zondag 27 april 2014

Joséphine

Voor veel mensen is de mei-vakantie begonnen. Heel Nederland lijkt weer een week tot lethargie vervallen. Een prima week dus om weer eens een boek te verslinden. Dan geef ik u maar weer eens een tip over een bizarre geschiedenis. Ik mag zo onderhand veronderstellen dat u die voorliefde van me kent.

Van creool tot keizerin
Ditmaal geef ik u de biografie van Joséphine, de eerste vrouw van Napoleon. Over bizarre geschiedenissen: dit is er één. Opgegroeid als creoolse in een kolonie, uitgehuwelijkt aan een waardeloze kerel (maar ja, van goede huize), naar de Bastille gebracht vanwege haar verbindingen met de adel, in de Bastille maîtresse worden daarna de courtisane van de bevelhebber van het Franse leger. Die hoge officier wil graag meer invloed op één van zijn generaals en stuurt daarvoor zijn courtisane op pad. Die generaal is Napoleon Bonaparte.

De boerse Corsicaan
Napoleon is een boerse Corsicaan die niet gepruimd werd door de mondaine Parijse officieren. Hij heeft geen manieren maar lijdt zonder meer aan een ongelooflijk Calimero-syndroom. Men doet smalend over hem en dat wakkert bij Napoleon alleen maar meer de ambitie aan  dat hij kostte wat het kostte de baas zal worden. Wat uiteindelijk ook gebeurt.

Overleven in de wervelende tijd rond de revolutie
Joséphine vertelt het wervelende verhaal van de snel kantelende Franse maatschappij rond de tijd van de revolutie: de slachting van de adel onder guillotine met Lodewijk XIV en Marie-Antoinette, de revolutie en terreur van Robespierre en daarna de bourgeois en het keizerrijk van Napoleon. Dat alles speelt zich binnen dertig jaar af.

Tegelijkertijd laat de biografie zien hoe Joséphine overleeft: door zich telkens aan te passen aan die snel veranderende maatschappij. Als ze uit Martinique komt kent ze geen manieren die passen bij de moderne Parijse maatschappij. Die maakt ze zich eigen. Maar tegen de tijd dat ze dat onder de knie heeft, breekt de revolutie uit. Om vervolgens mee te gaan in de taal en het gedrag van de revolutionairen. Napoleon is de beginfase ontzettende verliefd op de 'ervaren' Josephine. Zodra de ster van Napoleon verder rijst verschijnen er maîtresses op het toneel waar Joséphine mee moet concurreren.

Over maîtresses en Engelse tabloids
Terwijl Napoleon oorlog voert in Egypte komt Napoleon erachter dat ook Joséphine een lieve vriend heeft. Hij schrijft een brief op hoge poten naar Joséphine waar ze toch mee bezig is. De pech wil dat de Engelsen de boot overmeesteren waarmee deze brief mee van Egypte naar Frankrijk gaat. De Engelse kranten smullen van de brief en hij wordt overal gepubliceerd. Engelse tabloids avant le lettre.

Het grootste probleem wordt uiteindelijk dat Napoleon en Joséphine geen erfgenaam krijgen. Kinderen blijven uit. Waarschijnlijk het gevolg van de tijd dat Joséphine zelf optrad als maîtresse en courtisane en de middelen die ze gebruikte om zwangerschappen te voorkomen.

Joséphine vind ook hier een truc door haar dochter (Napoleon's stiefdochter) te laten trouwen met de jongere broer van Napoleon: Lodewijk Napoleon. Deze Lodewijk is overigens onze eerste koning (voordat Willem I) in 1813 weer terugkomt.

Ondertussen voert Napoleon de ene oorlog na de andere en worden de inzetten hoger en hoger. 10.000 soldaten hier, 100.000 soldaten dat en uiteindelijk 600.000 soldaten naar Rusland. Waarvan er slechts een handjevol terug komt.

Marie-Luise
Het gebrek aan een erfgenaam en mogelijk politiek gewin bij een huwelijk met een Oostenrijkse prinses doet Napoleon besluiten te scheiden van Joséphine. Hij trouwt met Marie-Luise.

Napoleon gaat ten onder en sterft ver van Frankrijk. Joséphine blijft bij Parijs maar sterft niet veel later. Joséphine was ongekend populair bij het volk. Dat was ook één van de redenen dat Napoleon zo lang bij haar bleef. En dat wisten ze ook van elkaar. Ze wisselden macht tegen elkaar uit: Napoleon mocht de populariteit van Joséphine inzetten en gebruiken in ruil voor exorbitante luxe-uitgaven. Joséphine gaf namelijk meer uit aan pracht en praal dan de daarom verguisde Marie-Antoinette.

Ondanks de macht en de politiek duiken in het leven Joséphine en Napoleon evenzeer allerlei lieve momenten op. Hoe Napoleon in zijn verliefdheid dagenlang alle dagen vergaderingen afzegt om maar bij zijn Joséphine te zijn. En ook na zijn scheiding is helder dat hij eigenlijk niet zonder het gezelschap van Joséphine kan.


Macht gebaseerd op zachtheid
Mode en uiterlijk spelen een grote rol in het leven van Joséphine. Ze introduceert tal van verleidelijke kledingstukken en spendeert vermogen aan potjes loodwit. Joséphine deed niet aan politiek maar wist tal van trucjes om toch haar zin te krijgen. Ergens zegt ze: 'áls we (vrouwen) over macht beschikken, is die gebaseerd op onze zachtheid en goedheid.' Joséphine heeft voor veel mensen aandacht, geeft veel geld aan allerlei goede doelen en zorgt goed voor een ieder om haar heen.

Bizarre feiten
Het boek vertelt een mooi verhaal over hoe deze vrouw zich staande hield in de arena rond Napoleon. Het biedt een prachtige inkijk in die tijd en het leest als een roman. Het ene bizarre feit tuimelt over het andere. In dit blog treft u het officiële schilderij aan dat hoort bij de kroning van Napoleon. Het is van Jacques-Louis David maar het toont niet de kroning van Napoleon zelf maar van Joséphine. Omdat Napoleon te ongeduldig was en als verstokte atheïst de macht van de keizer niet wilde accepteren, kroont hij zichzelf. De wereld sprak er schande van. Tja, hoe los je dat op als hofschilder? Precies, je schildert de kroning van de keizerin. De keizerin die zo populair bij het volk. Iedereen weer tevreden.

Kortom: mocht het weer de komende tijd een beetje tegen zitten of mocht u lekker in het zonnetje zitten, dan hebt u aan dit geschiedenisboek meer dan goed gezelschap.

Korte info via Wikipedia: Klik hier

Het boek reserveren via Literatuurplein: Klik hier

Geen opmerkingen: