Het gezelschapsspel 'Sorteer de cataloguskaartjes'... kunt u dat nog?

 

Cataloguskaartjes, wie kent ze nog? Maar leg ze maar eens op de juiste volgorde... En dit zijn er maar vier. Een opwarmertje. Want verderop geef ik u een nog wat grotere opdracht. Knip ze uit en maak er met uw huisgenoten een leuk gezelschapsspel van.

Want voor sorteren bestaan heuse regels. Bibliothecarissen die voor het midden van de jaren '90 zijn

opgeleid hebben ze nog geleerd: de regels voor titelbeschrijving en de sorteerregels. Er is zelfs een echt handboek van: Regels voor de titelbeschrijving, deel 6, de sorteerregels! Want zo eenvoudig was het nog niet. In een tijd dat je nog geen computers had waar je op elk woord kon zoeken, moest je zeker weten of je op de juiste manier naar een auteur, titel of trefwoord gezocht had. 

Die sorteerregels waren dus eigenlijk een soort algoritme avant la lettre. En ik help u even met wat theorie achter die papieren algoritmes. En daarna mag u zelf een set van 20 cataloguskaartjes sorteren. De eerste tien vindt u hieronder en onder de eerste tien kaartjes geef ik nog wat uitleg waar u op moet letten. En aan het eind vindt u dan de tweede tien kaartjes.

Basissorteerregels

Kaartjes worden gesorteerd op hoofdwoord. Die vind je boven het cataloguskaartje. Meestal is dat de naam van de schrijver of van de eerste auteur als er meerdere schrijvers zijn. Maar de schrijver kan ook een organisatie zijn (denk aan de Vereniging van Openbare Bibliotheken, Sociaal Cultureel Planbureau etc). En sommigen publiceren onder een voornaam (denk aan koningen of prinsen carnaval). 

Binnen die namen wordt ook nog onderscheid gemaakt: dubbele achternamen, voorletter, toevoegsels etc.  En als er geen auteur is wordt de titel het hoofdwoord.

Als je meerdere van exact dezelfde auteur hebt, sorteer je vervolgens verder op het titelblok, dus alfabetisch op titel en indien nodig vervolgens op jaartal en druk. 

Bijzondere tekens en spaties

Gewone letters en cijfers (cijfers voor letters) leveren geen probleem op. Maar hoe vertaal je breuken in een sorteerproces? Of wiskundige formules? Of verbindingsstreepjes? Aan alles is gedacht. Dat wordt vertaald in 'spatie-codes'. Kijk maar eens naar onderstaande schema. 

En dan hebben we ook nog te maken met allerlei buitenlandse letters. Hoe sorteer je bijvoorbeeld de umlaut? En de Scandinaviërs hebben nog wel een aantal extra letters. wat doe je daarmee? Ook daar is een vertaaltabel voor zodat je het netjes kunt sorteren. 

De O-umlaut komt dus niet bij de O maar bij de OE. Heinrich Böll zocht je in de kaartcatalogus dus bij de 'Boell'

Oefenset sorteren

Bibliothecarissen die opgeleid moesten worden in dit vak, kregen hiervoor de 'Oefenset sorteren'. Een boek dat bestond uit verschillende opgaven om te sorteren. De opgave die jullie hierboven en hieronder
zien, komt uit dat boek. Als student was dit het enige boek dat je verplicht was om te verscheuren zodat je cataloguskaartjes kreeg. Die je vervolgens moest sorteren. Overigens was Jos Debeij, die onlangs met pensioen ging, één van de makers van deze oefenset. Hij werkte in die tijd bij de Bibliotheekacademie in Sittard. De tweede tien kaartjes zie je overigens onder dit artikel. Samen met de plaat hierboven vormen ze oefening 2a van deze oefenset. Een nog relatief eenvoudige opdracht. 

Ik zou zeggen: klik op de afbeelding zodat deze groter wordt of download de afbeelding, print ze uit, zet de schaar erin en maak er met elkaar een gezellig gezelschapsspel van. De goede uitkomst zal ik hieronder in het opmerkingenveld zetten. 

Succes!

Overigens heb ik de hele Oefenset Sorteren ook als PDF beschikbaar. Wie hem wil hebben omdat ie er nog niet genoeg van kan krijgen, kan hem bij mij opvragen.