Bibliotheken in crisistijd : deel 23 : 50 tinten groen

Afgelopen vrijdag vond opnieuw een persconferentie plaats over de coronamaatregelen. Het gaat flink vooruit in Nederland en we staan te popelen om zo snel mogelijk alle maatregelen af te schaffen. De regering pakt flink door want vanaf 26 juni wordt de volgende stap in het openingsplan gezet. Voor bijna alle situaties geldt dan eigenlijk alleen de 1,5-meter-maatregel nog. De mondkapjes houden we alleen nog in het openbaar vervoer en voor discotheken en nachtclubs komt een app die als corona-toegangsbewijs kan gelden. Met die app kunnen ook theaters, schouwburgen en poppodia op hun maximale capaciteit gaan draaien. We zijn bijna terug bij het 'oude normaal'.  Ook de regel voor thuiswerken wordt teruggedraaid, hoewel er formeel wordt aangegeven voor de helft van de werktijd.

In het plaatje hierboven heb ik alles nog eens op een rijtje gezet voor bibliotheken en een update gemaakt van een plaatje dat ik in januari ook al eens publiceerde. Toen nog met de hoop dat we in februari al weer open zouden gaan. Het werd mei van dit jaar. 

Wie de tijdlijn doorkijkt - en laten we hopen dat we er nu ongeveer zijn - ziet door welke achtbaan we gegaan zijn. Van dicht naar half open, naar bijna open, naar half open, naar dicht, naar half open etc. En zelfs het begrip 'open' heeft vele varianten gekend: haal-breng, groepen < 10, groepen < 30, groepen < 100 etc. Vijftig tinten groen zal ik maar zeggen. 

Toch is het geheugen van ons ook heel selectief. Zelf was ik al weer bijna vergeten dat we de avondklok hadden gehad. Wel kan ik me herinneren dat er toch wel een mentale drempel overgegaan moest worden om mondkapjes op te zetten. En nu, nog geen half jaar later, voelen we dezelfde mentale drempel om hem weer af te zetten. Want is het nu al echt veilig? Het was een tijd waarin we telkens naar elkaar loerden: hoe doe jij het? En we namen elkaar soms flink de maat. Tegelijkertijd was het een tijd waarin ook heel veel moois ontstond: spontane initiatieven om elkaar te helpen, online of offline met gepaste maatregelen.

Nu de maatregelen weer minder worden, zag ik mezelf met enige verbazing weer een kaartjes voor een popconcert bestellen. Ik zat weer in een kroeg en was die avond moe van het geouwehoer van mezelf (wat had ik allemaal toch lopen zeggen?) en zelfs op mijn werk kon ik een keer niet tegen de drukte om me heen en ging naar huis. Ik realiseer me dat ik voor mezelf ook weer nieuwe grenzen moet vinden. En u herkent dat vast.

Van landelijk convenant naar netwerkagenda

Terwijl Nederland lam werd gelegd door het virus is er ondertussen had doorgewerkt door bibliotheken. De bibliotheekwet was net geëvalueerd toen de coronacrisis uitbrak. Een landelijk convenant werd opgesteld met Rijk, provincies en gemeenten en afgelopen week kwam de netwerkagenda beschikbaar. 

Op deze pagina van BNetwerk vind je echt alle informatie hierover. Handig om even te hebben als je het convenant nog even zoekt, de agenda of een presentatie hierover nodig hebt. Daar staat ook een filmpje waarin de netwerkagenda wordt aangeboden het ministerie van OCW, het IPO en VNG (die er helaas niet bij kon zijn).

Antok Kok, nog heel even interim-directeur voor de VOB, geeft daarin aan dat de 'proof of the pudding is in the eating'. Dat geldt zowel naar de overheden als naar de sector zelf. Wat betreft de overheden, staat nog steeds het advies van de Raad voor Cultuur in het rapport 'Een bibliotheek voor iedereen' en aansluitend het advies 'Investeer in cultuur voor iedereen'. Hierin wordt gesteld dat de sector voor de toekomstige taken - zeg maar de netwerkagenda - een investering vergt van zo'n € 95 miljoen structureel.

En wie goed naar het filmpje en  het vraaggesprek met het ministerie van OCW kijkt, hoort tussen de regels dat er best gekeken kan worden naar een wettelijke verplichting aan gemeenten om een bibliotheek te hebben die robuust en toekomstbestendig is.

In vorige blogs schreef ik dat bibliotheken zweefden tussen hoop en vrees. Hoop op landelijk geld en vrees voor lokale bezuinigingen. Bezuinigingen op cultuur die vooral voortkwamen uit tekorten op jeugdzorg. Op lokaal niveau is er op dit front een beetje goed nieuws. Gemeenten hebben in de afgelopen tijd een akkoord bereikt met het Rijk over de tekorten op de jeugdzorg. In 2022 komt er € 1,3 miljard extra voor gemeenten. De verwachtingen is dat dit in de komende jaren nog zal oplopen maar dat moet officieel in de formatie zijn plek krijgen. Laten we hopen dat gemeenten met dit nieuws hun bezuinigingsdrift weten te temmen.

In die zin in is het jammer dat de formatie  wat trager gaat. Het bibliotheekwerk had al het huiswerk af om die nieuwe taken in te vullen. Ook het ministerie had al het huiswerk klaar in de ambtelijke krochten. Laten we hopen voor het bibliotheekwerk dat partijen in de formatie over hun eigen schaduw heen stappen en tot een akkoord weten te komen. Zou mooi zijn als in de komende rijksbegroting al iets extra's voor bibliotheekwerk zou kunnen zitten. Maar als een nieuwe regering nog iets met de begroting wil, moet het opschieten. 

En bibliotheken? Wij tellen onze zegeningen: weer steeds verder open, we kennen vijftig tinten groen, hebben een goede rol gespeeld in de crisis met nieuwe digitale dienstverlening of alternatieve fysieke dienstverlening en ondertussen met ruim 100 collega's gewerkt aan een nieuwe netwerkagenda. Meebewogen met de achtbaan die deze crisis was en tegelijkertijd er sterker uit komen.

Ik zeg petje af en kom er eens om!