maandag 30 december 2013

Moderne tradities...

Het afgelopen weekend was ik even in Den Bosch. Mijn geboortestad. Ik liep weer eens bij de Sint-Jan toen mijn oog getrokken werd naar dit bord: Bellen met de engel.... Bel 0900-SINTJAN om in gesprek te komen met een engel.  Volgens mij staat het er al een tijdje maar toch gek: bellen met engelen. Heel modern. Nog even en we appen met de engelen.

Een paar meter verder was naast de Sint Jan een gezellig winterfestival aan de gang: ijsbaantje, glühwein en optreden op een podium. Leuk zitten op een bankje...Gewoon lekker ouderwets... Denk je.


Maar wie goed kijkt, ziet dat de bankjes gemaakt zijn van cv-radiatoren. En jawel, ze zijn verwarmd.


Vroeger hadden alleen monniken die ascetisch leefden contact met engelen, tegenwoordig bellen we ze even. En bij tal van winterfestivals grijpen we terug naar de tijd van Dickens. Maar dan wel met centrale verwarming.

Wij houden van tradities maar wel graag met onze smartphone en verwarming.

donderdag 19 december 2013

ETV.nl : 0 docenten en 127.000 studenten : Best practises Leven Lang Leren : 5


Ruim 10 jaar geleden zijn een aantal ROC's gestart met een samenwerking rond educatieve taalprogramma's. Deze ROC's hielpen mensen met het verwerven van de Nederlandse taal. Gewoon via cursussen. Ze vroegen zich af of ze via andere kanalen niet veel meer mensen konden bereiken. Zo ontstond Educatieve Televisie (ETV.nl). AT5, RTV Utrecht en nog wat regionale zenders gingen meedoen. Het ministerie van OCW betaalde mee aan de uitvoering. Een klein bureautje met een paar mensen pakte de uitdaging op.

Van televisie naar internet, van ROC's naar bibliotheken en andere instellingen
Via televisie kwamen ze op internet uit en van ROC's naar een koppeling met Lees en Schrijf.  Een mooi medium om mensen wat te leren maar ook om ze zelf te laten oefenen. Zo ontstond Oefenen.nl, een initiatief waar ik op de dag van de Laaggeletterdheid over blogde.  Ditmaal ben ik niet geïnteresseerd in het oefenmateriaal zelf maar in de aanpak van dit kleine bedrijfje: ETV.nl Ik spreek hierover met Anne-Lies Schrijvers, één van de medewerkers.

Eén van de grote voorbeelden voor ETV.nl is het Ierse Read Write Now. Een leuk voorbeeld inderdaad van een kleine professionele organisatie die samenwerkt met vele professionele en vrijwilligers-organisaties. Alles is erop gericht om mensen met zo min mogelijk drempels de taal te laten leren. Gratis cursussen, oefenmateriaal, een bellijn en een portal. Alle kanalen open om te ondersteunen rond taal. Waarom? Omdat taal de wereld letterlijk en figuurlijk voor je opent!


ETV.nl werkt dus met een kleine staf: een paar personen. Passen met gemak op een foto. Programma's worden vaak door externe medewerkers gemaakt en bijna altijd met projectsubsidie. Er is een portaal en daar staan oefenprogramma's. ETV faciliteerde in 2012 127.000 nieuwe gebruikers van de site. Wie denkt dat dat allemaal nieuwkomers in Nederlands zijn vergist zich: 82% van de gebruikers van ETV.nl is Nederlander, het merendeel onder de 30 en het overgrote deel is gewoon aan het werk. Om maar een paar vooroordelen weg te nemen.

Faciliteren van burgers en instellingen
Als ik Anne-Lies hoor praten, hoor ik haar telkens praten over het faciliteren van burgers en instellingen. Faciliteren: want ETV.nl alleen kan niet genoeg. De programma's die zij aanbieden moeten eigenlijk op lokaal niveau worden ingebed. Er moeten mensen om cursisten heen staan die hen verder kunnen helpen: fysiek of digitaal. Dat kan een bibliotheek doen maar ook een buurthuis of een ROC. Wie het gebruikt maakt dus eigenlijk niet uit, als het maar gebruikt wordt.

ETV.nl doet waar zij goed in zijn: oefenmateriaal aanbieden, de samenleving moet doen waar zij goed in is: dat burgers elkaar professioneel of vrijwillig verder helpen. ETV.nl is hiermee een onmisbare bouwsteen geworden voor veel bibliotheken maar ook voor bijvoorbeeld veel Sociale werkplaatsen.

Tegelijkertijd is de basis smal voor ETV.nl: wie betaalt de onzichtbare ondersteuner? Tot op heden is het een gemixte financiering: een deel ministerie van OCW (via wat verschillende kanalen) en deels een licentiemodel (bijvoorbeeld via de inkoopcommissie VOB).

Tips en succesfactoren
Wat kunnen bibliotheken leren van ETV.nl? Op de eerste plaats dat er partijen zijn die bibliotheken goed kunnen gebruiken voor 'blended learning', een deel via internet leren en een deel via live-contact of via groepen.

Op de tweede plaats is het leuk om te zien hoe een instelling zich faciliterend kan opstellen. Dat kan een bibliotheek ook doen naar de samenleving: wij kunnen onze faciliteiten beschikbaar stellen en anderen uitnodigen om het te gebruiken. Daarmee zou je wel eens meer kunnen bereiken dan alles zelf organiseren.

En tot slot is de belangrijkste tip van ETV.nl: bibliotheken kunnen nog veel meer rendement halen uit.... televisie. Ja, dat was een tip die u niet verwachtte van een instelling die tegenwoordig grotendeels via internet werkt. Maar de gedachte van Anne-Lies is vrij eenvoudig: regionale televisie heeft een groot bereik en ETV.nl heeft legio TV-programma's rond educatieve thema's. Daar zou je vervolgens als bibliotheken heel goed samen programma's om heen kunnen organiseren. Het is overigens ook aardig om eens even te kijken op het Youtube-kanaal van ETV.nl

ETV.nl is voor mij inderdaad een best practise: professioneel waar het moet, de samenleving zelf aan zet waar het kan.

Colofon
Deze blog verschijnt in het kader van mijn activiteiten voor het Gelderse programma 'Een leven lang leren'. Binnen dit programma zal ik een een flink aantal best practises binnen en buiten de bibliotheekbranche beschrijven. Mijn bevindingen deel ik via mijn blogs. Mijn doel is om vanuit deze best practises een set van bouwstenen te formuleren voor bibliotheken die aan de slag willen met een Leven Lang Leren. Reacties en aanvullingen stel ik zeer op prijs.






maandag 16 december 2013

Brandstof : denkstation voor alledaagse vraagstukken : Best practises Leven Lang Leren : 4

http://www.brandstof.eu/10/home/Brandstof, is een denkstation. Geen tankstation maar een denkstation. Een denkstation dat lichtvoetig de diepte zoekt op alledaagse vraagstukken. Ja, leest u die zin nog maar eens over. Die is mooi he! Bijna net zo mooi als de slagzin van Skillshare: the future belongs to the curious.

In een oude Volvo over de de A13
Brandstof is een klein bureau dat zich inzet voor meer denkwerk in de samenleving. Dat doen ze door filosofische vraagstukken terug te brengen tot ontwikkelingen in je eigen leven. Ik spreek Laurens Knoop, één van de initiatiefnemers van Brandstof.

Dat gesprek vindt overigens plaats achterin een oude Volvo 850, zoevend over de A13 en A4. Voorin twee hippe jonge knapen die er toevallig ook moesten zijn. En op de achterbank zit ik met Laurens Knoop. Een jaar jonger dan ik, zijn baan opgegeven als management consultant en gestart met Brandstof.


Broodje filosofie
We komen net terug van een filosofisch gesprek met TU-studenten in Delft waar Brandstof een broodje filosofie aanbood aan deze studenten. Een broodje samen met filosoof Peter-Paul Verbeek over de grens tussen mens en techniek. Waar houdt de vrije wil op en neemt techniek het over en andersom?

Van management consultant naar filosofisch entertainment
Laurens vertelt me hoe hij met Brandstof begon. Over hoe hij werkte als management consultant en op een gegeven moment het roer omgooide. Nee, geen mid-life-crisis maar de overtuiging dat mensen gelukkiger kunnen worden met meer reflectie en meer denkwerk.

"Mensen moeten steeds vaker keuzes maken. Hoe maak je die keuzes? En steeds vaker zie je dat als je die keuzes niet maakt, dat anderen, de maatschappij of computers die keus voor je maken. Met andere woorden, wie sturing wil geven aan zijn leven doet er goed aan om veel na te denken. Anders wordt er voor je gedacht."

En zo begon Laurens Brandstof. Om mensen zelf het stuur te laten houden in hun leven. Brandstof organiseert heel veel verschillende dingen en daarin toont Laurens zich met zijn netwerk ook een absoluut filosofisch ondernemer: een filosofisch programma op Lowlands,  een lezingenserie met NRC, een spectaculair denkfestival in de Beurs van Berlage en radio- en tv-programma's met Human. En volgens Laurens: "Altijd zo, dat het mensen boeit. In alles wat je doet, draait het om kwaliteit."



Geen subsidie en hoe doen ze dat?
Hun doelgroep zit niet aan de onderkant van de samenleving. Men mikt op studenten en op mensen die midden in het spitsuur van het leven zitten. Deelname mag best wat geld kosten, als het maar goed is. Als het niet boeit, wordt het nooit wat.

Overigens doet Brandstof dit allemaal zonder een cent subsidie. Dat is dan ook geen vetpot maar het lukt. Door het geven van colleges, wat samenwerking met educatieve instellingen, door het uitgeven van boeken en door het geven van workshops aan bedrijven.

School of Life


Brandstof lijkt in zijn opzet op de School of Life van Alain de Botton. Daar is dan ook regelmatig contact mee en misschien dat die samenwerking op termijn ook nog wel verder zal gaan. Beide organisaties bepleiten dat filosofie weer gewoon onderdeel moet worden van onze samenleving (zie ook de boodschap van Alain de Botton).

Link met bibliotheken
Wat mij betreft zou Brandstof een prima partner voor bibliotheken kunnen zijn bij het invullen van een filosofisch programma. Leg het bijvoorbeeld naast een programma als Literatuur Late Night van de bibliotheek in Den Haag. Daar zou Brandstof prima een filosofische variant van kunnen organiseren. Wie geïnteresseerd is mag zich melden bij mij.

Energie, energie, energie
De tips van Laurens blijven: zorg dat het niet te kneuterig wordt, zorg voor kwaliteit.

Mijn conclusie is dat je mensen als Laurens nodig hebt om die kwaliteit te maken.   Mensen met een netwerk en ondernemerschap. Mensen die alsmaar kansen blijven zien.

Laurens doet dat niet alleen. Hij doet dat samen met die jonge gasten die voorin die Volvo zaten. En als er iets is wat deze mensen uitstraalden, dan was het wel dat ze dit werk met ontzettend veel plezier doen. Met passie zo u wilt, met een missie. Overal nog foldertjes achterlatend, iedereen aanspreken en overal contacten leggen.

En mensen die dus ook telkens keuzes moeten maken.Wat doen we wel, wat doen we niet. En daar dan weer over nadenken.... En zo is het cirkeltje rond. Daar kunt u wel wat Brandstof bij gebruiken.

Ook werken met Brandstof? Laat rustig een berichtje achter, ik breng u graag in contact.

Voor een compleet media-overzicht rond Brandstof, klik hier.


Colofon
Deze blog verschijnt in het kader van mijn activiteiten voor het Gelderse programma 'Een leven lang leren'. Binnen dit programma zal ik een een flink aantal best practises binnen en buiten de bibliotheekbranche beschrijven. Mijn bevindingen deel ik via mijn blogs. Mijn doel is om vanuit deze best practises een set van bouwstenen te formuleren voor bibliotheken die aan de slag willen met een Leven Lang Leren. Reacties en aanvullingen stel ik zeer op prijs.

donderdag 12 december 2013

Katten en boeken.... goede combinatie?



Ik heb niet veel  met katten, ik geef het maar eerlijk toe. Hoewel katten weer beter te verdragen zijn voor mij dan honden. Maar goed, als je eenmaal een kat hebt en je hebt boeken, dan is dit wel weer een leuke oplossing.

dinsdag 10 december 2013

Vier feiten om van te schrikken en één om je een beetje aan te warmen...

Ruim drie jaar geleden publiceerde ik: Vijf feiten om van te schrikken. Laten we zeggen dat het een wake-up call voor de branche was met CBS-cijfers over 1999-2009.

Deze week kwamen de nieuwe cijfers van het CBS binnen over bibliotheken. Bijgewerkt tot en met 2012. En ik geef u opnieuw een wake-up call met vijf feiten om van te schrikken.

Feit 1: Uitleningen -40%

Dia1

In 1999 hadden bibliotheken nog 158 miljoen uitleningen. In 2013 nog 92 miljoen. Een daling van ruim 40% en we zakken definitief onder de 100 miljoen.

Feit 2: Uitleningen non-fictie -60%

Dia5

Binnen de uitleningen is de non-fictie de absolute bloeder: -60%. Van 26 miljoen uitleningen naar 10 miljoen.Drie jaar geleden stond de teller op -54%. De terugloop zet onverminderd door.

Zijn mensen minder nieuwsgierig geworden? Nee, dat weet u ook. Mensen halen tegenwoordig hun informatie ergens anders vandaan.

Feit 3: Volwassen leden -23%

Dia3

In 1999 kenden de bibliotheken 2,2 miljoen volwassen leden. In 2012 zijn dat er nog 1,7 miljoen. Er is afscheid genomen van een half miljoen volwassen gebruikers. Bijna een kwart van het volwassen ledenbestand.

Feit 4: Huisvestingskosten +97%

Dia6

In 1999 betalen bibliotheken gezamenlijk 66 miljoen aan huisvesting, in 2012 is dat inmiddels ruim 130 miljoen euro geworden. En daarmee is het aandeel huisvestingslasten verdubbeld. Hoe kan dat, terwijl iedereen het gevoel heeft dat het aantal vestigingen afneemt.

Ik zie daarbij drie ontwikkelingen. De eerste is dat ik zelf meegemaakt dat veel gemeenten lage maatschappelijke huurprijzen hebben losgelaten en daarvoor marktconforme tarieven in de plaats hebben gezet. Op de tweede plaats is dit deels een indexeringskwestie (3% huurstijging per jaar verklaart de helft van de stijging) en deels zal dit komen door nieuwe bibliotheken die her en der gebouwd zijn waar nieuwe gebouwen duurder waren dan oude gebouwen.

Feit 5: Jeudgleden +8,5%

Dia4

Ach Deckers, is er dan niks positiefs te ontdekken aan de statistieken? Toch wel. De jeugdleden stijgen. Heel langzaam klimt het aantal in deze groep. Van 2 miljoen in 1999 naar 2,2 miljoen in 2012. En ik heb het vermoeden dat met alle inspanningen rondom de Bibliotheek op School dit aantal nog wel gaat stijgen.

Wake-up-call
In 2010 gaf ik een wake-up-call. In 2013 kan ik hem herhalen. Er valt veel over te zeggen maar overduidelijk is dat bibliotheken de bakens flink moeten verzetten. Van schatkamer met uitleningen naar werkplaatsenen ontmoetingsplaatsen van ontplooiïng. En voor de directeuren: hoeveel procent van uw gemeenschapsgeld zet u op dit moment in, in de omvorming naar die nieuwe functies? En is het genoeg?

Ik vind het overigens onbegrijpelijk dat bezoekersaantallen niet in deze statistiek zitten. Dat lijkt me echt een gemis. Ik denk namelijk dat die een tegengestelde ontwikkeling laten zien: van stijging.

Het CBS schudt ons opnieuw wakker. Overigens blijf ik onverminderd positief over het bibliotheekwerk. Ik denk namelijk dat het CBS het vergrootglas legt op de 'oude' functies van de bibliotheek. Aan de branche is het nu - aan ons dus - om  te laten zien wat die nieuwe functies zijn. Wat mij betreft zorgen de leden van VOB ervoor dat er volgend ook andere cijfers door het CBS getoond gaan worden.

Zo, genoeg gesomberd.  Schrijf ik nu weer een jaar lang over die nieuwe functies. Stay tuned

Voor wie alle cijfers van het CBS wil, die vind je hier. Wie mijn excelberekeningen wil hebben inclusief afbeeldingen, kan contact met mij zoeken.

maandag 9 december 2013

Gêf 't Dûr van de Bierbliotheek : Best Practise Leven Lang Leren : 3


Ja, ik hoor u denken: leuk hoor al die initiatieven rond een Leven Lang Leren: maar toch vooral voor steden.  En dan het liefst steden zoals Londen, Parijs en Amsterdam. Dus Deckers, dream on, met die initiatieven van je.

Dus ditmaal een charmant initiatief uit een paar  Brabantse dorpjes: Vierlingsbeek, Groeningen, Maashees, Holthees, Vortum en Mullem. Het heet: Gêf 't Dûr. Voor die dialectische analfabeten uit de steden: Geef het door.

Gêf 't Dûr is om met hun website zelf te spreken:
"een talentdoorgeefprogramma waarin aanbieders uit eigen dorp workshops verzorgen voor deelnemers uit eigen dorp. Met dit project willen we talenten een podium geven, aanbieders met elkaar verbinden en inkomsten genereren voor Bibliobeek. Het programma is bestemd voor inwoners uit Vierlingsbeek, Groeningen, Maashees, Holthees en Vortum Mullem. Men kan kiezen uit allerlei uitdagende, sportieve en creatieve activiteiten. Voor elk wat wils! En lekker dichtbij!"
 
Programma
Het programma is leuk en laagdrempelig. Het kan gaan om programma's rond bewegen of sociale media. Maar ook een programma als 'Beek aan toffel' waarbij Beekenaren, voor elkaar koken en bij elkaar aan tafel schuiven. Dat is natuurlijk leerzaam en gezellig.

Kenmerk van het programma is dat het voor en door mensen uit Vierlingsbeek is. Het is dus heel nadrukkelijk een programma dat door de bewoners van de dorpen zelf draaiende wordt gehouden.

Lisette Verploegen, initiatiefnemer van Gêf 't Dûr, meldde me dat zij het programa gestart is rond vier thema's en daar kartrekkers bij heeft gezocht: Ellen Smits, Petra Denen, Marion Reefs en Luc de Bruijn. Zij hebben zorgen voor de programma's en zorgen ook dat het zich doortontwikkeld.

Voor elke activiteit wordt een klein bedrag gevraagd en een groot deel van de opbrengst gaat naar de bibliotheek in Vierlingsbeek.

Ook jongeren worden betrokken bij de programmering in zogeheten kampvuursessies: daar wordt hen gevraagd wat ze graag willen organiseren.

Uit nood geboren
Joop Verbeeten legde me uit dat het ook wel een beetje uit nood geboren is. Een paar jaar geleden besloot de gemeente te bezuinigen op het bibliotheekwerk. De consequentie daarvan was dat de bibliotheek in Vierlingsbeek gesloten werd. Bibliotheekblad berichtte daar destijds ook over. Joop was één van de mensen die toen in actie kwam.

De burgers van Vierlingsbeek hebben vervolgens via burgerinitiatief open gehouden. Er kwam een stichting Bibliotheek Vierlingsbeek die nu volledig met vrijwilligers de bibliotheek runt.

De opbrengsten van de activiteiten gaan naar de bibliotheek waar de lopende kosten van het bibliotheekwerk weer uit betaald kan worden.



Bier Cantus
Eén van de grootste activiteiten van de bibliotheek is de jaarlijkse Bier Cantus. Overigens één van de ideeën die uit bovenstaande kampvuursessies kwam.

Om ook hier weer de site te citeren:

"Na de eerste editie van vorig jaar was iedereen het erover eens: De eerste Bèkse Biercantus was een groot succes! Ongeveer 350 gasten genoten van het gezang, de drank, de sfeer en van het samenzijn van jong en oud. velen spraken al over een nieuwe traditie in Vierlingsbeek.
De deelnemers van een biercantus zitten op bierbanken aan biertafels. Iedereen krijgt een eigen liederenbundel, zodat iedereen met elk nummer voluit mee kan zingen. Drank wordt tijdens een biercantus niet per glas geserveerd, maar per gieter per groep. Iedere deelnemer krijgt wel een glas en kan dus vanuit de gieter zijn biertje schenken. Behalve bier zullen er ook gieters halfom en wijn verkocht worden. Op verzoek van vele dames zullen we ook rosébier schenken deze avond.

Alle winst van deze avond zal naar de Bibliobeek gaan."


Kijk, is dat niet mooi? Ik hou wel van dit soort mooie dorpsinitiatieven. Niet altijd dat hoogdravende maar ook gewoon dicht bij burgers. Mocht er weer een BibliotheekTweedaagse komen, dan weet ik nu een zeer geschikte locatie: de Bier Cantus van Vierlingsbeek!

Bibliobeek heeft dus eigenlijk een bibliotheek die (bijna) zonder subsidie draait. De inkomsten komen uit allerlei activiteiten en tientjes leden.

Gêf 't Dûr  is een mooi voorbeeld van laagdrempelig burgerinitiatief. Kern van het succes zijn denk ik een paar goede trekkers in het dorp en het gezamenlijke goede doel (behoud van de bibliotheek) speelt ook een belangrijke rol. Waar een klein dorp (2.500 inwoners) groot in kan zijn. Petje af voor Vierlingsbeek!

