Boekenweek: De vader- en moederdag voor de literatuur

Het is boekenweek! De nationale feestweek voor boeken! En natuurlijk is de boekenweek net als vaderdag en moederdag en valentijnsdag natuurlijk géén commerciële uitvinding maar heeft het alleen met de liefde te maken voor datgene dat we liefhebben: het boek, de vader, de moeder of Valentijn.

Eigenlijk is het volstrekt terecht dat we de boekenweek op dezelfde lijn stellen als vaderdag of moederdag. Want als ik achterom kijk in mijn leven dan zie ik dat boeken minstens een even grote invloed hadden op mijn leven als mijn vader en moeder. Een andere invloed maar wel een even grote invloed. En dan mag u weten dat ik ook nog eens een prima vader en moeder had.

Maar herken je dat zelf niet? Hoe je een lijn door je eigen leven kunt trekken met boeken die je vergezeld hebben door je leven? Bij mij via Vestdijks  dromerige 'Terug tot Ina Daman' naar het fantastische 'Rumeiland'. Via het decadente werk van F. Scott Fitzgerald naar de meer eigentijdse en onstuimige Jay McInerney. De tijd was anders maar zijn thematiek was hetzelfde. Om stap voor stap steeds meer je eigen smaak en voorkeur te ontdekken. In mijn geval richting de geschiedenis.

Nog altijd is één van mijn lievelingsboeken 'De ondergang van de Batavia' van Mike Dash. Over een onwaarschijnlijke terreuractie na het stranden van dit schip voor de westkust van Australië. Ik kon mij niet voorstellen dat het echt gebeurd was en dat het Dash gelukt was om in archieven zoveel details boven tafel te krijgen. Mijn liefde voor bizarre geschiedenissen was gewekt. Een lange lijst van dit soort boeken volgde: 'Stasiland' van Anna Funder,  de geschiedenissen van James Cook en Anna's Enquists 'De thuiskomst' er gelijk achteraan. Of recenter: 'De handelsreiziger van de Nederlandsche Cocaïnefabriek' van Conny Braam of  'De barones en de dominee' van Wim Coster'

Mijn boekenlijst is eigenlijk één grote streng met DNA.En elk boek dat je leest, verrijkt dat DNA.

Maar goed daar hadden we het niet over. Het was boekenweek. En een boekenweek zonder boek is hetzelfde als een nudist met kleren. Dus hop, ik smeer u nog eens een goed boek aan.

Erebus
In de categorie bizarre geschiedenissen dit keer een boek van Michael Palin. Het is het boek 'Erebus, het verhaal van een schip'.  Ik hoor u denken: waar ken ik die ook al weer van. Nou van Monty Python. Nu is Michael Palin, net als de andere makers van Monty Python, wel wat breder inzetbaar dan alleen als komiek.

Het boek Erebus gaat over het schip de Erebus, een in 1826 gebouwd oorlogschip dat in 2014 is teruggevonden bij de Noordpool.  Het schip is gebouwd vlak na de Napoleonitische oorlogen. Voor Engelsen breekt dan een tijd aan van relatieve rust.  Engeland investeert in wetenschap en industrie en wil zijn grootheid tonen. Niet door militair machtsvertoon maar door ontdekkingen en wetenschappelijk vernuft. Het als oorlogsschip gebouwde Erebus wordt daaroom - bij gebrek aan oorlog - in 1839 omgebouwd tot expeditieschip.

Op naar de zuidpool
James Clark Ross wordt de kapitein die tussen 1839 en 1843 een expeditie naar de zuidpool zal ondernemen. Men is letterlijk vier jaar van huis. Het schip wordt geflankeerd door een tweede schip, de Terror. Men had verschillende doelen: het vinden van het magnetische zuiden, het doen van allerlei astronomisch onderzoek, het in kaart brengen van vaarroutes en het doen van botanisch onderzoek. De reis van James Clark Ross laat je zien hoe behoedzaam - net als James Cook bijvoorbeeld - men handelde. Het behoud van de schepen, de mensen en de spullen staat in alle stappen voorop. Het doen van ontdekkingen betekent risico's nemen maar elk risico kan ook fataal zijn. Dus welk risico neem je? Ross blijkt een zeer wijs kapitein te zijn op dit punt.

James Clark Ross maakt een paar keer gebruik van de havens van Tasmanië waar hij allervriendelijkst wordt ontvangen door gouverneur Franklin en zijn nogal dominante vrouw.

Op naar de noordpool
James Clark Ross keert in 1843 veilig terug. Hij gaat niet meer de zee op. Maar voor de Erebus is een nieuw plan voorzien: een expeditie naar de zuidpool. En ditmaal wordt de charmante Franklin - inmiddels geen gouverneur meer in Tasmanië - de kapitein. Tot Groenland gaat alles goed maar daarna..... Tja, dat blijft een beetje de vraag.Want hoe goed gedocumenteerd de reis rond de zuidpool was, na Groenland is er geen enkel teken van leven meer beschikbaar. Het verhaal gaat uit als een nachtkaars. Zoekactie na zoekactie vind plaats. Eskimo's blijken de bemanning nog gezien en gesproken te hebben. Eén van de zoektochten levert op dat wellicht de bemanning zich heeft bezondigd aan kannibalisme. Dit verhaal wordt door de autoriteiten  - en de vrouw van Franklin - als ongewenst in de doofpot gestopt.

De ontdekking van 2014 werpt nieuw licht en nog meer details op de zaak. Welke? Dat laat ik lekker in het midden..... Dan moet u dat boek zelf maar eens gaan lezen. Michael Palin heeft met dit boek een bijzonder puik boek geschreven over - inderdaad - een bizarre geschiedenis.

Misschien dus een boek voor uw boekenlijst.  Maar kies uw boeken voorzichtig. Uw boekenlijst is namelijk uw eigen streng met DNA. En met elk boek dat je leest, verrijk je dat DNA.

Lees een boek en: Leve de boekenweek!