Iedere Nederlander heeft recht op de Beste Bibliotheek van Nederland in zijn of haar eigen gemeente

Afgelopen donderdag, 27 juni, vond de netwerkdag van openbare bibliotheekstelsel plaats in de jaarbeurs in Utrecht. Die dag was bedoeld om het nieuwe netwerkconvenant door het ministerie, de provincies en gemeenten te laten ondertekenen. Dat convenant werd niet ondertekend. Dat gaat later nog gebeuren met de nieuwe minister. Maar er vond wel degelijk een interessant gesprek plaats met een paar aardige uitspraken.  Lees maar mee.

De dag begon namelijk met een gesprek tussen het ministerie, de provincies en de gemeenten. Namens het ministerie was staatssecretaris Fleur Gräper-van Koolwijk aanwezig. Bas Maes, vertegenwoordigde als gedeputeerde van Noord-Brabant de provincies (IPO) en Eelco Eerenberg deed dit als wethouder van Utrecht namens de gemeenten (VNG). 

Overal is werk aan de winkel,  gemeenten mogen hoger inzetten

Het was het laatste grote optreden van staatsecretaris Gräper voor bibliotheken voordat de komende week het nieuwe kabinet op het bordes staat. Een beetje een afscheid was het dus wel. Het gesprek begon wat chauvinistisch want de Groningse Gräper roemde het Forum, de Brabantse Maes snoefde over de Lochal en Eerenberg zei natuurlijk dat Utrecht ook zo'n mooie bibliotheek had.

Overigens vertelde gedeputeerde Maes er wel bij dat hij in Breda woonde en dat hij ook had gezien dat juist in een achterstandswijk het afgelopen decennium de bibliotheekvestiging gesloten was. En eigenlijk schaamde hij zich daar wel voor als bestuurder. Juist op zo'n plek moest een bibliotheek zijn. 

Eerenberg haakte daar op in. Hij gaf aan dat het mooi is dat er een zorgplicht komt maar gemeenten mogen en moeten hoger inzetten. Het moet overal beter. Er zijn nog steeds plekken waar je nog echt de auto in moet en een eindje moet rijden voordat je een bibliotheek tegen komt. En als je dan een bibliotheek hebt, is het soms een bibliotheek die het nét niet is. Of je nu wel of niet een bibliotheek hebt: 'Overal is dus werk aan de winkel'. Om die reden zetten de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de Vereniging van Openbare Bibliotheken een extra stap met een normenkader dat aanvult op de wettelijke verplichting om een bibliotheek te hebben. 

Staatssecretaris Gräper legde vervolgens uit dat een wet met een zorgplicht maken nog niet eenvoudig is. Een wet moet namelijk passen voor de gemeente Schiermonnikoog en voor de gemeente Amsterdam. Daar zit nog wel wat verschil tussen. Die wet blijft daardoor wat grof in opzet en met veel ruimte voor verdere invulling. Ze zei het niet direct maar het aanvullende normenkader sluit daar dus goed op aan. En de komende jaren moet blijken of dat het goede kader is dat tot de juiste uitkomsten leidt. 

'Het geld moet ook echt een plus zijn'

Verder hamerde de staatssecretaris er ook op dat het geld dat het Rijk nu investeert ook echt een plus moet zijn. Daar wil ze garanties voor. Het kan niet zo zijn dat nu het Rijk geld op tafel legt, gemeenten aan de achterkant dan gaan bezuinigen. Tegelijkertijd gaf ze aan natuurlijk niet aan de autonomie van gemeenten te kunnen komen. Wie in de wandelgangen luistert, hoort dat zoiets met een bestuurlijk akkoord bezegeld zou kunnen worden. 

En verder drukte ze bibliotheken op het hart om gebruik te maken van de sympathie die er nu is voor bibliotheekwerk. Verzilver die sympathie en tegelijkertijd gaf ze aan dat met de SPUK-regeling veel gemeenten ook extra stappen hebben gezet. Het kan toch niet zo zijn dat je dat je dat nu weer wegbezuinigd?  Wethouder Eerenberg haakte daarop aan: lokale democratie betekent dat er lokaal beslissingen genomen mogen worden,  ook domme beslissingen. Maar, gaf hij de zaal mee: niet nadat we allemaal hebben geprobeerd om die politiek fan van de bibliotheek te maken. Het tekent de passie van deze bestuurders dat ze bibliotheekmensen hiervan willen overtuigen.

Iedere Nederlander heeft recht op de Beste Bibliotheek van Nederland in zijn of haar eigen gemeente

Maar de beste uitspraak was toch wel voor staatssecretaris Gräper. Dit nog naar aanleiding van het opscheppen over de mooiste bibliotheek in de eigen omgeving. Eerenberg had net verteld dat het overal beter moest en gaf de staatssecretaris daarmee het voorzetje en Gräper kopte hem in met de volgende uitspraak. 

'Iedere Nederlander heeft recht op de Beste bibliotheek van Nederland in zijn of haar eigen gemeente.' 

En zo is het maar net. Dankjewel staatssecretaris Gräper.