Lezen met de Sociale Werkplaats #LLL13

Sociale werkvoorziening Delta (Zutphen e.o.) en de Graafschapbibliotheken werken samenin de strijd rond laaggeletterdheid. Medewerkers kunnen onder werktijd naar de bibliotheek waar ze cursussen kunnen volgen. Hans Voortman van Delta legt uit dat leren en werken bij de werkvoorziening vaak gescheiden werelden waren. De werkvoorziening moest leren dat leren en werken veel nadrukkelijker aan elkaar gekoppeld moetsen worden.

Gerard Huis in 't Veld, directeur van de Graafschapbibliotheken, geeft aan dat de start voor de bibliotheken nadrukkelijk lag bij de bezuinigingen. Met veel minder geld komt de vraag in beeld wat je met idealisme wilt ondersteunen en waar je subsidie op inzet.

De samenwerking tussen deze twee instellingen is ook onderzocht. Met andere woorden: wat is het social return on investment (SROI). Dat onderzoek is gedaan door interview te houden met alle zogeheten stakeholders van het project (SW-mederwerkers, bibliotheek, Delta etc.).

Bij de SW-medewerkers blijkt dat de leesvaardigen en digitale vaardigheden zijn verhoogd, er zijn nieuwe sociale contacten opgedaan en men is op de hoogte van het aanbod van de bibliotheek.  Bij de SW-mederwerkers gaat het veelal om laagopgeleide Nederlanders die vaak eerder in het onderwijssysteem zijn afgeknapt. Kenmerk van de ondersteuning was dan ook heel nadrukkelijk om leesplezier te ervaren. Dat deed men door speciale leesclubs te starten. Het zorgen voor dat plezier werd door de deelnemers als zeer belangrijk gezien. Verder werd de bibliotheek door de SW-mederwerkers als een prettige leeromgeving ervaren.

Voor de Graafschapbibliotheken zijn de 'outcomes' dat nieuwe doelgroepen zijn bereikt en dat er nieuwe samenwerkingsverbanden zijn ontstaan. De positie van de bibliotheek is daardoor verstevigd bij gemeente rondom een actueel lokaal thema: ondersteunen bij werkgelegenheid. Spin-off van het project is dat er op dit moment nog vier open leesclubs zijn voor laaggeletterden.

Gerard Huis in 't Veld adviseert bibliotheken die willen starten om goed in de initiatieffase in gesprek te gaan met de samenwerkingspartners en om voldoende helder te krijgen wat je met elkaar 'echt' wil bereiken. Hans Voortman van Delta voegt gelijk toe dat dat niet mag leiden tot alleen maar praten. Voor SW-bedrijven geldt dat ze een ongewisse toekomst tegemoet gaan waarbij veel meer samengewerkt moet worden. Voortman vindt dus dat er veel kansen liggen voor bibliotheken in den lande op dit terrein.

De samenvatting van het rapport waarover melding werd gemaakt is te vinden in de kennisbank van het SIOB.

Van de Haagsche jojo naar taalles op zondagochtend in de bibliotheek: het Bossche Taalnetwerk #LLL13

Zijn verschijning heeft toch iets van Gerrit Komrij. Hoewel zijn stem wel een octaaf of twee lager ligt. De volgende spreker is de wethouder Huib van Olden van de gemeente 's Hertogenbosch. De wethouder legt even de bestuurlijke drukte uit waar alle mensen die zich inzetten voor laaggeletterdheid mee te maken hebben: dan weer meer geld, dan weer minder, dan weer niets. Dan gaat weer één bestuurslaag er over, dan weer twee, dan weer drie en dan weer één. Er wordt wat afgejojood in Den Haag. Terwijl het maar om twee dingen gaat: een beetje werk en een beetje de taal kunnen spreken. Twee belangrijke voorwaarden om mee te gaan doen in de samenleving. De beste optie is dus om je maar zo min mogelijk aan te trekken van die bestuurlijke drukte en om met partijen maar gewoon afspraken te gaan maken.  Dat hebben ze gedaan in het Bossche Taalnetwerk. Dit taalnetwerk bestaat uit  ABC leer mee, de Bibliotheek, Divers, Gilde ‘s-Hertogenbosch, ROC Koning Willem 1 College, Pastoraal Buurtwerk Boschveld en VluchtelingenWerk.

