dinsdag 5 mei 2015

Lezen is dood! Leve de bibliotheek! Hoe ontlezing een feit werd... SCP-rapport Media: Tijd in beeld : deel 2

Ontlezing... feit of aanname. Hoewel ik hartstochtelijk van lezen hou: het is een feit. Het wordt de pijnlijke boodschap van vandaag. Hoewel...

In het vorige blog constateerden we dat media en communicatie een steeds dominantere plek innemen in ons leven. Meer en meer tijd besteden wij aan steeds meer apparaten en typen media. Onze ouders hadden slechts een radio en krant of boek. Pas later televisie en nog weer later een vaste telefoon. Als ik dat vergelijk met mijn kinderen  dan zijn daar mobiele telefoons, computers en tablets bij gekomen. De mogelijkheden nemen snel toe.

Verdringen al die nieuwe mogelijkheden het lezen? Het antwoord is: 'ja'. In de vorige blog gebruikte ik ook al bovenstaande plaatje. In 1975 lazen we nog 6,1 uur per week, in 2011 was dat nog 2,5 uur.

Het rapport stelt:
De trends over lezen in het reguliere SCP/CBS-tijdbestedingsonderzoek liegen er niet om. Sinds de jaren zeventig van de twintigste eeuw is een gestage daling zichtbaar, die zich ook in recente jaren (2006 en 2011) heeft doorgezet. In 2011 waren er minder lezers en lazen ze ook gemiddeld minder lang dan vijf jaar daarvoor (onderzoek van De Haan en Sonck, 2013). Het genoemde onderzoek vond een leestijd van gemiddeld tweeënhalf uur per week. Ook het leesbereik (het aantal Nederlanders dat gedurende minstens tien minuten van de dagboekweek gedrukte media las) daalden van 85% in 2006 naar 67% in 2011.

Lezen is geen dagelijks routine meer....


Kijk maar eens naar bovenstaande tabelletje.

Het rapport stelt:
Na decennia van teruglopende leestijd behoort het lezen van een krant, tijdschrift of boek niet meer tot de dagelijkse routine van veel Nederlanders. Zelfs inclusief het digitale leesgedrag las 50% van de bevolking in 2013 niet eens tien minuten op een gemiddelde dag. 
Lezen behoort niet meer tot de dagelijkse routine van Nederlanders. En wie verder kijkt ziet dat lezen in opvolgende generaties sterk afneemt. Boven de 65 jaar leest 80% dagelijks. Onder de 19 is dat nog 25%.

Lezen is dood, leve de bibliotheek!
Wethouders die willen bezuinigen zeggen dat bovenstaande een argument is om op de bibliotheek te bezuinigen. De bibliotheek zou geen bestaansrecht meer hebben.

Dat is voor mij echter nog maar de vraag. In een ander SCP-rapport: 'de sociale staat van Nederland' wordt namelijk gemeld dat 14% van de 15-jarigen laaggeletterd is en dat dat percentage eerder toeneemt dan afneemt.

Hoe zou dat komen? Ik durf de stelling aan dat het feit dat lezen uit onze dagelijkse routine verdwijnt er debet aan is dat het aantal laaggeletterde jongeren toeneemt. Recent onderzoek rond de bibliotheek op school toont aan dat elke dag lezen op dit punt tot vooruitgang leidt. Gebrek aan routine rond lezen heeft dus zijn weerslag op hoe kinderen presteren op school en welke startpositie zij krijgen voor de samenleving.

Met andere woorden: in een wereld waar lezen geen dagelijkse routing is, ligt er juist een extra taak voor de bibliotheek.

Lezen is dood, leve de bibliotheek!

Meer achtergrondinformatie:
De leesmonitor van Stichting Lezen is heel informatief, maar lees wel tussen de meningen door.
Uit 1997: een artikel van Aleid Truijens over taalonderwijs, 18 jaar later heeft bijna 40% van de leerlingen de Bibliotheek op school.
Ook leuk om terug te lezen: een artikel van schrijver Marcel van Driel over het 'feit' ontlezing.

3 opmerkingen:

Anoniem zei

Mark fijn dat je het allemaal zo mooi uitzoekt en in hapklare brokken klaar zet.

Eddy Hamoen zei

Prima artikel Mark. Dat jongeren minder lezen dan ouderen, is voor zover ik weet eigenlijk altijd al zo geweest. De vraag is dan ook vooral hoeveel minder de jongeren zijn gaan lezen, en of met name de jongeren dus verantwoordelijk zijn voor het afnemend aantal leesuren...

Mark Deckers zei

@Jan: dank!
@Eddy: Dat jongeren minder lezen dan ouderen waag ik door de generaties heen nog wel te betwijfelen. Zeker na de oorlog zijn jongeren flink met lezen opgevoed. Misschien dat er sinds de jaren zestig een lichte kentering zit. Toch zijn er een aantal andere zaken die met die vooronderstelling ook zou kunnen bekijken. Je zou dan namelijk verwachten dat jongeren meer kijken (doen ze niet) of meer communiceren (doen ze niet). Alleen bij lezen is deze trend te zien.