vrijdag 2 maart 2012

Acta, Sopa, Pipa-tes pas ...

Stop ACTA 21

Pipa, Acta en Sopa. Drie woorden waar een wereld achter schuil gaat. Een lastig te doorgronden wereld. Jeroen de Boer probeert het in Informatie Professional zo goed mogelijk uit te leggen.

Jeroen de Boer en Edwin Mijnsbergen vonden de situatie zodanig dat een open brief aan de VOB werd gestuurd. En Ab de Vries, directeur van de VOB reageerde hierop met ook weer een brief.

Op basis van die brief verwijten Edwin Mijnsbergen en Jeroen de Boer de VOB een te afwachtende houding. Erik Bouwer van Essentials gaat in zijn column nog een stukje verder en zegt dat de Openbare Bibliotheek op dit punt onzichtbaar is. Vooropgesteld: de VOB is onze eigen club. Dus als die te afwachtend is, zijn wij als branche te afwachtend. En ten tweede: afwachten kan een prima strategie zijn. Maar is dat hier ook zo?

Wat een saaie stof
Voor mij reden genoeg om er - als beste bibliothecaris - eens verder naar te kijken. Dus inderdaad, tot nu toe was ik afwachtend. Touché. En om eerlijk te zijn: het is geen verheffende stof. Ik heb toch een uurtje moeten studeren om enigzins te begrijpen hoe de vork in de steel steekt. Het merendeel van deze wetgeving is erop gericht om piraterij te voorkomen. Om filmpjes en muziek die met rechten beschermd zijn ook op internet te kunnen beschermen. Die rechten waren overigens allang beschermd maar justitie wil extra middelen om het aan te pakken.

Belangrijk om te noemen is inderdaad dat met name de entertainmentindustrie sterk voor de wetgeving heeft gestreden. Die zien natuurlijk met lede ogen aan hoe hun rechten worden geschonden. Niet door de downloaders overigens, maar door de uploaders.

Veiligheidsrisicogebieden
De middelen die in deze wetgeving worden voorgesteld zou je kunnen vergelijken met het preventief fouilleren. Een wet waar enige tijd geleden in Nederland nogal wat ophef over was. De vraag is namelijk: wanneer ga je iemand preventief fouilleren? De wetgeving in Nederland regelt dat er preventief gefouilleerd mag worden als de burgemeester een deel van de stad aanwijst als veiligheidsrisicogebied. En om een gebied aan te wijzen als veiligheidsricogebied moet je weer aan een aantal voorwaarden voldoen. Met de wetgeving van preventief fouillleren heeft justitie de bevoegdheid gekregen om te te fouilleren zonder redelijke verdenking. De bewijslast is daarmee verschoven van justitie (die moet aantonen waarom ze willen fouilleren) naar de burger (die moet bewijzen dat hij niets slechts doet).

Nu is in de fysieke wereld een veiligheidsrisicogebied redelijk makkelijk aan te wijzen: "go where the action is". Dat is in de digitale wereld wel anders. Het kan overal zitten. En daarmee is - volgens de entertainmentindustrie - heel internet een permanent veiligheidsrisicogebied en mag je dus altijd en overal preventief fouilleren.

En daarmee verschuift de bewijslast van justitie (die moet aantonen waarom ze iets willen weten) naar de burger (die moet aantonen die hij of zij niets slechts doet). En dat is een wezenlijk verschil.

Zo'n inbreuk maken op de privacy van mennsen is natuurlijk geoorloofd in tijden van crisis en oorlog. Is dat hier aan de hand? Zijn de rechten van de entertainmentindustrie zwaar genoeg om zo'n middel in te zetten? Ik zet daar grote vraagtekens bij.

Verkeerde businessmodel
Want de hele crux van het verhaal is natuurlijk eigenlijk het volgende: de entertainmentindustrie heeft het verkeerde businessmodel te pakken. We gaan namelijk niet meer op de oude manier betalen. Als we morgen moeten betalen voor het kijken van een filmpje op Youtube of het lezen van een artikel op mijn weblog, dan is het einde oefening voor Youtube en einde oefening voor mijn weblog. Wat iedereen aan kan zien komen is dat rechten op film, muziek en boeken gewoon op anders geregeld moet worden. Daar zou de werkelijke energie in gestoken moeten worden. En zolang we die oplossing niet hebben voeren we een digitale wapenwedloop tegen piraterij. Met voorstanders van die oorlog en tegenstanders.

Zichtbaar zijn en nieuwe businessmodellen
Ik ben het met Jeroen de Boer, Edwin Mijnsbergen en Erik Bouwer eens dat er wel wat meer mag gebeuren. Er ligt inderdaad de mogelijkheid om grootschalig digitaal preventief te fouilleren. Opkomen voor burgerrechten op internet mag best een taak zijn voor instellingen die zeggen er te zijn voor een vrije toegang tot kennis en informatie. En daarin mag je best een activistische rol spelen en mag je ook principieel zijn. Het standpunt zou dan ook moeten zijn dat we geen inbreuk willen op privacy ten gunste van de rechten van de entertainmentindustrie.

Tegelijkertijd denk ik dat we als bibliotheken ook rol moeten spelen in nieuwe businessmodellen voor die industrie. En we hebben er zelf ook mee te maken. Bibliotheken gaan nu onderhandelen over eBooks met uitgevers. Die zat stuk op precies ditzelfde punt: het oude businessmodel van uitgevers. Zou leuk zijn als we daar een paar uitgevers kunnen vinden die wel eens over hele andere businessmodellen willen praten dan het klassieke kopen en daarna leenrecht betalen. Waarom niet samen de Youtube van de Nederlandse literatuur worden? En dus op andere manieren inkomsten genereren zodat het voor iedereen vrij toegankelijk is en de rechten toch geregeld. Daar zit de echte toekomst.

Acta, Sopa Pipa-tes pas, ik wou dat het zo eenvoudig was.

Foto: Martinkrolikowski

4 opmerkingen:

Jeroen de Boer zei

Ha Mark,

Dank dat je de moeite hebt genomen in deze materie te duiken. Volgens mij verwoord je goed wat de problemen met de voorgestelde wetgeving en verdragen zijn.

Het voorbeeld van preventief fouilleren is sterk, maar eigenlijk gaan de voorstellen nog een stap verder. Preventief fouilleren is namelijk helemaal niet nodig als er geen risicogebieden zijn. En dat is precies wat er bijvoorbeeld gebeurt met blokkades als die van The Pirate Bay. Nu kan je een goede discussie voeren over het al dan niet afsluiten van websites, maar dan wel op basis van eerlijke argumenten. Wat nu echter blijkt is dat de politiek uitgaat van aannames van de eisers, wat gezien de aanhoudende protesten niet (meer) wordt geaccepteerd door de gebruikers. Of het voortdurend opvoeren van de stelling dat downloaden gelijkstaat aan diefstal, wat theoretisch gezien gewoon niet klopt.

De bottom line is dat gebruikers hun heil zoeken bij sites als TPB omdat ze willen genieten van films, boeken en muziek op een manier die bij het huidige internet past: mensen willen toegang tot informatie en hun ervaringen delen. Ikzelf ben daarom bijv. een groot voorstander van een internetheffing, waarbij ik voor een bepaald bedrag mijn gebruik 'afkoop'. Het nieuwe kijk- en luistergeld dus. Nu betaal ik én € 10 voor Spotify én € 10 voor Grooveshark. Waarom? Omdat ik op die manier kan genieten van muziek wanneer ík dat wil, maar ook het gevoel heb dat ik de makers tegemoetkom. Want laten we eerlijk zijn (en dat blijkt ook uit onderzoek: we willen heus betalen voor content, maar dan moet je ons wel heel gemakkelijk gemaakt worden, of de dienst moet excellent zijn. En daar ligt de uitdaging voor de entertainmentindustrie en ook bibliotheken. Lastig? Ja. Onmogelijk? Nee.

Met vriendelijke groet,

Jeroen

Mark Deckers zei

@Jeroen: zo, ben ik blij dat ik het goed begrepen heb. Duidelijk is ook dat in de media deze materie wel wat anders gebracht wordt. Wat je ziet is dat de regelgeving de verantwoordelijkheid verschuift van justitie naar de organisatie of individu. Als het om terreur of andere crisissituaties gaat is dat gerechtvaardigd. Daar is echter geen sprake van. Of tenminste, dat wordt niet als argument gebruikt.
Verder wijs je terecht op de mogelijkheden om toch zaken goed te regelen. En ook daar kunnen we volgens mij als branche nog wel meer politiek op inzetten.

Zomer65 zei

Heb een uitgebreide reactie op mijn blog gezet, met enkele vragen en opmerkingen en wellicht wat doublures ;-)

Tim_HOB zei

Niet alleen het preventief fouilleren van de gebruiker is een ernstig probleem, ook de aansprakelijkheid van ISP's. Dit kan leiden tot preventieve censuur door de ISP's, uit vrees zich bloot te stellen aan vervolging. ISP's aansprakelijk maken voor misbruik van hun diensten is hetzelfde als de post dagvaarden als een brief met antrax wordt verzonden.