woensdag 15 april 2009

Hulde aan Marion, Gerard en Jan en natuurlijk drie gratis tips


De bibliotheken Enschede, Hengelo en Almelo pronken trots op het Bibliotheekblad. In het blad zelf een vermakelijk interview met drie directeuren die duidelijk nog gezamenlijk op zoek zijn.

En toch... hulde aan Marion, Gerard en Jan. Dat behoeft voor menigeen nog wel wat toelichting. Overijssel staat toch bekend om zijn sterke netwerkstructuur? Opschalen was toch niet nodig in die provincie? Die laatste vraag kunnen we makkelijk ontzenuwen. Nee, ook in Overijssel zijn we nog niet klaar. Er is veel bereikt met samenwerking maar die samenwerking dwingt ook tot het kiezen van nieuwe aansturingsvormen.

Toen de betreffende directeuren hun voornemen bekend maakten in het Overijssels directieoverleg werd het dan ook even stil. Je kon de overige directeuren horen denken: wat gaan die drie bibliotheken doen? Doorkruist dit nu onze samenwerkingsplannen? Gaan ze in Twente nu alles zelf doen zonder ons? Gaan die drie verschillende directeuren dat redden met elkaar?
Begrijpelijke vragen maar geen vragen waarna je alleen maar stil moet gaan zitten. Als je die vragen voor jezelf serieus neemt dan doe je daar wat mee. Het is dan ook aardig om eens te kijken naar de verschillende partijen. Wat moeten de PSO/OBD, de omliggende bibliotheken, het netwerk van bibliotheken en het personeel hier nou mee?
PSO/OBD
De gedachte die makkelijk post kan vatten bij de OBD is dat deze drie bibliotheken nu wel alles zelf zullen willen doen: eigen automatisering, eigen transportdienst, eigen administratie en dergelijke. Ik kan me niet voorstellen dat hier niet naar gekeken wordt door de Twentse bibliotheken. Wat moet je in zo'n geval doen als OBD? Wachten aan de zijkant? Mokken dat ze dat doen? Dat lijkt me niet. Je stapt op de bibliotheken af en je vraagt hoe je ze kunt faciliteren in dat proces. Je kunt ze vragen of je een aanbieding mag maken voor de drie gezamenlijke bibliotheken. Je kunt ze vragen welke voordelen ze van de OBD verwachten als ze samen zouden optrekken.
Omliggende bibliotheken
Rondom de Twentse bibliotheken liggen een aantal kleinere bibliotheken. Hun positie is even lastig omdat Enschede, Hengelo en Almelo nadrukkelijk kiezen voor stedelijke samenwerking. Wat doe je dan? Tja, je kunt afwachten waar ze mee komen of wachten tot ze je een keer uitnodigen. Maar daar zou ik niet tevreden mee zijn. Als je al mee om tafel zou willen, dan zou de vraag zijn: wat kan ik als kleinere bibliotheek bieden in die samenwerking en wat wil ik er zelf uit kunnen halen? Het antwoord op die vraag bepaalt of met elkaar praten zinvol is. En als dat niet duidelijk is, dan is een gesprek met de Twentse stedelijke bibliotheken natuurlijk altijd een optie. Waarom dat niet samen onderzoeken?

Het Overijssels netwerk van bibliotheken
Het Overijssels netwerk heeft een lange staat van dienst rond samenwerking. Zij staan op het punt om met elkaar structurele verplichtingen aan te gaan in een provinciale back-office. Het netwerk bouwt op twee ijzersterke concepten van Winkels en Onderwijs. Die lijnen worden in de Twenste bibliotheken ook gevolgd. Krachtenbundeling op die plek kan - ik zeg met nadruk kan - tot versnelling van innovatie leiden. Het netwerk moet het hebben van dat soort plekken. Hoe meer van dat soort plekken, hoe sneller bibliotheekwerk kan anticiperen op veranderingen in de samenleving.

Personeel
Het traject dat Marion, Gerard en Jan uitstippelen is geen makkelijk traject. Ze hebben ervoor gekozen om al gedurende het onderzoek nadrukkelijk naar buiten te communiceren. Dat is gedurfd want ze hadden dit ook in het diepste geheim dit kunnen voorbereiden en met een dichtgetimmerd plan naar buiten kunnen komen. Dat kan bij het personeel van de betrokken bibliotheken leiden tot de reactie dat ze meer in Bibliotheekblad lezen dan van de eigen directie horen. Wat doe je daar mee? Ga je mokken en houd je dat voor jezelf of trek je aan de bel en geef je aan mee te willen praten? Er is niks mis mee om alvast kennis te maken met collega's in Enschede, Hengelo en Almelo of om bijvoorbeeld eens een brainstorm op te zetten met elkaar. En tja, die deur van de directeur is misschien niet open maar toch ook niet op slot?

Dus, hulde voor Marion, Gerard en Jan. Ze kiezen niet voor de makkelijkste weg van alles laten zoals het was. En alleen al het zeggen dat we gaan onderzoeken levert reacties op. Begrijpelijke reacties. Maar zonder spanning geen beweging. De vraag is alleen: wat doe jij met jouw reactie. Wie iets wil met de Twentse bibliotheken: klop aan, denk mee, kom met voorstellen.

Tot slot: nog drie gratis tips voor Marion, Gerard en Jan.

Tip 1: Wat schiet de burger ermee op?
Het interview zweeft tussen gezamenlijke innovatie en fusie en eindigt zo ongeveer met: die fusie komt er toch. Mijn zegen - voor wat ie waard is - hebben jullie. Maar wat moeten de burgers in jullie steden er beter van worden? Gaan we meer open? Hebben we meer actuele boeken? Is er dan dienstverlening die er nu niet is? Worden we goedkoper? Als er geen lijst is met vijf punten die burgers echt kunnen voelen, begin er dan niet aan.

Tip 2: De denkkracht van alle mensen
Hierboven laat ik de gedachtengang zien van een PSO, van omliggende bibliotheken en van personeel. Ik weet dat interactie tussen deze partijen geen automatisme is. Zoals ik hierboven iedereen die er omheen staat oproep om er wat mee te doen, zo doe ik die oproep natuurlijk ook naar jullie. Maak gebruik van de PSO, het netwerk, de omliggende bibliotheken en het personeel. Pas ze in in jullie proces en laat ze jullie plannen scherpen. Het gaat om veel meer dan een bordje op de deur waar op staat: "Bibliotheek Twente". Het gaat om dienstverlening die doordacht is en slagkracht die we met elkaar kunnen maken. Daar kunnen we volgens mij niet genoeg mensen over laten meedenken.

Tip 3: Laat ideeën geen stokpaardjes worden

De laatste tip is mij ingefluisterd. Er is een proces ingezet. En dat proces krijgt een eigen dynamiek. Er ontstaan ideeën en beelden en die kunnen ook heel makkelijk stokpaardjes worden. Hoe vaak hebben we niet gezien dat een idee koste wat het kost de eindstreep moet halen. De opmerking: die fusie komt er toch kan ik wel plaatsen maar heeft ook z'n gevaarlijke kantjes. De fusie mag geen doel op zich worden. Onderzoek het goed met elkaar, bekijk de mogelijkheden en trek eerlijke conclusies. Echte helden zijn die mensen die dan durven te zeggen dat het nu nog geen goed idee is.

Marion, Gerard en Jan verdienen een pluim. Ze kiezen niet de weg van de minste weerstand maar ze bewegen. Stilzitten is voor hen geen optie. En ik zou zeggen voor wie wel? Dus aan allen: kom in beweging.

Oh ja, voor Jan. Op jouw bibliotheek komt een bordje Bibliotheek Twente. Maar hoe doe je dat bij die vestiging in het Heraclesstadion? Dat bordje blijft daar nooit heel ben ik bang.

3 opmerkingen:

gerard Kocx zei

Beste Mark,

Complimenten voor je artikel.
Heb het met veel plezier gelezen en ben het hartstikke met je eens.
Laten we de samenwerking vooral richten op het verbeteren van de service aan de klanten.
Daar zijn bibliotheken voor bedoeld
Fusie is geen doel maar een middel.
En onze samenwerking is geen bedreiging voor derden, maar juist een mogelijkheid er samen meer van te maken.

Dank voor je scherpzinnige reactie.

gerard

René Siteur zei

Dag Mark,

Dat het in het DOBO even stil werd na het bekend worden van de beoogde samenwerking, had niet zozeer met de inhoud te maken als wel met het feit dat de publicatie in de krant wel erg vlot was. Naast vragen als; "waarom doen Borne of Oldenzaal niet mee?" en "hoe verhoudt zich dit tot de ontwikkelingen in het netwerk" is er bij de omliggende Twentse bibliotheken ook wel degelijk begrip voor de keuze. Overigens worden wij op 6 mei helemaal bijgepraat door Gerard.
Wil je overigens nooit meer een dergelijke illustratie gebruiken?
Daar krijgen rechtgeaarde Heracles-fans zelfs koude rillingen van.

Rene Siteur

Mark Deckers zei

@Gerard: Ben benieuwd naar de plannen en help graag mee.

@Rene: Dank voor je aanvulling. Zo zat het inderdaad. Goed om te horen dat jullie bijpraten.

Ja, dat bordje is erg hé. Dat kan echt niet!

Overigens hoorde ik dat er ook vanuit de OBD/Blauwe Brug contacten liggen. De dingen die ik noem worden dus eigenlijk allemaal opgepakt.

Je merkt echter dat er heel makkelijk onderlinge scepsis kan ontstaan. En dat zou ik zo jammer vinden. Dan los ik het liever op de Overijsselse manier op: zorgen dat we samen verder komen.