Het meeste genoegen beleefde ik aan het boek 'De barones en de dominee' van Wim Coster. Arie Slob, directeur van het Historisch Centrum Overijssel, noemde dit boek: het Tinder van de 19e eeuw. En daar kan ik wel in meegaan.
Barones Jeanette van Dedem trouwt met de rijke Daniël Pruimers. De Van Dedems kent u overigens van de de Dedemsvaart, een vaart die hun familie liet aanleggen en waarna het dorp ook is genoemd.
De Pruimers zijn niet van adel maar wel van zeer goede komaf in Zwolle. Het kostje voor de barones lijkt daarmee gekocht. Helaas overlijdt Daniël na drie jaar en laat Jeanette met een jong dochtertje achter. Dominee Van Rijn troost haar. Van Rijn is een keurige man met vier kinderen. Het troosten neemt hij echter wel heel serieus: meerdere malen per dag is hij bij haar te vinden, ook 's avonds laat en ook op haar slaapkamer.Wie er echter vragen over stelde, kreeg echter steevast het antwoord dat het om een 'geestelijke' relatie ging.
Inmiddels is de barones gebrouilleerd met haar gefortuneerde schoonvader - hij veroordeelde haar intensieve contact met de dominee - en heeft zij het juridisch het erfdeel opgeëist van haar schoonmoeder die inmiddels is overleden.
De barones gaat lange tijd kuren in Zuid-Frankrijk. Volgens eigen zeggen voor haar eigen gezondheid. Ze blijkt echter zwanger en bevalt van een bastaardzoon. De dominee reist haar na en bemiddelt voor een gezin dat de bastaardzoon zal opvangen. Gezamenlijk reizen ze terug naar Nederland.
Bij terugkomst ontrolt zich dan ook een heuse mediastorm rond deze twee personen waar zelfs Multatuli nog enkele bijdragen aan leverde. De dominee wordt in het gevang gezet. De barones wordt de zeggenschap over haar dochter ontnomen. Zij kidnapt de dochter en verstopt haar in Zwitserland. En dit alles met een dubieuze dubbelrol van de officier van justitie Machielsen die tevens ouderling is in de kerk van Van Rijn.
Van Rijn komt vrij, laat zijn vrouw en kinderen in de steek, en vertrekt met de barones naar Engeland en Amerika.
Met dit soort werkelijkheden heb je geen fictie meer nodig. En dat alles gereconstrueerd aan de hand van kerkarchieven, rechtbankverslagen en het familiearchief van de familie van Dedem. Coster legt de puzzel stukje-voor-stukje in elkaar. Ook vindt hij via internet de nazaten van de bastaardzoon en bezoekt ze in Zwitserland. Ook deze familie weet van hun kant het verhaal verder in te kleuren.
Over twee geliefden die hun eigen werkelijkheid creëerden. Waar liefde niet mocht bestaan maar toch een weg vond. Eén van de mooiste delen is wel dat ze elkaar liefdesbrieven schreven in een geheimschrift. De brieven zijn uiteindelijk in beslag genomen door justitie en ontcijferd door twee schoolmeesters. En zoals Coster in het interview zegt: dat zullen ze wel met rode oortjes hebben gedaan.
De wereld was overigens toen ook klein. Eerder schreef ik al wel eens over de Zwollenaar Baron Sloet tot Oldhuis, de man die in 1851 al pleitte voor een bibliotheekwet. Het blijkt enkele jaren later de rechter te zijn die dominee van Rijn veroordeeld tot gevangenisstraf.
Wie het boek Menthol las, over de eerste 'zwarte' in Hengelo, moet ook zeker dit boek gaan lezen.
Bestel het boek via Literatuurplein
Lees ook de recensie van Tonnie Peters
Geen opmerkingen:
Een reactie posten