woensdag 25 april 2018

Blij met boetevrij? Grootschalig onderzoek in Groningen


In december 2016 waren de bibliotheken in Groningen de eerste bibliotheken die als hele provincie overstapten op de boetevrije bibliotheek. Wat deed men in Groningen? Men ging van vijftien verschillende abonnementen naar één abonnement:
  • dat boetevrij is
  • een leentijd kent van vier weken
  • waar je 25 stuks media tegelijk mee mag hebben
  • waarvan het tarief € 48,- is
  • dat je per maand kunt betalen
  • dat verlengen niet meer nodig is
  • dat je vijf materialen tegelijk mag reserveren en 
  • dat de e-books erbij in zitten.

Onlangs kwam uitgebreid onderzoek beschikbaar naar de invoering van de boetevrije bibliotheek.  Ik loop samen met u de resultaten eens even langs.

Boetevrije leners zeggen meer te lenen


Hierboven ziet u wat volwassen leners in Groningen zeggen dat het boetevrije abonnement met ze doet. Zoals u ziet geeft ruimt 20% van  de leners aan dat ze meer gaan lenen door het boetevrije abonnement en ruim 60% zegt dat men de boeken langer in huis houdt. Overigens beide feiten zijn alleen gemeten als opgave door de leden zelf. Er is niet naar het werkelijke gedrag gekeken. Men kan dus het gevoel hebben dat men meer is gaan lenen en het langer in huis houdt.

De vraag over reserveren is opgenomen in de vragenlijst omdat het aantal reserveringen  gelimiteerd is naar vijf openstaande reserveringen. Ook het verlengen is afgeschaft in Groningen . Daarover later meer.

85% van de leden zegt nog even vaak of vaker naar de bibliotheek te komen, ongeveer 15% geeft aan dat men minder vaak komt.

Wat betreft kosten zegt 75% niet duurder uit te zijn dan in de vorige situatie. Men is in Groningen van vijftien! abonnementssoorten naar één abonnementssoort gegaan. Voor nagenoeg alle abonnementen betekende dit  een verhoging van de contributie. Uiteraard moet je hierbij nog rekening houden met het gemiddelde boetebedrag dat leners per jaar betalen. Dat is ongeveer € 3,- per lener.  Leners ervaren die prijsverhoging dus maar in zeer beperkte mate.

Kinderen lezen meer!
Mooi is dat het onderzoek zich ook speciaal richt op kinderen. Iets wat nog wel eens vergeten wordt. Bij kinderen zien we ongeveer soortgelijke uitkomsten.


35% van de kinderen zegt meer te lezen door het boetevrije abonnement en 72% zegt boeken langer in huis te houden. Deze cijfers liggen een flink stukje hoger dan bij volwassenen. Ook hier geldt: dit is de opgave van de kinderen zelf en hoeft dus niet het daadwerkelijke gedrag te zijn.  20% van de kinderen geeft aan minder vaak in de bibliotheek te komen door het nieuwe abonnement.

Tevredenheid
Zoals je hierboven al kunt zien is er grote tevredenheid onder de Groningers over het nieuwe abonnement. Met geeft het een 7,8. Een prima cijfer!



Ook heeft men leners gevraagd of men nieuwe abonnement beter vindt dan het oude abonnement. Bij volwassenen geeft 54,5% aan dat men het beter vindt dan het oude. Bij de jeugd is dat 70%. Gevraagd naar de reden naar wat er goed is in het oude e nieuwe abonnement worden onderstaande redenen gegeven.


Als iets goeds van het oude abonnement werd met name de mogelijkheid tot verlengen genoemd. Tja, is verlengen nog nodig bij een boetevrij abonnement, kun je afvragen? Bij de goede punten van het nieuwe abonnement wordt namelijk genoemd dat verlengen niet meer nodig is. Te lang in huis houden, levert namelijk toch geen boete op. Die vraag zou je dus lachend kunnen wegwuiven maar er zit een klein addertje onder het gras. Wie namelijk kan verlengen kan het moment uitstellen waarop de bibliotheek het uitgeleende materiaal toch weer terugvraagt. Navraag van mijn kant levert echter op dat het moment dat door de bibliotheken het boek nu weer wordt opgevraagd bij een lener hetzelfde moment is dat men vroeger maximaal kon verlengen.
.
Sommige leners vertrouwen de andere leners niet
Ook vinden de leners die het oude abonnement beter vonden dat er toch een prikkel moet zijn om boeken terug te brengen. Het is wel grappig dat de groep die zegt dat boeken verlengd moeten kunnen worden, tegelijkertijd zegt dat er een prikkel moet zijn om terug te brengen. Blijkbaar leeft er bij een deel van de leners zelf ook een diep gevoel dat uitleningen gewoon goed geregistreerd moeten zijn en dat je niet 'te laat' moet zijn. Met andere woorden: men vertrouwt elkaar als lener niet helemaal en vindt dat er vooral voor 'die ander' natuurlijk wel regels moeten zijn, want anders loopt het in het honderd.

En loopt het in het honderd?

Hebben die leners gelijk? Wordt er inderdaad niks meer teruggebracht waardoor de actualiteit van de collectie of de keuze binnen de collectie zou verminderen? Nee, is het antwoord. Ook dat is onderzocht. Ook een jaar na invoering ervaart men dat de actualiteit van de collectie en  keuze binnen de collectie ruim voldoende is.

De prijs/kwaliteit van het abonnement wordt door velen als zeer gunstig ervaren.



Lid zijn, lid blijven en lid worden


Groningen heeft ook onderzocht of leden volgend jaar de intentie hebben om lid te blijven. Dit levert mooie cijfers op. 98,3% van de volwassenen blijft lid. Helaas weten we niet wat dit cijfer vorig jaar was. Zou interessant zijn om te weten.  En interessant om te volgen of inderdaad 98,3% lid blijft.

Groningen volgt een twee-stappen-strategie: 1) eerst bestaande leden over naar boetevrij en 2) daarna nieuwe leden werven. Het ledenaantal is het afgelopen jaar dan ook niet gestegen maar minder gedaald dan verwacht.  Gezien de tevredenheid van de bestaande leden, ligt een grote ledenwerfactie dan ook voor de hand. Het onderzoek laat zien dat men een goed verhaal heeft waar veel Groningers blij van worden. Die ledenwerfactie gaat dan ook nu van start. Dat doet men overigens met bijgaande filmpje. Wellicht ook een aardig idee voor andere bibliotheken.



Complimenten aan Groningen
Ik ben bijzonder content met het onderzoek van de Groningse bibliotheken. In het afgelopen jaar namen we ze al mee in het onderzoek in het kader van Route2020. Toen constateerden we nog dat er na de pilot bij BiblioPlus in 2014 er eigenlijk geen goed onderzoek meer is geweest onder  gebruikers bij boetevrije bibliotheken. Biblionet vult die leemte goed in met hun onderzoek.

Het enige minpuntje dat je kunt maken bij hun onderzoek is dat een 0-meting soms ontbreekt: soms zou je willen weten hoe gebruikers dachten over iets voordat het ingevoerd werd. Om het vervolgens na de invoering nog eens te vragen. Maar goed, er valt altijd wat te wensen. En verder is het aardig om in het vervolgtraject ook weer eens te kijken wat er gebeurt met de ledenaantallen.

Maar voor nu hulde aan onze Groningse collega’s!Groningen komt met een mooi onderzoek en het is mooi voorbeeld voor andere bibliotheken die het ingevoerd hebben of die invoering overwegen.

Voor wie het hele onderzoek wil zien, moet hier even klikken, er is ook een mooie infographic van het onderzoek. Die vindt u hier.

Vlaams artikel over boetevrij
Ter afsluiting verwijs ik nog even naar een artikel dat ik schreef voor META, het Vlaamse bibliotheektijdschrift met een samenvatting van ons onderzoek van vorig jaar. Wie hier klikt, komt daar op uit.

De update van de boete-barometer
En nu ik toch bezig ben…. Ik ga binnenkort weer een nieuw overzicht maken van de boetebarometer. De laatste update is van juni 2017. Bent u na die periode boetevrij geworden, laat het mij dan weten!

Voor nu: snel dat mooie rapport van Groningen lezen!

3 opmerkingen:

Erica Vos-Meijer zei

Bibliotheek Zuid-Kennemerland is sinds 1 januari 2018 boetevrij voor comfortleden (jeugd en volwassenen).

Mark Deckers zei

@Erica: dank voor je reactie. Op het volgende plaatje staan jullie er bij! Invoering goed gegaan?

Anoniem zei

Ik ben wel benieuwd naar hoe en wanneer dat onderzoek in Groningen is gedaan. Jammer dat ik niets heb kunnen inbrengen! Van mij mag de boete meteen terug als ik weer thuis kan verlengen, je krijgt nu herinneringsmailtjes en voelt je dan ongemakkelijk omdat er geen 'echte' regels zijn voor het terugbezorgen.