Een weekendje Antwerpen. Je plant wat dingen. Maar de mooiste dingen zijn toch vaak de zaken die je plotseling overkomen. Het is zaterdagavond. Bijna middernacht. Het concert is afgelopen en we lopen terug richting binnenstad. De weg is versperd.
Wat is er gebeurd? Wat is er aan de gang? Het lijkt wel een soort optocht. Opeens herinneren we de tribune en tentjes die we zagen staan toen we richting het concert gingen.
We raken aan de praat met twee politieagenten waarvan er één en dikke sigaar rookt. Op zaterdagnacht mag dat. Ze leggen ons uit dat we kijken naar een kunstwerk. Een parade met 1.000 Antwerpenaren. De kunstenaar - Thomas Verstraeten - wil de diversiteit van Antwerpen laten zien door 1.000 burgers op te delen in 50 groepen. 50 groepen met mensen die iets gemeen hebben. We zien stratenvegers, mensen met een rollator, wegwerkers, filerijders, bakfietsmoeders, dames met een herenracefiets, directeuren, gekleurde jongens die voetballen en mannen met een dikke auto (die hun asbak leeggooien).
Verstraeten wil laten zien dat de stad al veel diverser is dan wij denken. Ja, wij denken in hokjes. Hokjes met vooroordelen. Het liefst vooroordelen van goed en kwaad. Uiteindelijk lopen we allemaal door dezelfde stad. En juist door kenmerken te nemen die soms verder van de segregatie af staan, hoe we dat verhaal soms zelf invullen.
Terwijl je naar de groepen kijkt, krijg je je eigen verhaal. Bij de groep met gelukkige gezinnen, lopen de gezinnetjes allemaal mooi bij elkaar. Er is slechts één iemand die alleen loopt. Waarom vraagt iedereen die toekijkt zich af. En allemaal maken we ons eigen verhaal.
De metafoor die deze kunstenaar gebruikt is ijzersterk. Met deze parade houdt hij ons een spiegel voor. Over hoe uniek ieder mens is en dat ondanks of juist dankzij al die verschillen dat samenleven zo kleurrijk kan zijn.
Twee dagen later vindt in Manchester een aanslag plaats. Eén individu treft, door zichzelf op te blazen, vele jonge levens. De aanslag wordt opgeëist door IS. En ik voel hoe deze boodschap weer polariseert. Het doel is om de samenleving te ontwrichten. Als de kunstenaar zaterdagnacht iets liet zien, is het wel hoeveel kracht er zit in onze diverse samenleving.
Waar komen wij elkaar nog tegen?
Tegelijkertijd laat het kunstwerk zien dat het niet vanzelfsprekend is dat groepen onderling verbonden zijn en juist die verbondenheid is nodig om vooroordelen weg te nemen en samenleven mogelijk te maken. Waar komen jong en oud, arm en rijk, autochtoon en allochtoon over de vloer. Waar kunnen ze elkaar ontmoeten?
Op dezelfde dag liep ik even de
hoofdvestiging binnen van de Antwerpse bibliotheek: Permeke. Een bibliotheek die op een plek is gebouwd op een plek die wij in Nederland een krachtwijk noemen. De bibliotheek zit stampvol. Overal wordt geleerd en zitten mensen in de boeken. Alle pc's zijn bezet. Ik tel minstens die groepjes die bezig zijn met taalles en de studiezaal zit afgeladen vol. Vol inderdaad met arm, rijk, autochtoon en allochtoon, jong en oud. Ze zitten allemaal door elkaar.
Integratie is belangrijker dan segmentatie
Thomas Verstraeten deelt de wereld op in bizarre groepen. Onze marketingdeskundigen segmenteren onze klanten: dynamische gezinnen, welvarende genieters, traditionele gezinnen..... Ik snap dat we het doen. Maar juist de verbindingen tussen deze groepen, konden wel eens belangrijker zijn.
Misschien is integratie voor bibliotheken wel een belangrijker thema dan segmentatie.
