Er was eens een familie aan zee... afsluiting Landelijke dag Laaggeletterdheid #LLL13

Na twee rondes met kleinere sessies mag Rianne Brouwers van het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken afsluiten. Rianne Brouwers zal ingaan op de toekomst van dit beleid.

Er was eens....
En Rianne vertelt een sprookje: 'Er was eens gezin, dat woonde aan zee en ze hielden van lezen en schrijven. De moeder heette Maria van Siob. De vader heette Ap en de oom heette Diederik. Maar die woonde in een wolk....'

En zo ging het verhaal verder. Over een minister die een besluit dat de partijen naar de grote Koninklijke Boekenberg zouden moeten verhuizen. Bij jonkheer Bas. Bij moeder Maria en de kleine Lourina heerste toch ongerustheid. Lourina ging googlen en vond dat de heks van de grote leegte van plan was om de grote Koninklijke Boekenberg te vernietigen. En niks was de heks teveel: economische crisis, digitalisering en nog ander onheil.

Hoe dat verder ging? Nou, Lourina speelde een heldenrol, door het verbinden van alle familie van Ap en van Siob. Het sprookje eindigde goed: De Koninklijke Boekenberg werd een grote publiekstrekker en de bibliotheekfamilie leefde nog lang en gelukkig.

Met dank aan Lourina de Voogd voor jarenlange inzet voor laaggeletterdheid.

De volgende keer
En zo kwam een einde aan de dag van laaggeletterdheid. Een mooie dag, georganiseerd door de SPN en SIOB. Tijdens de dag werden een aantal vragen via een mobiele app gesteld. Als ik die uitkomsten moet geloven gaat de volgende dag over het opzetten van Open LeerCentra.

Alaaf
Den Bosch wordt langzaam donker. De elfde van de elfde. De hooggeletterden verlaten zo spoedig mogelijk dit pand en vertrekken met de staart tussen de benen. De rest van de Bossche bevolking neemt het over, trekt een kiel aan en roept: Alaaf. Aan het eind van de carnaval is iedereen laaggeletterd.

Er is nog een wereld te winnen voor bibliotheken.

Oefenen.nl, mooie bouwsteen in je aanpak voor laaggeletterdheid (en nog afgekocht ook) #LLL13

Het expertisecentrum ETV.nl heeft een prachtige portal gemaakt voor allerlei basisvaardigheden: lezen, schrijven, rekenen en gezondheid. Voor specialisten laaggeletterdheid is dat gesneden koek. Maar voor al die anderen dus niet. Om heel eerlijk te zijn, ik had het totdat ik in de trein zat naar deze bijeenkomst nog niet gebruikt.

Maar ik was aangenaam verrast over wat je op de site Oefenen.nl allemaal kunt vinden. Oefenen.nl is voor individuen gratis, instellingen betalen een bedrag zodat meerdere gebruikers op één pc gebruik kunnen maken van . Het leuke is ook dat bibliotheken een gezamenlijke licentie hebben afgesloten met ETV voor gebruik van de programma's. Elke bibliotheek kan dus gebruik maken van een professioneel account.

Goed, al die specialisten kennen dit dus wel: dus als u directeur bent of manager moet u dit toch eigenlijk bekijken. Want er staat hier al een prachtige schat aan programma's die prachtig te gebruiken zijn.

Taalprogramma's
Annelies Schrijvers legt uit dat alle taalprogramma's ook te gebruiken zijn met verschillende uitgangstalen. Op dit moment wordt als basistaal het meest Pools en Arabisch gebruikt. Het programma heeft een soort ingangstoets die snel bepaalt welke moeilijkheidsgraad de gebruiker heeft.

Klik & Tik
Het bekendste programma is Klik & Tik, dat in vele bibliotheken gebruikt wordt als een basisprogramma rond digitale vaardigheden. Nieuw in Klik & Tik is dat het nu ook tabletproof is. Leuke aanvulling voor al die bibliotheken die ook cursussen rond tablets aanbieden.

Daarnaast zal er de komende tijd een werkboek en een docentenhandenleiding komen. Dit is handig wanneer je met groepen werkt.

Volgsysteem
De programma's van ETV kennen een eenvoudig volgsysteem zodat je kunt zien of cursisten goede voortgang boeken. Wat Annelies ervan laat zien, is het inderdaad makkelijk te gebruiken.

