dinsdag 1 oktober 2013

Delen is het nieuwe hebben : deel 4 en slot : Lang leve de contouren van de nieuwe toekomst!

De toekomst is dichterbij dan u denkt. Er zijn mensen die denken dat bibliotheken gebakken zitten aan hun - liefst nieuwe - gebouw of hun - liefst frontaal gepresenteerde - collectie. Niets is minder waar. Bibliotheken zitten niet vast aan hun gebouwen en collecties. Wat overigens niet wegneemt dat een nieuw gebouw en een goede collectie bijzonder nuttig kunnen zijn.

Maar goed, bibliotheken zijn allang bezig met hun toekomst. Je moet het alleen even willen zien. Ik neem u mee langs een aantal voorbeelden waarin u de contouren van de 'collaborative economy' al kunt zien.

Voorbeeld 1: de Voorleesexpress



De Voorleesexpress helpt kinderen in gezinnen waarin minder makkelijk wordt voorgelezen of andere taalcapriolen worden uitgehaald. Vrijwilligers gaan langs bij deze gezinnen, lezen voor en stimuleren daarmee de taalontwikkeling van de kinderen. De bibliotheek voert niet zelf uit maar helpt burgers elkaar te helpen. Weet u nog: 'from providing services to enabling participation' was een belangrijke zin in één van de eerdere blogjes. Dat zien we hier volop.


Voorbeeld 2: G-workspace



Over de G-workspace schreef ik al eerder eens een blogje. De G-workspace is een soort keukentafel van de samenleving. Aan die keukentafel worden burgers uitgedaagd om hun verbetering voor de samenleving, hoe klein of groot ook, uit te werken. Aan de keukentafel nemen ook professionals plaats die tips geven of soms kunnen ondersteunen maar het idee blijft altijd van de burger zelf.

Deze keukentafel staat nu in de Bibliotheek Enschede. Arcon - zeg maar de uitvinder van deze formule - wil dit in meer bibliotheken gaan ondersteunen. Lijkt me zeer wijs.

Voorbeeld 3: Taalpunt Menthol



Nog zo'n mooi voorbeeld over samenwerking voor en door burgers is het taalpunt Menthol in Hengelo. Hengelo doet dat heel goed maar is daarin zeker niet uniek. Op woensdag is er een taalspreekuur en op vrijdagmiddag een taalcafé. En vooral op dat taalcafé komen tientalle Hengeloërs die hun taal willen verbeteren. Ook hier geldt dat de bibliotheek organiseert maar dat burgers elkaar helpen. Er zijn bijna 100 Hengeloërs actief als taalmaatje om mensen die hulp nodig hebben te ondersteunen.

Voorbeeld 4: Boekenkast van Nederland
 


Het filmpje is niet het beste voorbeeld maar ik wil toch ook naar maar even terug gaan naar boeken. De boekenkast van Nederland is een ambitieus idee van DOK Delft. Doel is om de boekenkasten van burgers nadrukkelijk te betrekken bij de collectie van de bibliotheek. Niet alleen om boeken uit te wisselen maar vooral om burgers aan elkaar te verbinden. Wat is leuker dan om elkaars smaak uit te wisselen en elkaar tips te geven. En wie weet komt het op die manier wel van nog veel meer.

Contouren van de toekomst
Ik noem vier voorbeelden. En eigenlijk weet ik dat er nog veel meer voorbeelden zijn. Ik hoor ze graag. Wie deze voorbeelden zo achter elkaar legt, ziet dat er een palet ontstaat van nieuw bibliotheekwerk. Bibliotheekwerk dat gericht is op het verbinden van burgers en het organiseren van burgers rondom de doelstelling van de bibliotheek. Bibliotheken zijn ooit opgericht om mensen te helpen in hun individuele ontwikkeling. In de afgelopen decennia raakten we misschien daarop wat kwijt door grote hoeveelheden boeken en leden. Ik weet eigenlijk zeker dat die oorspronkelijke doelstelling weer helemaal actueel is. Alleen zal het heel anders gaan dan vroeger.

Bibliotheken zitten niet gebakken aan nieuwe gebouwen of frontaal gepresenteerde collecties. We zitten in een overgangsfase van het ene soort bibliotheekwerk in het andere. Hierboven zie je de contouren al van die nieuwe toekomst. Voor sommige heb je collectie nodig, voor andere niet. Voor sommige is een goed gebouw nodig, voor andere niet.

Die 'collaborative economy' kon dus nog wel eens een blijvertje worden. Want als de verzorgingsstaat een participatiesamenleving wordt, dan kan de bibliotheek daarin een vitale schakel zijn. We begonnen met het doembeeld dat instituten verdwijnen en we eindigen met een mooi perspectief hoe onze rol kan veranderen. Lang leve de contouren van die toekomst.

Echt aan het eind?
Ik dank u voor uw aandacht langs weer een aantal lange blogs. Zijn we aan het eind? Nee, volgens mij nog niet. Volgens mij hoor ik de heer Van Swelmen nog rochelen over een epiloog. Stay tuned....

Geen opmerkingen: