donderdag 14 december 2023

Welke bibliotheken werken het meeste samen met scholen?

En we doen nog een lijstje. Een heel nieuw lijstje zelfs! Tot nog toe gebruikte ik vier indicatoren voor de Best Presterende Bibliotheek. Dat waren bezoeken per inwoner, het aantal deelnemers bij activiteiten, percentage leden en het aantal uitleningen per lid. Toen ik dit jaar een gesprek voerde met bibliotheken die meedoen aan het traject 'Haal meer uit data', vroeg ik hen of dit nog steeds de vier beste indicatoren waren. Zij gaven mij mee dat er een indicator voor samenwerking met het onderwijs bij moet. Dat vond ik goede aanvulling. Maar welke indicator moest dat dan worden? Nou, adviseerde de groep: 'Zou je mee kunnen nemen hoeveel scholen er uit het werkgebied meedoen aan de Bibliotheek op school of een soortgelijk programma? Zo gezegd, zo gedaan. 

Hoewel.... de samenwerking met scholen zit niet in het zelfde databestand, als alle andere indicatoren. Dat komt omdat de samenwerking met scholen na afloop van het schooljaar wordt uitgevraagd door de Koninklijke Bibliotheek en de gegevenslevering wordt opgevraagd na de afloop van het kalenderjaar. De gegevens die hierboven staan komen uit dit bestand, het databestand samenwerking primair onderwijs 2021-2022.  In dit bestand wordt aangegeven hoeveel basisscholen er in totaal zijn in het werkgebied van een bibliotheek en hoeveel van die scholen een overeenkomst hebben voor het programma Bibliotheek op school of een vergelijkbaar programma. 

In totaal zijn 6.590 basisscholen in Nederland. Van die scholen doen er 2.586 mee aan de Bibliotheek op school en hebben 731 scholen een soortgelijk programma. In totaal 3.317 scholen. In totaal net iets meer dan 50%. 50,3% om precies te zijn. Maar er zijn bibliotheken die een veel groter aandeel  al hebben aangesloten op deze dienstverlening. Die top-15 nemen we nu ook mee!

Ik geef toe dat is nog steeds een beperkte weergave van de hele educatieve dienstverlening waar ook Boekstart in de Kinderopvang en Bibliotheek op School VO ook bij hoort. Maar iedereen zal erkennen dat de meeste energie wel in het basisonderwijs wordt gestoken. Een goede graadmeter is het dus wel. Laten we hier eens mee beginnen en wellicht moeten we het uitbreiden in volgende jaren. 

Vier bibliotheken scoren al 100%: Nuth, Eindhoven, Losser en Venlo

Het bijzonder aan deze top-15 is dat er vier bibliotheken op nummer één staan. Vier bibliotheken die alle scholen al voorzien van de Bibliotheek op school. Dat zijn Nuth, Eindhoven, Venlo en Losser. Een mooi gevarieerd gezelschap van klein en groot en stedelijk en platteland. Het kan dus overal bewijzen deze vier. 

Opvallend is ook dat er maar weinig verschil zit tussen de nummer vijf tot en met vijftien. Ze zitten allemaal boven de 90%. Wie kijkt naar de omvang van de bibliotheken ziet ook wel dat het in veel gevallen maar één of twee basisscholen zijn die niet mee (willen) doen. Ik vermoed dat dat een soort categorische weigeraars zijn. Bewuste nee-kiezers dus.

Opvallend is ook dat er nauwelijks bibliotheken uit het westen van Nederland tussen zitten. Schiedam en de Zaanstreek zijn echt uitzonderingen. Zelf herken ik in het lijstje ook wel bibliotheken die volgens mij bijna vanaf het eerste uur al op pad zijn met deze dienstverlening: Eindhoven, Venlo, Hengelo, Schiedam, BiblioPlus en Bibliorura.  Langdurige inzet die dus op deze lijst beloond wordt. 

Het feit dat er redelijk wat bibliotheken zijn met een hoge score ten opzicht van het gemiddelde doet vermoeden dat er ook bibliotheken zijn die nog nauwelijks deze pakketten aanbieden aan scholen. Ook dat is waar. Er zijn zo'n 30 bibliotheken waar minder dan 10% van de scholen bereikt wordt met de Bibliotheek op school of een vergelijkbaar programma. Soms zit daar een verhaal aan vast, dus je kunt daar geen generiek oordeel over vellen. Door krappe middelen was het bijvoorbeeld niet mogelijk om dit programma op te zetten. Of men heeft een Bibliobus die ook langs scholen gaat maar men geeft die niet op als een vergelijkbaar programma.

Maar mooie resultaten van deze vijftien en ik ga dit criterium meenemen in de eindlijst!

Nog twee lijstjes te gaan: bezoekers en deelnemers aan activiteiten. En dan volgt het overzicht van de Best Presterende Bibliotheek van Nederland! 

Geen opmerkingen: