maandag 4 juni 2012

Zes waarnemingen rond een bibliotheeksysteem in de cloud

Sky symphony
Ik schreef er al eens eerder over: een bibliotheeksysteem in de cloud. Iemand noemde het ook al gekscherend: Bibliotheeksysteem-as-a-service. Met andere woorden, je onderhoudt niet meer je eigen bibliotheeksysteem maar je neemt het af als een dienst zoals Google-apps.

De commissie Digitale Bibliotheek van de Vereniging Openbare Bibliotheken sprak vanochtend met Marc van den Berg en Thomas Place van de Universiteit van Tilburg (UvT). Zij vertelden wat hun overwegingen waren bij de overstap naar een Worldshare Management System (WMS) van OCLC. Zij zullen dit najaar de eerste universiteitsbibliotheek in West-Europa die dit in gebruik gaat nemen. En het was interessant om kennis te nemen van hun overwegingen.

De wereld van de universiteitsbibliotheken is wel wat anders dan die van de openbare bibliotheken maar op andere onderdelen bijvoorbeeld heel vergelijkbaar.

Wij kunnen het niet meer zelf…
De UvT heeft lange tijd vele systemen zelf gemaakt. En men constateert dat het hen niet lukt om het huidige tempo van de ontwikkelingen goed bij te houden. Er is zoveel kennis nodig om bij te blijven dat dit alleen grotere spelers nog lukt. Om die reden wil men de komende jaren alle eigen systemen afbouwen en onderbrengen in de cloud. Deels deed men dat al omdat men catalogiseert via OCLC.

OCLC wordt via een Worldshare Management System (WMS) niet alleen de catalogus maar ook de zogeheten ‘integrator’. Een index waar alle benodigde informatie bij elkaar komt. Dat proces lijkt erg op de Nationale Bibliotheek Catalogus die thans voor openbare bibliotheken wordt gebouwd. De hele interface van de UvT komt daarmee in de cloud te staan.

Tegelijkertijd heeft men nog een lokaal bibliotheeksysteem: het toch wat verouderde LBS3 van OCLC. Alleen uitleentransacties komen nog hier terecht en het beheer van het ledenbestand.

Eigenlijk zit het kernproces al in de cloud…
Wie zich realiseert dat ergens tussen de 60% en 90% van alle documenten in de universitaire wereld een digitaal document is en niet een fysiek document is, weet dat het Worldshare Management System eigenlijk belangrijker is dan het fysieke bibliotheeksysteem.

Zes waarnemingen
De UvT verwacht dit najaar live te gaan met dit systeem. En ja, er moet nog wel wat gebeuren. Maar opvallend in hun strategie vond ik een zestal zaken en die deel ik graag met jullie. Ook om eens te horen hoe jullie er tegen aan kijken.

1. Grote integrators
Op de eerste plaats gaven ze aan dat alleen grote integrators die kunnen. En het liefst integrators die zo dicht mogelijk tegen Google aan zitten. Het liefst zat men gewoon volledig in Google Scholar. Wie nu iets wil, moet een partij hebben die kan onderhandelen met Google Books maar die tegelijkertijd schakelt met Springer en Elsevier. Kortom, met de grote informatieboeren in deze wereld.

2. Explosie van data
Op de tweede plaats zag ik de explosie van de data. Vanuit hun huidige systeem met 6 miljoen items gaan ze met OCLC naar een paar honderd miljoen items. De data groeit exponentieel en toch willen we alles via een hele simpele interface en met één gang doorzoekbaar houden.

3. Afbouw en centralisatie van handelingen
Op de derde plaats: er is een duidelijke afbouw en centralisatie waarneembaar van alle handelingen rondom een catalogus en metadata. Men wil dit niet meer zelf doen. Als een uitgever een boek maakt, laat deze dan zelf de gegevens aanleveren. Datzelfde geldt voor gegevens van tijdschriften of adressen van leveranciers. Beheerwerk centraliseert of verdwijnt.

4. Net zo hard ploeteren met eBooks
Op de vierde plaats: universiteitsbibliotheken zijn verder met digitale informatie zoals tijdschriftartikelen maar ze ploeteren net zo hard om de rechten als openbare bibliotheken. Er is nog geen universiteit die een goede deal heeft voor heel veel eBooks, laat staan dat de uitgevers eensgezind zijn over bijvoorbeeld het gebruik van een Digital Right Management System.

5. Boek verdwijnt
Op de vijfde plaats: gewone boeken gaan verdwijnen in de universiteitsbibliotheek. En dat moment is aangebroken op het moment dat het bovenstaande punt is opgelost. Op dat punt wijken openbare bibliotheken echt nog af. Het gebruik van boeken zal daar echt nog langer stand houden.

6. Dichterbij dan je denkt
Op de zesde plaats: de cloud is dichterbij dan je denkt. De UvT is met ingang van dit jaar overgestapt op Google Apps voor alle studenten. Die maken gebruik van Gmail en GoogleDocs. Hier komt geen eigen beheer meer aan te pas. Grote aantallen die snel fluctueren. Interne informatie waar we tien jaar geleden van zeiden dat die altijd achter een firewall moest zitten.

Het kan verkeren. Ik vraag me af wat er straks niét in de cloud zit.

Ook leuk om de lezen: de verslagen van Johan Hoenink over ILS2020 dat vorige week plaats vond onder regie van Bibliotheekhuis Limburg.

4 opmerkingen:

Festina Lente zei

Gewone boeken gaan verdwijnen uit de bibliotheek: voor een humanioragerichte bibliotheek geldt dat minder snel dan een economiegerichte bibliotheek als Tilburg, vrees ik (of misschien wel hoop ik :)

Mark Deckers zei

@Festina: de opmerking over boeke die verdwijnen ging niet over bijzonder boeken maar wel over alles wat nu uitkomst en mainstrema is. Directe levering wordt het belangrijkste item. Op elk moment van de dag. En eigenlijk kan dat alleen digitaal. Die 60-90% is een mix. Beta-bibliotheken zitten echt al op die 90%. Boekenleverantie mag dan best een dagje uitvallen, maar alles wat digitaal is niet. En dat was 20 jaar geleden echt omgekeerd. Ben benieuwd hoe je hier tegen aan kijkt. Ik heb de wijsheid ook niet in pacht....

Huub van Dommelen zei

Beste Mark,
Met veel interesse heb ik je blog gelezen. Ik ben zeer benieuwd hoe snel de migratie naar Ebooks in de openbare bibliotheek zal verlopen. Daar zullen veel andere ontwikkelingen vanaf hangen, is mijn indruk. Verder heeft je blog mij (mede) geïnspireerd tot het schrijven van een blog op mijn site WebbiebNL. Dank dus daarvoor!

Mark Deckers zei

@Huub van Dommelen: Dank voor je reactie en welkom hier! Over de migratie naar ebooks en de perikelen met uitgevers heb ik me ook al druk gemaakt. Zoek op deze site maar eens op ebooks. Je blog heb ik gelezen en je site ziet er goed uit.Succes daarmee!