Colofon
Deze blog verschijnt in het kader van mijn activiteiten voor het Gelderse programma 'Een leven lang leren'. Binnen dit programma zal ik een een flink aantal best practises binnen en buiten de bibliotheekbranche beschrijven. Mijn bevindingen deel ik via mijn blogs. Mijn doel is om vanuit deze best practises een set van bouwstenen te formuleren voor bibliotheken die aan de slag willen met een Leven Lang Leren. Reacties en aanvullingen stel ik zeer op prijs.

vrijdag 6 december 2013

Werken bij de bibliotheek..... volgens Monty Python



Na al die serieuze blogjes, nu weer gewoon een vette lach. Monty Python doet het selectieproces voor een bibliothecaris... Mocht u denken: 'Waarom lijkt mijn collega toch zoveel op een aap?", dan weet u na dit filmpje het antwoord!

donderdag 5 december 2013

SIOB-rapport 'Leerfunctie van de Bibliotheken in beeld'

Niet alles wat nieuw is, is waar en niet alles wat waar is, is nieuw. Met die woorden moet je soms ook maar eens naar innovatie kijken. En deze week liep ik, ik in het kader van mijn opdracht voor een Leven Lang leren, tegen een oud onderzoek aan. Nou ja, oud, uit 2010: 'De leerfunctie van de Bibliotheken in Beeld'. Een rapport dat is gestart door de VOB en dat is afgerond door het SIOB en dus uitgevoerd in die turbulente periode van ontvlechting.

En mijn excuses, het is een wat langer blogje geworden. Haal even koffie zou ik zeggen, en lees even rustig mee.

Inhoud
Het onderzoek is een inventarisatie bij openbare bibliotheken naar faciliteiten die zij bieden rondom leren. 56% van alle bibliotheken heeft meegedaan en het biedt volgens een mooi beeld van hoe het rond 2010 voor stond. Laten we nog eens even door de uitkomsten lopen.

Hardware - faciliteiten
Het onderzoek vraagt zowel naar faciliteiten (hardware) als naar de speciale scholingsprogramma's (software) als naar samenwerkingspartners.

In bovenstaande tabel wordt aangegeven over welke faciliteiten men beschikt Ik denk dat we in drie jaar tijd die het onderzoek oud is, iets opgeschoven zullen zijn in het aanbieden van rustige studie- of werkplekken.  Opvallend vind ik dat meer dan 20% van de bibliotheken geen aparte cursus of ontvangstruimte heeft. Wie wat door zoekt in het het onderzoek ziet dat het dan met name kleinere bibliotheken betreft. Die zullen in veel gevallen ruimtes hiervoor multifunctioneel inzetten. Maar doordat kleine bibliotheken steeds vaker onbemand en ruimer open gaan, kon hier nog wel eens wat extra behoefte ontstaan.

Waar ik wel benieuwd naar ben: welke bibliotheek heeft deze faciliteiten het beste op orde? Weet iemand dat? Lijkt me leuk om te zien.

Software - programmering en aanbod
Het onderzoek heeft vervolgens gekeken waar welke cursussen worden gegeven. Dat levert het onderstaande beeld op.


We zijn dus sterk in internetcursussen, leeskringen en schrijvers. Van dit aanbod val ik nog niet echt achterover. Dit is wel een beetje het geijkte rijtje. Iets meer dan 20% doet iets aan talencursussen en iets meer dan 40% doet wel eens iets aan literaire cursussen. Het onderzoek gaat nog wat verder over de frequenties van deze cursussen. Om wat gemiddeldes te geven: één keer per week een internetcursus, één keer per kwartaal een schrijver.

Wat ik nog aardig vond was dat men ook nog keek naar de kosten voor gebruikers voor deze activiteiten.


De helft van de internetcursussen is niet gratis en 20% is wel gratis. Waar die laatste 30% is, is mij een raadsel. Zou er een optie 'soms gratis, soms niet' zijn geweest? Het doet er ook niet zo veel toe. Wat het inzichtelijk maakt is dat je verschillend tegen die prijs aan kunt kijken: gratis voor iedereen, gratis voor kinderen, gratis voor leden  of juist iedereen betalen.

Samenwerkingspartners
Bij samenwerkingspartners is dit het eerste plaatje.

Dat is wel bijzonder. tot op dit punt in het onderzoeksrapport zijn kinderen nog niet genoemd. Hier blijkt plotseling dat we voor die leerfunctie eigenlijk juist heel veel doen voor kinderen. Niet zozeer in de fysieke vestigingen maar juist heel erg op de scholen en samen met scholen. Ontwikkelingen als de Bibliotheek op School kunnen we dus gewoon onder een Leven Lang Leren scharen.

Maar als we nou eens buiten die onderwijsinstellingen kijken? Wat zien we dan?

Om eerlijk te zijn: van dit lijstje wordt ik niet echt warm. Dit is wel erg traditioneel. SeniorWeb is misschien nog de meest speciale omdat hier sprake is van samenwerking met een vrijwilligersorganisatie. Volgens mij is hier wel helder dat bibliotheken nog veel meer rendement moeten halen uit samenwerking met meer en andere partners dan die hier staan: denk aan co-creatie met burgers, denk aan samenwerking met wijken of met leerkringen.  Deze vormen van samenwerking zullen bepalend zijn voor de wijze waarop we onze leerfunctie verankeren in de samenleving.

Voor de goede orde: het rapport laat nog een aantal samenwerkingsgebieden zien maar de uitkomsten zijn vergelijkbaar met hierboven.

Conclusies en aanbevelingen
Een leuk onderzoek maar de conclusies en aanbevelingen die volgen zijn mager en zijn niet ingebed in een visie. Eigenlijk is het niet meer dan een lang lijstje met wat tips. Tja, dat bibliotheken betere faciliteiten kunnen aanbieden en misschien wat meer programma's vind ik wel erg voor de hand liggen.

Een belangrijke conclusie die men nog trekt is dat veel van de goede voorbeelden - die geanonimiseerd genoemd worden - vooral een succes zijn door gedreven bibliotheekmedewerkers. Zonder die medewerker met passie en ondernemerschap was het nooit een succes geworden. Ik denk dat we dat met zijn allen herkennen. En het verhaal van Volksuniversiteit in Groningen, liet dat ook wel zien.

Voor mij is een belangrijk leerpunt dat we daarnaast veel creatiever moeten zijn met onze samenwerkingspartners. Meer co-creatie met burgers a la Skillshare en burgerkracht faciliteren met de spullen die de bibliotheek heeft: lokaaltjes, studieplekken, enthousiast ondernemerschap en... collectie. Maar misschien is de opkomst van die co-creatie de afgelopen drie jaar ook wel veel sterker geworden en kon je dat toen (onderzoek in 2009, publicatie 2010) ook nog niet goed zeggen.

Tot slot was voor mij dit onderzoek weer even een eye-opener dat we ook nog zoveel voor kinderen doen. Wat mij nog even brengt bij de vraag: wie heeft ervaring met een breed cursusaanbod voor kinderen?

En voor het SIOB: ik heb 'm niet gevonden maar een stevige visie op dit onderwerp zou niet verkeerd zijn. Het lijstje losse aanbevelingen onder dit rapport kan echt beter. En ik denk dat de branche in 2013 daar wel aan toe is, getuige de conclusies van weer een ander onderzoeksrapport van het SIOB: de innovatie-denkmiddagen.

Ik citeer:
"Vrij breed gedeeld is onder de innovatiedeskundigen de mening dat de uitleen van boeken, als middel om het doel van persoonlijke ontwikkeling van burgers dichterbij te brengen, op termijn minder centraal zal staan. Hooguit verschillen de inschattingen over de termijn waarop dat het geval zal zijn. Het accent in de ideeën over bibliotheekinnovatie lag bijgevolg op de transitie naar een ander soort bibliotheek: een bibliotheek als platform die er in mindere mate is met een collectie voor de burger, en in toenemende mate met de burger samen aan de slag gaat om kennis en creativiteit tot ontwikkeling te laten komen."

Waarvan akte. Aan de slag! Dank voor u tijd trouwens.

Colofon
Deze blog verschijnt in het kader van mijn activiteiten voor het Gelderse programma 'Een leven lang leren'. Binnen dit programma zal ik een een flink aantal best practises binnen en buiten de bibliotheekbranche beschrijven. Mijn bevindingen deel ik via mijn blogs. Mijn doel is om vanuit deze best practises een set van bouwstenen te formuleren voor bibliotheken die aan de slag willen met een Leven Lang Leren. Reacties en aanvullingen stel ik zeer op prijs.

woensdag 4 december 2013

The future belongs to the Curious: 'Skillshare' : Best practise Leven Lang Leren : 2



Skillshare: misschien wel het meest populaire online leerplatform. En hun marketing is prima op orde. Want zeg nou zelf, de slagzin: "The future belongs to the curious" is natuurlijk briljant gekozen.

Wat is Skillshare?
Okee, terug naar het begin: wat is Skillshare? Skillshare is gestart in New York. De gedachte is dat ieder huis een klaslokaal zou kunnen zijn en iedereen een leraar. Via Skillshare kan iedereen zijn lessen aanbieden tegen een bepaalde prijs. Veel cursussen zijn online met video-instructies maar er kunnen ook lokale cursussen toegevoegd worden. Wie bijvoorbeeld zoekt op "photo" krijgt bijvoorbeeld de volgende resultaten.



Zelforganisatie met hybride samenwerking
Skillshare organiseert dus zichzelf. Wie cursussen aan wil bieden kan cursussen aanbieden, online of offline. En op deze manier ontstaat een breed aanbod. Niet alleen burgers of individuen bieden cursussen aan op deze wijze maar ook bijvoorbeeld musea of onderwijsinstellingen. Dat maakt het interessant. Bedenk je bijvoorbeeld eens wat het zou beteken als alle bibliotheken online cursussen zouden kunnen aan bieden van het Rijksmuseum, Booijmans van Beuningen of het Scheepvaartmuseum.

Als ik het zo bekijk is het niet Skillshare die heel nadrukkelijk op zoek is naar samenwerking maar is Skillshare een platform met veel bezoekers, en dus ook interessant voor instellingen.

Cursussen die gevolgd zijn worden beoordeeld door cursisten. Het vertrouwen dat aankomende cursisten hebben in de cursus zal vooral daarop gebaseerd zijn. Vertrouwen hoeft dus niet geborgd te worden via een naam van een instituut.

Skillshare Nederland
Er zijn geruchten dat Skillshare in Nederland actief zou zijn of zou worden. Ik heb navraag gedaan bij Skillshare zelf en via internet maar daar nog geen goed antwoord op gekregen. Doet mij nu vermoeden dat er nog geen nederlandse pendant is van Skilhare. Eigenlijk zouden de VOB en Bibliotheek.nl best in dit gat kunnen springen. Want zo'n platform waar anderen hun cursussen aanbieden, lijkt mij best interessant.

Bredere visie op onderwijs



Michael Karnjanaprakorn, één van de oprichters van Skillshare laat in bovenstaande filmpje heel nadrukkelijk zijn visie op leren zien. En hoe gewone onderwijsinstellingen in zijn ogen falen als het gaat om iedereen in de samenleving toegang te geven tot onderwijs. Wat mij betreft een ijzersterk verhaal dat bibliotheken prima zouden kunnen gebruiken om aan te tonen waarom partijen als bibliotheken nodig om een Leven Lang Leren mogelijk te maken.

Business model
Is Skillshare dan een hele nobele organisatie? Welnee, het is gewoon een echt bedrijf dat ook winst wil maken. Het business model van Skillshare is simpel. Skillshare krijgt 15% van alle inkomsten van cursussen. Dat is zowel voor Skillshare als voor docenten best een interessant gegeven. Dit artikel rekent even voor hoe een docent $ 1.000,- op een dag kan verdienen. Oja, en by the way, Skillshare verdient en passant natuurlijk $ 150,- En waarvoor? Voor het bieden van toegang tot de marktplaats.

Het bracht mij terug naar een presentatie een aantal jaren geleden: die van de beleefbibliotheek. De directeur van de Bibliotheek in Drachten legde mij uit dat zij notarissen liet betalen voor een lezing in de bibliotheek. Niet om de lezing te volgen maar om hem te geven.... Zij gaf hen toch immers een podium om hun verhaal vertellen.

Zelf volgen
Het is voor mij nog niet van gekomen om zelf een cursus op deze manier te volgen, maar ik vind eigenlijk wel dat ik dat moet doen. Als dat zo is, zal ik er weer over berichten.

Skillshare: "the future belongs to the curious". Een ijzersterk verhaal over positionering rond leren.

Colofon
Deze blog verschijnt in het kader van mijn activiteiten voor het Gelderse programma 'Een leven lang leren'. Binnen dit programma zal ik een een flink aantal best practises binnen en buiten de bibliotheekbranche beschrijven. Mijn bevindingen deel ik via mijn blogs. Mijn doel is om vanuit deze best practises een set van bouwstenen te formuleren voor bibliotheken die aan de slag willen met een Leven Lang Leren. Reacties en aanvullingen stel ik zeer op prijs.



dinsdag 3 december 2013

'Al het mooie dat ik zie, wil ik delen'



Corrie Folkersma nam enige tijd geleden afscheid van het bibliotheekwerk. Met recht een 'Corrie-Fee' in het bibliotheekwerk. Twee jonge mensen, Lotte Debeij en Nina Folkersma maakten deze mini-docu. Niet alleen een mooi beeld van Corrie maar ook van alle veranderingen die bibliotheek heeft meegemaakt en hoe de bibliotheek zichzelf ontwikkeld heeft.

Aan het woord komen onder andere Arjo Klamer, Mark Mieras, Jeroen Krabbé, Anna Tilroe, Rob Bruijnzeels en Tineke van Ham.

Over de rol van kunst en cultuur en de speciale taak van bibliotheken daarbinnen. Over hoe bibliotheken zich hebben veranderd en zich nog zullen blijven veranderen. En waarom bibliotheken nooit (ver) weg zullen zijn.