Gebruikersonderzoek
Oefenen.nl heeft gebruikersonderzoek gedaan. In 2012 werden 127.000! nieuwe account aangemaakt. 82% van de gebruikers is Nederlandstalig waarbij de taalklas het meest gebruikt wordt. Binnen de leeftijden zien we dat er een vrij grote groep is onder de 30 jaar! Van de ondervraagde gebruikers heeft 30% behoefte aan begeleiding. ETV denkt dat hier met name een rol kan liggen voor bibliotheken.

65% van de gebruikers is aan het werk en 18% is op zoek naar werk. Met andere woorden, Oefenen.nl is geen aanvulling op het onderwijs maar vooral een ondersteuner van werkenden of werkzoekenden.

Conclusie
Voor veel specialisten is dit bekend. Voor heel veel anderen dus nog niet. Het is een prima bouwsteen in de aanpak voor laaggeletterdheid en voor een Leven Lang Leren in zijn geheel. En tja, de licentie is dus afgekocht voor alle bibliotheken. Maak er dus gebruik van!

Bondgenootschap Parkstad voor Geletterdheid #LLL13

Ivette Schrooten, gastvrouw van de dag, verwisselt even van rol. Ze treedt nu even op als regiomanager voor de stichting Lezen en Schrijven in Limburg.

Limburg. Ik zal er op de elfde van de elfde geen grapjes over maken. Maar het percentage laaggeletterden ligt in Limburg hoger dan in andere provincie, getuig het rapport van CINOP. In juni 2012 is ze aan de slag gegaan en zij is begonnen in Heerlen bij SCHUNCK. Haar taak: bondgenoten zoeken in de publieke en private partijen. Die bondgenoten heeft ze gevonden: onderwijs, zorginstellingen, uitzendbureaus en... o ja, bibliotheken.

Na wat denkwerk met elkaar tekenden in december 2012 twintig instanties in het "Bondgenootschap Parkstad voor Geletterdheid".

De bondgenoten zoeken elkaar op en proberen elkaar te ondersteunen en te versterken in de aanpak tegen laaggeletterdheid. De Stichting Lezen en Schrijven verzorgt via SCHUNCK workshops Herkennen en doorverwijzen bij laaggeletterdheid.

Ivette Schrooten bevraagt Marja Henssen van SCHUNCK. Henssen vertelt hoe de bibliotheek vele contacten had die eigenlijk alleen nog aan elkaar verbonden moest worden. SCHUNCK organiseerde een ontbijt met die partners en hebben aan elkaar verteld hoe ze bezig waren. Voor de verschillende partners werd duidelijk hoe groot het probleem eigenlijk was en dat samenwerking dus een logische optie was.

De vevolgstap was om met deze partners een aantal 'verdiepingsmomenten' te organiseren om verder door te praten. Langzaam werd helder hoe die samenwerking vorm moest worden gemaakt: een bondgenootschap.

Lezen met de Sociale Werkplaats #LLL13

Sociale werkvoorziening Delta (Zutphen e.o.) en de Graafschapbibliotheken werken samenin de strijd rond laaggeletterdheid. Medewerkers kunnen onder werktijd naar de bibliotheek waar ze cursussen kunnen volgen. Hans Voortman van Delta legt uit dat leren en werken bij de werkvoorziening vaak gescheiden werelden waren. De werkvoorziening moest leren dat leren en werken veel nadrukkelijker aan elkaar gekoppeld moetsen worden.

Gerard Huis in 't Veld, directeur van de Graafschapbibliotheken, geeft aan dat de start voor de bibliotheken nadrukkelijk lag bij de bezuinigingen. Met veel minder geld komt de vraag in beeld wat je met idealisme wilt ondersteunen en waar je subsidie op inzet.

De samenwerking tussen deze twee instellingen is ook onderzocht. Met andere woorden: wat is het social return on investment (SROI). Dat onderzoek is gedaan door interview te houden met alle zogeheten stakeholders van het project (SW-mederwerkers, bibliotheek, Delta etc.).

Bij de SW-medewerkers blijkt dat de leesvaardigen en digitale vaardigheden zijn verhoogd, er zijn nieuwe sociale contacten opgedaan en men is op de hoogte van het aanbod van de bibliotheek.  Bij de SW-mederwerkers gaat het veelal om laagopgeleide Nederlanders die vaak eerder in het onderwijssysteem zijn afgeknapt. Kenmerk van de ondersteuning was dan ook heel nadrukkelijk om leesplezier te ervaren. Dat deed men door speciale leesclubs te starten. Het zorgen voor dat plezier werd door de deelnemers als zeer belangrijk gezien. Verder werd de bibliotheek door de SW-mederwerkers als een prettige leeromgeving ervaren.

Voor de Graafschapbibliotheken zijn de 'outcomes' dat nieuwe doelgroepen zijn bereikt en dat er nieuwe samenwerkingsverbanden zijn ontstaan. De positie van de bibliotheek is daardoor verstevigd bij gemeente rondom een actueel lokaal thema: ondersteunen bij werkgelegenheid. Spin-off van het project is dat er op dit moment nog vier open leesclubs zijn voor laaggeletterden.

Gerard Huis in 't Veld adviseert bibliotheken die willen starten om goed in de initiatieffase in gesprek te gaan met de samenwerkingspartners en om voldoende helder te krijgen wat je met elkaar 'echt' wil bereiken. Hans Voortman van Delta voegt gelijk toe dat dat niet mag leiden tot alleen maar praten. Voor SW-bedrijven geldt dat ze een ongewisse toekomst tegemoet gaan waarbij veel meer samengewerkt moet worden. Voortman vindt dus dat er veel kansen liggen voor bibliotheken in den lande op dit terrein.

De samenvatting van het rapport waarover melding werd gemaakt is te vinden in de kennisbank van het SIOB.

Van de Haagsche jojo naar taalles op zondagochtend in de bibliotheek: het Bossche Taalnetwerk #LLL13

Zijn verschijning heeft toch iets van Gerrit Komrij. Hoewel zijn stem wel een octaaf of twee lager ligt. De volgende spreker is de wethouder Huib van Olden van de gemeente 's Hertogenbosch. De wethouder legt even de bestuurlijke drukte uit waar alle mensen die zich inzetten voor laaggeletterdheid mee te maken hebben: dan weer meer geld, dan weer minder, dan weer niets. Dan gaat weer één bestuurslaag er over, dan weer twee, dan weer drie en dan weer één. Er wordt wat afgejojood in Den Haag. Terwijl het maar om twee dingen gaat: een beetje werk en een beetje de taal kunnen spreken. Twee belangrijke voorwaarden om mee te gaan doen in de samenleving. De beste optie is dus om je maar zo min mogelijk aan te trekken van die bestuurlijke drukte en om met partijen maar gewoon afspraken te gaan maken.  Dat hebben ze gedaan in het Bossche Taalnetwerk. Dit taalnetwerk bestaat uit  ABC leer mee, de Bibliotheek, Divers, Gilde ‘s-Hertogenbosch, ROC Koning Willem 1 College, Pastoraal Buurtwerk Boschveld en VluchtelingenWerk.

Het Vluchtelingenwerk mag dit als eerste in deze zaal toelichten. Het taalnetwerk is een structurele samenwerking tussen deze partijen om in alle wijken een laagdrempelige toegang tot lezen en schrijven te creëren. Van het vasthouden van een pen tot het afleggen van een staatsexamen. In elke wijk is dus op verschillende momenten in de week wat te doen. De deelnemende partijen werken samen en verdelen samen de subsidie die zij van de gemeente krijgen (€ 100.000,- als participatiebudget). Er wordt verbonden op passie. Dat is duidelijk. Er wordt niet alleen gewerkt met professionals maar ook met een groeiend leger vrijwilligers.

Het ROC geeft vervolgens aan hoe zij hun educatiegelden vervolgens matchen met dit participatiebudget. De bibliotheek mag als laatste een toelichting geven en vertellen wat er allemaal gebeurt in de bibliotheek. Veel cursussen in de bibliotheek. Tegenwoordig zijn er elke week meer dan 50 cursisten elke week aanwezig. Met onder andere taalcursussen om zondagochtend in de bibliotheek.

De zaal staat wat langer stil bij het feit dat het netwerk 0 euro aan reclame heeft uitgegeven en dat het toch storm loopt. Is marketing dan niet belangrijk? Uit verhalen van cursisten blijkt dat men het vooral aan elkaar heeft doorverteld.

 

Den Bosch, een mooi voorbeeld van hoe bestuurlijke drukte wordt voorkomen door goede samenwerking tussen partijen. Verbinden op passie en matchen van elkaars gelden. En een combinatie van professioneel en vrijwillig. Niet praten maar doen. 

 

Wie daarbij optelt hoe men in Den Bosch ook bezig is met de Bibliotheek op School ziet dat deze bibliotheek op een hele mooi manier bezig is om een soort sluitend netwerk te krijgen rondom taal en lezen. Petje af en een mooi beeld voor onze toekomst!

De elfde van de elfde: Alaaf: Opening Landelijke Dag Laaggeletterdheid #LLL13

Johoo, de landelijke dag van de laaggeletterdheid kan beginnen. Op de elfde van de elfde. De dag opent dus ook door een aspirant Prins Carnaval. Dus vooraf geeft de organisatie enkele tips over de polonaise, over dronkenschap, toiletgebruik en vreemdgaan.  De aspirant Prins Carnaval en zijn prinses geven aan dat het toch een bizarre dag is om iets te organiseren over laaggeletterdheid. Het enige wat vandaag in Brabant wordt gelezen en geschreven zijn de teksten van een aantal carnavalskrakers.

Ivette Schrooten en Jeroen Seeverens - helaas niet in carnavalskleding - openen de dag echt. Jeroen vertelt over zijn eigen betrokkenheid bij laaggeletterdheid. In Limbrug zijn 120.00 mensen die moeite hebben met lezen en schrijven. Dat is dus niet een kleine groep maar een hele volksstam. Wie dat soort aantallen hoort, denkt toch dat er vele instanties zijn die zich om dit probleem bekommeren. Niet dus.

Wie meer wil weten verwijst Jeroen graag naar het PIAAC-rapport. Inderdaad, bijzonder interessant.

Maar wie kennis maakt met een aantal (gewezen) laaggeletterden ontdekt dat vooral die laaggeletterden zelf heel hard moeten werken om hun achterstand weg te werken. En vaak moeten zij zelf maar zien waar zij hun hulp vandaan halen.

Fijn dat er dus overal hulp is maar wie 120.000 inwoners verder wil helpen, weet dus ook dat alleen samenwerking tot een goede oplossing kan leiden. En daar wenst hij alle aanwezigen - waarvan veel buiten de branche - veel succes bij.

Nou, dat gaan we nodig hebben.

Liveblog Landelijk Dag Laaggeletterdheid #LLL13

Er was eens een bibliotheek die zich afvroeg of ze iets met laaggeletterden moesten doen. De bibliotheekdirecteur riep de twee beste bibliotheekmedewerkers bij zich. Beiden medewerkers kregen de opdracht om uit te zoeken of de bibliotheek iets kon doen met laaggeletterden. Beide medewerkers ging op pad en meldden zich na twee weken weer bij de directeur. De eerste medewerker keek verdrietig en zei: "Dit wordt niks. Die mensen kunnen helemaal niet lezen. Die gaan nooit gebruik van ons maken. Als ik u was zou ik er geen aandacht aan besteden." De eerste medewerker was nog maar net klaar met zijn verhaal of de tweede medewerker kwam enthousiast binnen gerend. "Directeur, directeur, we moeten zo snel mogelijk gaan investeren in laaggeletterden. Die hebben nog nooit een boek gelezen. Dit is echt een gouden kans voor ons!"

Wie van de twee heeft gelijk?

Bibliotheken en laaggeletterden, is dat niet hetzelfde als proberen VPRO-leden bij de AVRO te krijgen? Of om calvinisten Carnaval te laten vieren? Of om blinden naar een schilderij te laten kijken? Of om VVD'ers in een commune te krijgen? Nou ja, zoiets dus.

Desondanks zijn er koene bibliotheekridders die slimme allianties sluiten en zo de laaggeletterden op weg helpen.

Maandag 11 november organiseren de gezamenlijke PSO's van Nederland, verenigd in het SPN, samen met het Sectorinstituut een conferentie over Laaggeletterdheid. Dit om de goede voorbeelden  van samenwerking met elkaar te delen.

En of u er nu wel bij bent, of niet bij bent, ik zal die dag opnieuw een liveblog verzorgen. Want ik wil wel eens zien hoe die koe een haas vangt.

Stay tuned! Voor wie die dag wil twitteren of het via Twitter wil volgen: de hash-tag is #LLL13