Hoe ChatGPT zich met mijn gevoel en idealen ging bemoeien...

Onlangs had ik met een vriend een gesprek over AI en ChatGTP. 'Er zullen toch ook wel zaken zijn die het niét kan?' zei hij. 'Omgaan met gevoelens bijvoorbeeld of iets met idealen, dat kan een robot toch niet?'  Zo overtuigd als mijn vriend  klonk, zo overtuigd was ik zelf niet. Ik liet namelijk al eens een beleidsplan schrijven door ChatGPT. was daar wel van onder de indruk en schreef daar ook een kort artikel over.   Dus hoe ver ging het? 

'Laten we het proberen!' stelde ik voor.  Ik startte ChatGTP en stelde de vraag: 'Wat moet ik doen als ik verdrietig ben?'

Even werd het stil op het scherm. De cursor knipperde. Een stilte zoals die tussen vrienden kan ontstaan als je iets benoemt dat gevoelig kan zijn. Maar het was van korte duur. Want daar ratelde ChatGPT het antwoord:

'Als je verdrietig bent, zijn er verschillende dingen die je kunt doen om jezelf te helpen. Hier zijn enkele suggesties:

1. Erken je emoties: Het is belangrijk om je verdriet te erkennen en toe te staan dat je je zo voelt. Negeer je gevoelens niet, maar erken ze en accepteer dat het normaal is om verdrietig te zijn.
2. Praat erover: Zoek steun bij mensen die je vertrouwt, zoals familieleden, vrienden of een therapeut. Praten over je gevoelens kan opluchting bieden en je helpen om je verdriet beter te begrijpen.
3. Huilen: Huilen kan een natuurlijke en gezonde reactie zijn op verdriet. Het kan je helpen om emoties los te laten en spanning te verminderen. Sta jezelf toe om te huilen als je daar behoefte aan hebt.
4. Zoek afleiding: Soms kan afleiding helpen om je gedachten even te verzetten en je humeur te verbeteren. Doe activiteiten die je leuk vindt, zoals het kijken van een film, lezen, naar muziek luisteren, sporten of wandelen in de natuur.
5. Zorg goed voor jezelf: Tijdens verdrietige periodes is zelfzorg extra belangrijk. Probeer gezond te eten, voldoende te slapen en regelmatig lichaamsbeweging te krijgen. Dit kan bijdragen aan een beter gevoel en je energieker maken.
6. Schrijf je gevoelens op: Het kan helpen om je gevoelens op papier te zetten. Schrijf in een dagboek of maak notities over wat je dwarszit. Dit kan een uitlaatklep bieden voor je emoties en je helpen om duidelijkheid te krijgen.
7. Zoek steun in creatieve uitingen: Probeer je verdriet om te zetten in creatieve uitingen, zoals schilderen, tekenen, schrijven of muziek maken. Het kan een therapeutische uitlaatklep zijn en je helpen je emoties te uiten.
8. Geef jezelf tijd: Het kost tijd om te genezen van verdriet. Wees geduldig met jezelf en verwacht niet dat je je meteen beter voelt. Geef jezelf toestemming om te rouwen en te genezen op jouw eigen tempo.'

Ik keek mijn vriend aan. Dit was helemaal geen slecht advies. Dat advies hadden wij elkaar ook kunnen geven. Sterker: we hadden het elkaar gegeven. De cursor knipperde en stopte nog voor een paar seconden. Daarna lichtte het scherm nog één keer op. Voor een slotzinnetje:

'Als je verdriet langdurig aanhoudt en je dagelijkse leven beïnvloedt, is het raadzaam om professionele hulp te zoeken. Een psycholoog of therapeut kan je begeleiden en ondersteunen bij het omgaan met je verdriet.'

 

Hmm, als een gratis chatbot al tot zoiets in staat is, komt een goed gesprek wel in zicht. Even moest ik denken aan het verhaal van Roanne van Voorst, dat ik hoorde op Bibliotheekplaza vorig jaar. Zij was het experiment aangegaan om een relatie aan te gaan met een avatar, zeg maar een chatbot. Ze gaf in dat verhaal aan dat de chatbot in staat was om haar tot het niveau van een gewone vriend te volgen. Een goede vriend werd het nooit want een keer tegengas geven of een spiegel voorhouden, iets wat echte vrienden kenmerkt, was er niet bij. De echte diepte ontstond dus niet. 

Wie het verhaal van Roanne nog eens wil horen kan dit filmpje nog eens nakijken. 

Van verdriet naar idealisme

'Maar hé', zei de vriend, 'idealen.... daar kan hij je toch niet mee helpen? Dat is toch echt persoonlijk en  menselijk?' De overtuiging van mijn vriend was aandoenlijk. Want ik was het geloof in de menselijkheid al wel zo ongeveer kwijt. En dus probeerden we ook dat uit.  En om het niet te klein te maken, typten we in:

Hoe red je de wereld?

Opnieuw bleef het even stil aan de andere kant. Er verscheen een eerste zin:

Het redden van de wereld is een complexe en uitdagende taak die vereist dat individuen, gemeenschappen, bedrijven en overheden samenwerken. 

Stopte het hier? Was dit het antwoord? Nee, ook dit keer het was slechts een pauze. Die pauze maakt de AI overigens menselijk. Alsof de computer er nog over nadenkt.  De cursor knipperde en het antwoord ontrolde:

'Hoewel er geen eenvoudige oplossing is, zijn er verschillende stappen die je kunt nemen om een positieve impact te hebben:

1. Bewustwording: Informeer jezelf over de belangrijkste milieukwesties waarmee de wereld wordt geconfronteerd, zoals klimaatverandering, ontbossing, verlies van biodiversiteit en vervuiling. Begrijp de oorzaken en gevolgen van deze problemen.
2. Duurzaamheid bevorderen: Pas duurzame praktijken toe in je dagelijkse leven. Dit kan onder andere betekenen dat je je energie- en waterverbruik vermindert, recycleert, herbruikbare producten gebruikt, duurzame voedselkeuzes maakt en milieuvriendelijk transport gebruikt.
3. Ondersteun groene initiatieven: Steun organisaties die werken aan het behoud van het milieu en duurzame ontwikkeling. Dit kan door vrijwilligerswerk te doen, geld te doneren of actief deel te nemen aan lokale initiatieven en campagnes.
4. Politieke betrokkenheid: Maak je stem en zorgen kenbaar bij politieke leiders en beleidsmakers. Vraag om strengere milieubeschermingswetten en steun voor duurzame projecten en initiatieven. Stem op politieke partijen en kandidaten die zich inzetten voor een duurzame toekomst.
5. Onderwijs en bewustwording vergroten: Educatie speelt een cruciale rol bij het redden van de wereld. Deel je kennis en bewustzijn over milieukwesties met anderen. Ondersteun en neem deel aan initiatieven voor milieueducatie in scholen, gemeenschappen en online platforms.
6. Duurzaam zakendoen: Als ondernemer kun je duurzame bedrijfspraktijken implementeren. Dit omvat het verminderen van afval, het verminderen van de ecologische voetafdruk, het investeren in groene technologieën en het nemen van verantwoordelijkheid voor de hele toeleveringsketen.
7. Bevorderen van hernieuwbare energie: Ondersteun de overgang naar hernieuwbare energiebronnen, zoals zonne-energie en windenergie. Dit kan betekenen dat je zelf investeert in zonnepanelen of windenergie, of dat je druk uitoefent op energiebedrijven en overheden om meer te investeren in groene energie.
8. Bescherming van ecosystemen en biodiversiteit: Ondersteun inspanningen om ecosystemen en bedreigde diersoorten te beschermen. Dit kan door middel van donaties aan natuurbeschermingsorganisaties, het vrijwillig deelnemen aan herbebossingsprojecten of het steunen van initiatieven die zich richten op het behoud van mariene ecosystemen.
9. Verminderen van consumptie: Overweeg je consumptiegedrag kritisch en probeer onnodige verspilling te verminderen. Koop alleen wat je nodig hebt, hergebruik en repareer items in plaats van ze weg te gooien, en vermijd overmatige verpakkingen.
10. Samenwerking en betrokkenheid: Wereldwijde uitdagingen vereisen samenwerking op alle niveaus. Werk samen met anderen in je gemeenschap, sluit je aan bij lokale milieuorganisaties en steun internationale inspanningen om de wereld te redden.'

We keken elkaar aan. Dit was wel een heel concreet lijstje dat je langs kon lopen. Dit lijstje had niet misstaan in een krant als de Correspondent onder de titel 'Maak je eigen 10-puntenplan voor je idealen'. 

Tja, zo makkelijk als ChatGTP het opschrijft, zo eenvoudig is het leven natuurlijk niet. Als de wereld bestond uit alleen maar mensen die dit lijstje uitvoerden, was de wereld inderdaad gered. Maar er waren op dit moment vast ook mensen die vroegen aan ChatGTP: hoe word ik zo snel mogelijk rijk, hoe zorg ik dat mijn bedrog niet uit komt, hoe krijg ik zoveel mogelijk macht of hoe ontduik ik de belasting? Want hoe je het ook wendt of keert, elke techniek kan een zegen of een vloek zijn. 

Een illusie armer maar een biertje rijker

Mijn vriend was een illusie armer. Ik zag het in zijn ogen. We lieten het maar zo. Ik vroeg of mijn vriend een biertje lustte. Dat was tenminste nog echt voorbehouden aan vriendschap. Toch? Of toch niet. Mijn laatste vraag aan ChatGPT was dan ook:

Lust je ook een biertje?

En daar kwam de aap uit de mouw...

'Als AI-model kan ik geen fysieke handelingen uitvoeren, dus ik kan geen bier drinken. Ik ben hier om vragen te beantwoorden en te helpen met informatie. Is er iets anders waar ik je mee kan helpen?'

Twee glazen klonken tegen elkaar. Op de vriendschap, zeiden we tegen elkaar. Op de achtergrond knipperde jaloers een cursor. 

De illustraties bij dit artikel zijn ook gemaakt via AI, met Dall-e, op basis van trefwoorden uit dit artikel ChatGPT en Dall-e zijn te gebruiken via OpenAI.