Het Vluchtelingenwerk mag dit als eerste in deze zaal toelichten. Het taalnetwerk is een structurele samenwerking tussen deze partijen om in alle wijken een laagdrempelige toegang tot lezen en schrijven te creëren. Van het vasthouden van een pen tot het afleggen van een staatsexamen. In elke wijk is dus op verschillende momenten in de week wat te doen. De deelnemende partijen werken samen en verdelen samen de subsidie die zij van de gemeente krijgen (€ 100.000,- als participatiebudget). Er wordt verbonden op passie. Dat is duidelijk. Er wordt niet alleen gewerkt met professionals maar ook met een groeiend leger vrijwilligers.

Het ROC geeft vervolgens aan hoe zij hun educatiegelden vervolgens matchen met dit participatiebudget. De bibliotheek mag als laatste een toelichting geven en vertellen wat er allemaal gebeurt in de bibliotheek. Veel cursussen in de bibliotheek. Tegenwoordig zijn er elke week meer dan 50 cursisten elke week aanwezig. Met onder andere taalcursussen om zondagochtend in de bibliotheek.

De zaal staat wat langer stil bij het feit dat het netwerk 0 euro aan reclame heeft uitgegeven en dat het toch storm loopt. Is marketing dan niet belangrijk? Uit verhalen van cursisten blijkt dat men het vooral aan elkaar heeft doorverteld.

 

Den Bosch, een mooi voorbeeld van hoe bestuurlijke drukte wordt voorkomen door goede samenwerking tussen partijen. Verbinden op passie en matchen van elkaars gelden. En een combinatie van professioneel en vrijwillig. Niet praten maar doen. 

 

Wie daarbij optelt hoe men in Den Bosch ook bezig is met de Bibliotheek op School ziet dat deze bibliotheek op een hele mooi manier bezig is om een soort sluitend netwerk te krijgen rondom taal en lezen. Petje af en een mooi beeld voor onze toekomst!

De elfde van de elfde: Alaaf: Opening Landelijke Dag Laaggeletterdheid #LLL13

Johoo, de landelijke dag van de laaggeletterdheid kan beginnen. Op de elfde van de elfde. De dag opent dus ook door een aspirant Prins Carnaval. Dus vooraf geeft de organisatie enkele tips over de polonaise, over dronkenschap, toiletgebruik en vreemdgaan.  De aspirant Prins Carnaval en zijn prinses geven aan dat het toch een bizarre dag is om iets te organiseren over laaggeletterdheid. Het enige wat vandaag in Brabant wordt gelezen en geschreven zijn de teksten van een aantal carnavalskrakers.

Ivette Schrooten en Jeroen Seeverens - helaas niet in carnavalskleding - openen de dag echt. Jeroen vertelt over zijn eigen betrokkenheid bij laaggeletterdheid. In Limbrug zijn 120.00 mensen die moeite hebben met lezen en schrijven. Dat is dus niet een kleine groep maar een hele volksstam. Wie dat soort aantallen hoort, denkt toch dat er vele instanties zijn die zich om dit probleem bekommeren. Niet dus.

Wie meer wil weten verwijst Jeroen graag naar het PIAAC-rapport. Inderdaad, bijzonder interessant.

Maar wie kennis maakt met een aantal (gewezen) laaggeletterden ontdekt dat vooral die laaggeletterden zelf heel hard moeten werken om hun achterstand weg te werken. En vaak moeten zij zelf maar zien waar zij hun hulp vandaan halen.

Fijn dat er dus overal hulp is maar wie 120.000 inwoners verder wil helpen, weet dus ook dat alleen samenwerking tot een goede oplossing kan leiden. En daar wenst hij alle aanwezigen - waarvan veel buiten de branche - veel succes bij.

Nou, dat gaan we nodig hebben.

Mijn eerste foto....

 

Ik was veertien, denk ik. Van mijn spaargeld had ik een camera gekocht. En met die camera was ik een fotograaf geworden. Of in ieder geval dat hield ik mezelf voor. Mijn ouders kochten in die tijd een oud pand. Toen ik met mijn vader meeging om het te bekijken, maakte ik deze foto.

 

Deze foto was de eerste foto die ik zelf afdrukte. In de donkere kamer van een iets oudere neef . Verre van perfect getuige de krassen op de foto linksboven. Maar ik kan nog de euforie opnieuw ervaren van de afgedrukte foto.

 

De verwondering dat een eenvoudige tafel en stoel tot dit beeld kunnen leiden. Of de verwondering dat schoonheid verstopt zit onder verval. De verwondering over hoe licht werk. Of de verwondering dat het je lukt dit beeld te zien en het om te zetten naar een foto. Letterlijk en figuurlijk wonderlijke momenten.

 

Een jaar later kocht ik van mijn volgende spaargeld een donkere kamer. En kon ik zelf alles afdrukken. En nog twee jaar later stuurde ik mijn portfolio naar de foto-academie in Den Haag. Deze foto zat daar toen bij. Als broekie van 16 ging ik op gesprek. Ik had de voorronde overleefd maar sneuvelde bij de definitieve selectie:  te jong.

 

De verwondering is nooit meer weggegaan. Ik vroeg me al een tijdje af waar ik deze foto had gelaten. En dit weekend kwam ik hem tegen in het berghok. Een dierbare herinnering.

 

Deze jongen van veertien leert me dat je soms over je grenzen heen moet stappen en maar gewoon die camera moet kopen. Dat je soms op zoek gaat naar de grenzen van je comfort zone. Dat iets leren vaak niet meer is dan één stap over die grenzen heen zetten.

 

Het leven is niet meer dan die stoel en die tafel. Je moet alleen de verpletterende schoonheid ervan durven te zien. 

Liveblog Landelijk Dag Laaggeletterdheid #LLL13

Er was eens een bibliotheek die zich afvroeg of ze iets met laaggeletterden moesten doen. De bibliotheekdirecteur riep de twee beste bibliotheekmedewerkers bij zich. Beiden medewerkers kregen de opdracht om uit te zoeken of de bibliotheek iets kon doen met laaggeletterden. Beide medewerkers ging op pad en meldden zich na twee weken weer bij de directeur. De eerste medewerker keek verdrietig en zei: "Dit wordt niks. Die mensen kunnen helemaal niet lezen. Die gaan nooit gebruik van ons maken. Als ik u was zou ik er geen aandacht aan besteden." De eerste medewerker was nog maar net klaar met zijn verhaal of de tweede medewerker kwam enthousiast binnen gerend. "Directeur, directeur, we moeten zo snel mogelijk gaan investeren in laaggeletterden. Die hebben nog nooit een boek gelezen. Dit is echt een gouden kans voor ons!"

Wie van de twee heeft gelijk?

Bibliotheken en laaggeletterden, is dat niet hetzelfde als proberen VPRO-leden bij de AVRO te krijgen? Of om calvinisten Carnaval te laten vieren? Of om blinden naar een schilderij te laten kijken? Of om VVD'ers in een commune te krijgen? Nou ja, zoiets dus.

Desondanks zijn er koene bibliotheekridders die slimme allianties sluiten en zo de laaggeletterden op weg helpen.

Maandag 11 november organiseren de gezamenlijke PSO's van Nederland, verenigd in het SPN, samen met het Sectorinstituut een conferentie over Laaggeletterdheid. Dit om de goede voorbeelden  van samenwerking met elkaar te delen.

En of u er nu wel bij bent, of niet bij bent, ik zal die dag opnieuw een liveblog verzorgen. Want ik wil wel eens zien hoe die koe een haas vangt.

Stay tuned! Voor wie die dag wil twitteren of het via Twitter wil volgen: de hash-tag is #LLL13

De 'long and winding road' van landelijke digitale infrastructuur

 

Deze maand gaat in de Openbare Bibliotheek Amsterdam de Nationale Bibliotheek Catalogus live. Tenminste, dat hoop ik. Na flink wat hick-ups wordt je toch wat voorzichtig. Tijd om dus weer eens langer stil te staan bij die landelijke infrastructuur.

Vandaag haal ik een oude presentatie onder het stof vandaan. Begin 2011 ontwikkelde ik voor de Overijsselse Bibliotheken een visie op de ICT-ontwikkeling 2011-2015. Wie door de presentatie bladert zag hoe de situatie begin 2011 was (Overijssel nog met drie bibliotheeksystemen) en wat er de verwachte stappen per jaar zouden zijn.

2011
In 2011 zouden de Overijsselse bibliotheken naar één systeem gaan. Dat is gebeurt. Enschede en Hengelo stopten met een eigen systeem en gingen mee in het gezamenlijke systeem. Daarnaast werden alle websites over gezet naar Joomla!. Ook die vinken we af. Tot slot zou er een eerste zoekwidget op de NBC kunnen worden geplaatst. Door vertraging in de bouw bij Bibliotheek.nl is dat er niet van gekomen.

2012
2012 zou een belangrijk jaar worden. De oplevering van de NBC zou een feit zijn en de Aquabrowser zou kunnen worden uitgefaseerd. Daarnaast zou de Website-as-a-service worden opgeleverd en als dit gelijke functionaliteit zou kennen, ook geïmplementeerd. Tot slot zou een nieuw IAM-systeem worden geïmplementeerd. Eerst ter vervanging van Aselect-systemen maar later bedoeld voor personalisatie van diensten.

De NBC werd niet opgeleverd maar vertraagd. De Website-as-a-service (WAAS) is opgeleverd maar voldeed nog niet aan eerder gestelde Overijsselse specificaties. Het IAM is later opgeleverd en in volgens hebben we in Overijssel in 2013 alle voorbereidingen kunnen afronden. Maar nog niet operationeel.

2013
In 2013 zou naar mijn verwachting het landelijk Datawarehouse operationeel worden. Daar lachte iedereen me toen nog om uit. Dat zou veel sneller zijn. Hoewel onderdelen klaar zijn is er nog geen sprake van een landelijk operationeel datawarehouse. Overigens zijn de Overijsselse bibliotheken ook in dit jaar niet overgestapt op de WAAS en hanteren nog steeds de Joomla!-plugin. Tot onze volle tevredenheid.

2014
2014 wordt het jaar waarin Overijssel moet kiezen voor een nieuw bibliotheeksysteem. Het contract met HKA loopt af. En onze verwachting was dat door de invoering van de NBC, de aquabrowser zou verdwijnen en dat we wellicht vanaf 2014 al gebruik zouden kunnen maken van een verkleind bibliotheeksysteem zonder catalogusmodule.

Die laatste gedachte is nog niet zo gek. Wie de overname van HKA door OCLC bekijkt, weet dat de volgende release van HKA zo'n systeem zal zijn. Het zal er alleen niet in 2014 zijn. Dat wordt ergens rond 2017 of 2018.

Teleurgesteld?
Veel mensen zullen tegen mij zeggen, dat ik dan wel zeer teleurgesteld zal zijn in alle ontwikkelingen. Dat is maar ten dele het geval. Ik word wel eens wanhopig over de vele vertragingen die ik hoor. Naast die vertraging maak ik me zorgen over de kosten op lokaal niveau. Ik ben bang dat we de kosten voor de Aquabrowser niet kwijt raken en dat besparingen op catalogusbeheer veel langer op zich laten wachten.

Ik merk een bepaalde vermoeidheid in de branche. Dit is een weg die wel heel veel energie kost, waar je continue op moet blijven letten of niet iemand de spelregels aan het veranderen is en waar planningen bij elke update toch licht gewijzigd lijken.

Tegelijkertijd zie ik dat ontwikkelingen gewoon doorgaan. Soms niet altijd vanuit de hoek waar je het verwacht: zoals HKA en OCLC illustreren. 

Toetssteen blijft wat straks opgeleverd wordt. Kunnen we daar echt verder mee? Is er voldoende openheid en dialoog om met elkaar verder te bouwen?

NBC
Genoeg reden om de live-gang van de NBC dus eens goed te gaan volgen. Diederik van Leeuwen zei in zijn introductie interview met Bibliotheekblad: 'We willen het beste zoekportal van Nederland bieden. Zo goed, dat mensen rondom boeken niet eerst googelen, maar bij ons beginnen.' Een goed streven en laten we samen maar eens zorgen dat dat zo wordt. Ik heb in ieder geval in de planning zitten om een kleine checklist te maken voor de NBC om te toetsen of deze rijp is voor landelijk gebruik. Een checklist gebaseerd op publiek gedane uitspraken zoals hierboven.  Daarover in één van de volgende blogs meer.  Niet bedoeld om iemand te vangen op woorden maar wel om ervoor te zorgen dat we de dienstverlening krijgen die we nodig hebben.

Suggesties zijn welkom.

Shaken, not stirred

 

De muziek gaat nooit binnen de lijntjes en onze aanwezigheid is altijd luidruchtig. Overdag zijn het allemaal keurige mensen: docent, personeelsmedewerker, secretaresse, aannemer of bibliothecaris. Maar 's avonds komt hun ware aard naar boven en veranderen ze in muzikale maffia.

 

En op zaterdagavond 23 november dagen vier van dit soort bands elkaar uit. Een soort duel met muzikale wapens. De locatie: DOK H2O, een verlaten haventerrein waar schaars licht brandt, waar niemand gezien wil worden op dit late uur. Een prima plek voor een afrekening in het muzikale circuit.

 

Het thema: Bond... James Bond. Rond acht uur trapt de eerste bende af en ergens in de nacht sluiten wij af.

 

Dus kom met uw Aston Martin die avond, neem uw Bondgirl mee, of  Q, of M, of uw Miss Moneypenny, of allemaal. Kom naar ons Casino Royale, bedenk dat You only live twice en drink met ons die Martini-Wodka, shaken, not stirred.

 

Maar u snapt, dit was For your eyes only.