Maar het is weer zover. Ik hoop dat er deze maand in mijn schaarse vrije tijd er nog een beetje doorheen kom. Maar ik ga mijn best doen. En ook dit jaar is mijn streven om weer tot komen tot een index langs verschillende factoren die leiden tot de Best Presterende Bibliotheek van 2023. Ook ik weet op moment van schrijven nog niet wie daar uit gaat komen omdat bij een aantal gegevens nog nader onderzoek nodig is. Zoals elke keer constateer ik soms in de uitkomsten nog onregelmatigheden die dan nog wat uitzoekwerk vragen. Dus we maken het spannend dit jaar of we er uit komen.... Ergens net voor of na de Kerst zullen we door de lijstjes zijn.
De kengetallen van de index
Het meten van de Best Presterende Bibliotheek ga ik iets anders doen dan voorgaande jaren. Tot nog toe deed ik dat langs vier lijnen. De vier indicatoren waren: het aantal bezoekers, het aantal leden, het aantal uitleningen en het aantal activiteiten. Maar dit jaar voeg ik er een vijfde element aan toe. Afgelopen maanden had ik een overleg met de deelnemers van het traject 'Haal meer uit data' en zij adviseerden mij ook een element toe te voegen van de Bibliotheek op school. Welk element moet dat dan zijn? Nou, het aantal scholen dat meedoet aan de Bibliotheek op school of een vergelijkbaar programma. Dat cijfers wordt dus de vijfde parameter in wat ik samen - niet van ijdelheid gespeend - de Deckers-index noem.
De absolute cijfers zijn natuurlijk onvergelijkbaar: Amsterdam leent meer uit dan Staphorst. Daarom maken we er kengetallen van. Bij leden kijken we naar het percentage inwoners dat lid is, bij uitlenen naar uitleningen per lid, bij bezoekers naar het aantal bezoeken per inwoner en bij activiteiten naar deelnemers per 100 inwoners en bij Bibliotheek op school naar het percentage scholen dat meedoet. Ik heb de lijst nu een aantal keren gemaakt en het is mij opgevallen dat het een bibliotheek nog flink wat moeite kost om op alle fronten goed te scoren. De vorige keer waren ZinIn Nijverdal, Rozet Arnhem en de bibliotheek in Nijkerk de nummer 1, 2 en 3 in de eindlijst.
Het is ondertussen drie jaar geleden dat ik voor het laatst de lijstjes opstelde. Elk jaar veranderde er wel wat in een top-15 dus dit jaar - met drie jaar ertussen - zullen de verschuivingen extra groot zijn.
Tot slot: hecht niet teveel waarde aan de lijstjes. Het zijn maar cijfers. Achter elk cijfer zit een verhaal. En niet elk verhaal ken ik. Maar aardig is het wel.
Maar genoeg gedraald: kom op met die lijstjes! Dat doen we en we trappen dit jaar af met het leden
Zwolle weer strak bovenaan
Zwolle is de Bohemian Rhapsody van dit lijstje. Voor de derde keer op rij staan ze strak bovenaan met ruim 35,6% van de bevolking die lid is. Zwolle kent een leesgrage bevolking, heeft een redelijk vertakt netwerk met vestigingen en heeft goede banden met al het onderwijs, tot aan het regionale MBO-onderwijs toe. Chapeau voor weer zo'n eerste plaats en het consequente beleid!
Zwolle wordt achtervolgd door de Zeeuwse Bibliotheek - ook al zo'n leesgraag volkje - die van drie naar twee klimt. Daarachter komt nieuwkomer Rozet. De nummer twee uit de vorige index heeft zich op dit vlak dus sterk verbeterd... Wie weet wat dat betekent voor de einduitslag.
Maar door de drie jaar die er tussen zitten zijn er gewoon veel nieuwkomers. Een opvallende nieuwkomer wil ik nog wel vermelden. En dat is de Boekenberg uit Spijkenisse. Van oorsprong een gemeente waar niet veel mensen lid werden van de bibliotheek. Maar de Boekenberg is ook de bibliotheek die het experiment begon met een gratis abonnement tot 30 jaar. Al in 2019 schreef ik hier over en we zien hier nu het effect. De Boekenberg stormt de top-15 binnen en geloof me, die stijgen nog verder.
Hoewel die verhoogde leeftijd voor een gratis abonnement veel opgang vindt, daalt het aantal leden toch nog. Ten opzichte van 2019 gingen we van 21,1% naar 19,7%. In mijn laatste overzicht van de staat van het bibliotheekbestel zie je overigens tussen 2021 en 2022 een volledige stabilisatie van het ledental en zelfs een stijging bij de volwassen. Dat zou te maken kunnen hebben met de bibliotheken die een gratis abonnement aanbieden tot 27 of 30 jaar.
Ik zie hier dus een kentering aankomen. Ik verwacht tussen nu en twee jaar een stijging van de landelijke ledentallen. Maar je ziet dus ook dat het lidmaatschap echt van vorm begint te veranderen. Van pas om te lenen naar een pas om verbonden te zijn met de bibliotheek en de gemeenschap. Ik vind dat een mooie ontwikkeling.
Het lijstjesseizoen is weer geopend!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten