitten om rakketten te bouwen. Hij legt zijn ervaringen vast in een boek. Het verhaal gaat over Robert Goddard. Hij sterft in de Tweede Wereldoorlog aan kanker. Nu wordt hij gezien als de grondlegger van de ruimtevaarttechniek. Hij is niet op de maan geweest maar heeft er nadrukkelijk de aanzet voor gegeven. Zijn kracht zat in die droom.

Dromen betekent vaak dingen doen waarvan anderen vinden dat het niet kan. Heel veel is al bedacht maar veel is niet uitgevoerd. Het doel is om te combineren wat ooit al bedacht is.

Zijn vraag aan de zaal is, wie er dit jaar is vrreemd gegaan? Het antwoord laat zich raden.... Gaan we wel vreemd met onze organisatie? Zoeken we wel eens bedrijven op buiten ons eigen kader? Buiten ons eigen kader kijken, levert ons nieuwe oplossingen op.Wie binnen zijn kader blijft, krijgt ook oplossingen van binnen het eigen kader.



Rob haalt het voorbeeld aan van de Solar Bottle, zie ook het filmpje. Er is geen dure oplossing nodig om iedereen licht te geven in krottenwijken. Als je de omgeving niet kunt veranderen, moet je de oplossing aanpassen aan de omgeving.

Hij staat stil bij de dominante denklogica. Die dominante denklogica staat andere oplossingen in de weg en krijgen we telkens weer dezelde oplossingen. Hij noemt als voorbeeld  LittelMissMatched een plek waar alleen sokken worden verkocht die nooit een gelijk paar vormen. Denk er maar eens over na: wat zijn voor bibliotheken onze dominante denkpatronen? Denken in regels, denken in openingstijden, denken in beperkt budget en businessplannen.

Maar uit die patronen stappen is dus lastig. Maar een simpele methode is dus om bij een probleem op zoek te gaan bij andere branches en welke oplossingen zij verzonnen hebben. Stop daar eens wat tijd in. Lijkt me goed toepasbaar maar hoeveel mensen doen dit?

Grappig, Rob Adams, laat een paar voorbeelden die ik al ooit gezien had voorbij komen, bijvoorbeeld de Tesco in Zuid-Korea.

Er zit weinig genialiteit in een kudde schapen die naar de slachtbank loopt. Denk er maar eens over na.

Worden het de schapen of die kleine jongen uit de kersenboom? Ik weet wel wat ik zou kiezen.

 


Hans Schuurmans: 'Bijzonder zijn in het gewone' #biebplaza


 
De HEMA heeft natuurlijk een 100% naamsbekendheid. 515 vestigingen in Nederland. Van worsten tot ondergoed. Maar opleidingen? Nee, dat verwacht je toch niet van HEMA? En dat is toch niet helemaal terecht. Hans Schuurmans geeft aan dat HEMA sinds vorig jaar de grootste online opleider is.

Leren is in de afgelopen net zo hard veranderd als de samenleving zelf. Wie kende LinkedIn of Facebook vijftien jaar geleden?  We zijn tegenwoordig altijd 'connected'.  Dat betekent dat scholen steeds meer op vraag kan plaats vinden: learning on demand. Scholen op het moment dat het nodig is, in brokjes die je op dat moment nodig hebt.

De stappen van die traditionele winkel naar grootste online aanbieder is via een aantal stapjes gegaan. Via de klassieke retail naar partij die start met de eerste diensten op internet: een foto-service. En geloof het of niet, daar was destijds wel kritiek op. Zou de HEMA niet teveel van zijn leest afwijken? Daarachter volgden online verzekeringen en online kaartjes voor dagjes weg.

En als laatste kwam de switch van Business-to-Consumer- naar de Business-to-Business-markt. En zo kwam langzaam de HEMA-academie in zicht. Wie wil zien wat HEMA nu al aanbiedt aan cursussen kan hier kijken. Leuk overzicht.

De missie van deze HEMA-academie is een e-academie te creëren waarbij permanente educatie voor iedereen betaalbaar en uitdagend is. Dat betekent dat de uitdaging was om voor 20% van het scholingsbudget toch 80% van het scholingaanbod mogelijk is.

Hans laat een paar voorbeelden zien: Belastingdienst, HiSpeed, TNT, allemaal bedrijven waar men een e-acdemie voor heeft ingericht.

De academie heeft cursussen rond een aantal thema's: Taal, IT, management en op het werk. De cursussen worden opgezet vanuit de basisprincipes: warme informatie, vast format, dynamisch, zelfstandig en vakgericht.

Maar ja, leuk een online cursus maar hoe hou je het vol? De HEMA biedt het volledige pakket aan voor € 200,- per jaar. Kenmerk van de cursussen is dus dat je leert op het moment dat het nodig is.

Tot slot geeft Hans Schuurmans aan dat er gesproken wordt met de inkoopcommissie om te praten over een aanbod voor openbare bibliotheken. Dat vinden de aanwezigen een interessante gedachte.

Leuk initiatief. Vlot verhaal en eh.... Echt HEMA.

Gene Tan: 'Verzamel geen boeken maar herinneringen' #biebplaza


Tan: 'Sluit je ogen en denk na over een mooi moment vijf jaar geleden? Ja, en hebt u mooie gedachten? En ga staan en draai u naar elkaar om, en vertel elkaar welk aan welk fijn moment u dacht.' Geroezemoes stijgt op de zaal.
 
Dan gaat Tan naar de meest gelukkige en minst gelukkige ervaring in deze zaal. Hij vertelt over een  filmfragment en over andere herinneringen. Geluk is terug kunnen grijpen op goede herinneringen. Wat ons beweegt, bepaalt wat onze herinneringen worden.
 
Gene Tan is directeur van de Nationale Bibliotheek van Singapore. Singapore -qua oppervlakte vergelijkbaar met de Noordoostpolder - is een kleine staat met nog maar een kleine geschiedenis.
 
De bibliotheek startte een project over herinneringen van Singapore. Herinneringen die zijn opgebouwd uit herinneringen van alle burgers van het land. Het project is via de hashtag #sgmemory te volgen. Het is gebouwd vanuit de gedachte dat geschiedenis meer is dan het gedrukte boek. Geschiedenis bestaat uit de collectieve herinneringen van een land. Als wij vroeger als Nationale Bibliotheek alle boeken verzamelden (voor de geschiedenis), moeten we nu dan niet de nationale depot van herinneringen worden?
 
Maar dat is toch onmogelijk zou je denken? Toch niet. Kijk maar eens naar dit artikel op CNN. De bibliotheek startte een website en database waar alle herinneringen konden worden opgeslagen. En vanaf daar wordt nog een kleine stap verder gemaakt. Want als we collectieve herinneringen kunnen opslaan, is het dus ook mogelijk om je eigen geschiednis te reconstrueren: 'the library of me'. Je eigen timelime van documenten en herinneringen. En dat alles in de context van andere documenten en herinneringen, 'de library of we'
 
Bent u er nog? Ik wel. Net als bij Alpe d'HuZes spreekt ook Tan over een community. En ook bij Tan gaat het - net als bij Alpe d'HuZes - over wat we dicht bij ons dragen. Beide voorbeelden laten ons zien waar waarde voor de samenleving zit: dichtbij mensen en wat mensen zelf van waarden vinden en dat weer verbinden.
 
Wij werken niet vóór vier miljoen mensen maar mét vier miljoen mensen! En bedenk eens hoeveel kansen dat gaat geven!

Amarens Schuurmans: 'Faciliteer mensen vanuit hun kern en verbind ze' #biebplaza

Wie kent Alpe d'Huzes niet? Dit is één van de beginvragen van Amarens Schuurmans. Van de 300 mensen durft één iemand de hand omhoog te steken. Zo bekend is het dus. En ze legt uit hoe het begon: eigenlijk als trainingsdoel voor twee heren in midlife-leeftijd. In de kroeg als overmoedig idee om zes keer die berg op te rijden. Gestart in 2006 en na zeven jaar nog steeds een 100% vrijwilligersorganisatie die vorig jaar 32 miljoen ophaalde voor kankerbestrijding.
 
Amarens Schuurmans is directeur van OphisNewImpuls, een bureau voor communicatiestrategieën, en mede-organisator van Alpe d'HuZes. Waarom slaagt Alpe d'HuZes wel en andere initiatieven niet? Ze geeft aan dat het evenement mensen in de kern raakt en ook vanuit die kern boeit en in beweging zet. Bij Alpe d'HuZes staat de deelnemer centraal. Dat is wel bijzonder in goede-doelen-land. Primair doel bij goede doelen was tot nog toe was om fondsen binnen te halen. Alpe d'HuZes daarentegen faciliteert de deelnemer om een goede prestatie te leveren. En guess what: het geld komt dan vanzelf. Voor bibliotheken geldt dus: "hoe kun je burgers zo goed mogelijk faciliteren? Welke burger en met welk verhaal?"

Hoe doet men dat bij Alpe d'HuZes? Op de site kunnen deelnemers hun eigen pagina aanmaken. (een voorbeeld in de link) Er zijn bijeenkomsten voor deelnemers waarbij de deelnemers ook onderling communiceren over hun motivatie maar ook over praktische zaken als fietsonderhoud. En tot slot: op de dag zelf, op de fiets, draag je natuurlijk je eigen verhaal met je mee, de berg op. Je draagt het mee en je draagt het uit.

In de week zelf wordt de onderlinge verbinding tussen deelnemers gestimuleerd. Door gezamenlijk eten bijvoorbeeld. Sinds 2010 - en dat is vrij laat - maakt men ook digitale verbindingen via Facebook.

Wat Amarens laat zien, is hoe Alpe d'HuZes een community bouwt met duizenden mensen. Zonder betaald personeel maar 100% betrokken. En dat is natuurlijk wel iets waar bibliotheken iets van kunnen leren. Wij hebben vier miljoen leden en wij vragen ons af hoe we dat persoonlijk kunnen maken. Amarens laat ons zien, hoe we dat zouden kunnen doen. Laat mensen zélf die verbinding maken. Werk niet vóór ze, maar met ze.

Nico Dijkshoorn: Bibliotheken, val mij niet lastig met uw probleem #biebplaza

Die strandbibliotheek, hoe moet dat eigenlijk? Kan dat wel, uitlenen zonder pasje? Moeten we het paspoort van Duitsers niet kopiëren? En wat als er zand in de boeken komt? Want zand, dat heb je wel op het strand. Nou ja, vragen die u allemaal wel herkent.
 
En dan dat bibliotheekfeestje rond de keus voor Beste Bibliotheek, dat is toch vooral wij van WC-eend adviseren WC-eend.
 
En dan úw krantenbank waar ik met weer en wind voor op de fiets moet omdat die in úw bibliotheek te raadplegen is. Ja, daar win je de oorlog mee. Er wordt zelf mee geadverteerd: "krantenbank: alleen in úw bibliotheek". Nee eten bestellen, boeken, lingerie en wat je maar kunt verzinnen, alles is thuis te krijgen. Maar informatie? Nee? Dat is alleen te krijgen in de bibliotheek, op zwaar bevuilde internet-PC's naast al die daklozen die bij u gehuisvest zijn.
 
Bibliothecarissen die ik ernaar vraag, leggen mij uit hoe ingewikkeld het is: nee, die rechten zijn echt niet makkelijk te krijgen. Of ik maar even begrip wil hebben voor al die moeilijkheden. Ik wil die uitleg helemaal niet horen! Ik wil dat u het regelt! Maar volgens mij wilt  u dat helemaal niet. U hebt liever dat ik in de regen 6 kilometer fiets naar uw bibliotheek. En als ik er dan ben, moet ik ook nog wachten tot u open bent.
 
Gisteren fietste ik naar de bibliotheek in Leiden. Bij binnenkomst liep ik tegen een groot en lelijk meubel "Top-titels". Maar op het meubel geen boeken maar kartonnen vodjes met covers van boeken. En daarop dan de tekst: "alle exemplaren zijn helaas uitgeleend, informeer bij de balie naar de mogelijkheden". Bibliotheken, val mij niet lastig met uw probleem.
 
En dan al die tekstjes waar u zo dol op bent. Overal handgeschreven tekstjes met letters. Sta je in die baarmoeder met boeken die zo fris is opgepimpt en dan toch weer zo'n poster: "Heden cursus bestrijding tegen teenschimmel".
 
Al die bestanden: "alleen te gebruiken in de bibliotheek". Jullie zijn te gebakken aan dat gebouwtje. En ik hoor u zeggen: ja maar Nico dat gaat om rechten. Ja maar ik doe het gewoon thuis en als het niet geregeld is dan niet. Bibliotheken ga met jullie kont van de informatie af.
 
En 600 meter folderrek... is dat nog echt nodig?
 
Nee en dan al die schrijversbezoeken: Sorry, meneer Van Dis, onze wijn was inderdaad niet te drinken, sorry mevrouw Palmen dat u zich moest omkleden in het boekenmagazijn en sorry Remco Campert dat we u lieten meeëten van de Broccolitaart van Anneke van de uitleen. Sorry, sorry, sorry.
 
Aldus Dijkshoorn....
 
De spiegel is helder. En welke switch we moeten maken ook. Nico Dijkshoorn sluit af met het feit dat we vooral veel plezier moeten maken. En om eerlijk te zijn: ergens heb ik toch een vermoeden dat Dijkshoorn en Van Swelmen elkaar toch nog recent getroffen hebben.
 

'Iedereen leest minder, zelfs ik' #biebplaza


Gehinderd door een beetje regen en wat trams die uitvielen in Amsterdam start de Biblioplaza in de Meervaart. Voor wie het nog niet weet: er is een live twitterstream. Het is een mooi programma. Geen opgebakken successen uit de eigen branche waar we ons zelf nog eens mee op de schouders kloppen maar een programma waar fris en ongezoutenoutside-in wordt gekeken.

Ruben Maes is dagvoorzitter. Dagvoorzitter. Da's wel een vak apart want is de slechtste vorm ben je spreekstalmeester. Maar nee, Ruben start direct met interactie met de zaal en dat zal hij de hele dag blijven doen.

Hij gaat op zoek naar de deelnemer die al het langst in de bibliotheek werkt. En hij vindt haar, 42 jaar werkzaam bij de Bibliotheek Hilversum. En ja, in die 42 jaar heeft ze alle vernieuwing al een keer mee gemaakt en ze geeft toe: 'iedereen leest minder, zelfs ik'.  Dat geeft wel aan dat er iets moet gebeuren.

De toon is gezet, de dag is van start. Meetwitteren kan via #biebplaza.

woensdag 10 april 2013

Donderdag: Liveblog van Bibliotheekplaza #biebplaza

Morgen vindt de BibliotheekPlaza plaats in de Meervaart in Amsterdam. Het thema: the Switch. Op welke wijze vullen bibliotheken in de toekomst hun maatschappelijke taak in? Stapsgewijs veranderen of moet het roer om. Een collectieve bezinning met honderden mensen uit het bibliotheekvak.

De lijst met sprekers indrukwekkend: Gene Tan, directeur van de Nationale Bibliotheek van Singapore is één van de hoofdsprekers. Maar ook de andere sprekers mogen er zijn: Nico Dijkshoorn die uiteraard zijn relativerende blik over bibliotheken zal laten gaan, een Ja-maar-clinic, wervelwind Eppo van Nispen tot Sevenaer, maar ook de ondernemer van de Hema-academie en, de mede-initiatiefnemer van de Alpe d'Huzes. En tot slot Ernst-Jan Pfauth, columnist van NRCNext mag de dag afsluiten.

Dit jaar wordt de Bibliotheekplaza mede mogelijke gemaakt door alle PSO's in Nederland. Ik draag mijn steentje vanuit de Rijnbrinkgroep bij. Ik zal de hele dag live-bloggen vanaf de BibliotheekPlaza. Dat wordt dus voor mij een druk dagje van de hele dag zowel schrijven als luisteren tegelijk. Ik verheug me erop!

Stay tuned!

dinsdag 9 april 2013

G-krachten, de kracht van de gemeenschap, of een nieuw woord voor vrijwlligers?



Vrijwilligers... Ik heb zelden een onderwerp gehad waarbij de meningen zo snel, zo ver uit elkaar kunnen liggen. Ik ken bibliotheken die vinden dat we 'nooit' met vrijwilligers moeten werken en ik ken bibliotheken die nog nooit zonder hebben gewerkt. De afgelopen tijd hield het onderwerp me flink bezig.

Waarom denken we er nú over na?
Dat de discussie over inzet van vrijwilligers nu oplaait bij bibliotheken heeft twee oorzaken. Op de eerste plaats is er een hele platte: bezuinigingen. Vestigingen dreigen te worden gesloten en dan komt al snel de discussie of vrijwilligers niet de bestaande vestiging overeind kunnen houden. Op sommige plekken worden vestigingen gesloten en heropenen burgers met vrijwillige inzet een bibliotheek. Fabjerent - een leuke blogger - schrijft over de Leeszaal in Rotterdam West. Een ontwikkeling die ik me helemaal kan voorstellen. In haar artikel tref je ook foto's aan van de vestiging: het zijn bij elkaar gebrachte meubels, pc's, kasten en boeken.... maar het werkt. De keerzijde van harde bezuinigingen is dus ook dat veel burgers zelf verantwoordelijkheid nemen. Noogedwongen weliswaar, maar toch.

De tweede reden waarom we er over nadenken is dat vrijwilligerswerk wel wat veranderd is de afgelopen jaren. In de bovenstaande powerpoint vind je daar wat van terug. Waar vrijwilligerswerk vroeger iets was 'wat je deed als eerzaam burger' wordt steeds meer iets van een transactie: ik geef iets, ik krijg iets (niet materieels).  Vrijwillige inzet wordt wel eens vergeleken met zonne- of windenergie: het is er altijd maar je moet het wel in goede banen leiden.

Arcon
In mijn speurtocht naar vrijwilligerswerk werd ik bij toeval uitgenodigd voor een gesprek met Arcon. Een van oorsprong Overijsselse organisatie voor Civil Society. Tja, hoe vertaal je Civil Society? Zoiets als de kracht die burgers zelf over hun eigen leven en dat van de gemeenschap kunnen uitoefenen. Het was een gesprek met Alice ten Dam en Maarten Witteveen. Twee slimme gasten met veel ervaring in dit soort dingen.

G-Workspace
Eén van de projecten waar ze mee bezig waren was een G-Workspace. De G-Workspace is een innovatieve broedplaats voor zorg, welzijn en wonen. Burgers of instellingen hebben vaak goede ideeën maar die worden vaak door de 'instituten' niet opgepakt of juist geïnstitionaliseerd. De G-Workspace is een soort co-workgroup om ideeën van burgers of instellingen wel snel verder te helpen - met vrijwillige denkkracht - maar uit de klauwen van de bureaucratie te blijven.

Het was een inspirerend gesprek dat eindigde met de afspraak om te kijken of we de ervaring van Arcon niet als inspiratie konden gebruiken voor bibliotheken.

Beleid
Leuk al die ideeën en ik weet zeker dat deze organisatiewijze in de toekomst steeds vaker verbonden zal zijn aan bibliotheken. We zien het nu al bij diensten Boek-aan-huis, taalcoaches voor laaggeletterden, de inzet van docenten van Seniorweb of taalmaatje bij de Voorleesexpress. Veelal zijn het andere organisaties die de vrijwilligers regelen maar we werken graag samen.

Tegelijkertijd zijn bibliotheken gewoon werkgevers met betaalde krachten en hebben ze de plicht om goed te zorgen voor hun betaalde werknemers. Even een blik vrijwilligers open trekken om alle bestaande medewerkers te bedanken lijkt me dus ook niet aan de orde. Dat zou ordinaire verdringing van arbeid zijn. Maar de ogen sluiten en zeggen dat er nooit wat kan, lijkt me ook niet de juiste keuze. Zeker niet als de gemeenschap zichzelf wil inzetten en manifesteren. Die kracht moet je ondersteunen en faciliteren.

Ik zie dat bibliotheken nog steeds kunnen groeien in alles wat ze doen. Er liggen oude taken en nieuwe taken. Ik kan mij niet anders voorstellen dat die G-krachten van de samenleving daar goed in te passen zijn. Het Overijssels netwerk van bibliotheken is daar al beleid voor aan het maken. En soortgelijke geluiden hoor ik uit andere netwerken.

De grootste verborgen vrijwilliger
De grootste vrijwilliger van bibliotheken is tegenwoordig onze bibliotheekgebruiker zelf. Wie veertig jaar geleden in een bibliotheek kwam mocht niet zelf iets opzoeken, mocht niet zelf iets pakken en mocht al helemaal niet zelf iets 'afstempelen', laat staan zelf verlengen of zelf 'innemen' bij het terugbrengen.

De tijden veranderen.
De ambitie blijft.

maandag 8 april 2013

If you wanna kill the library, you gotta kill the readers....

 
Where libraries are attacked.... Civialisation perishes. De flashmob van bibliotheken in London. De rest mag u zelf bekijken....