dinsdag 3 december 2019

Welke bibliotheek leent het meest uit? : Deel 2 van 5 over de Best presterende bibliotheek van Nederland


En daar zijn we weer! Na het lijstje over de leden ditmaal nog een klassiek lijstje: dat van de uitleningen.  Nu zou je kunnen zeggen: de grootste bibliotheek zal ook wel het meeste uitlenen. Helemaal juist natuurlijk maar zo kun je ze niet onderling vergelijken.  We doen dat dus via een ander getal, namelijk het aantal uitleningen per lid. In het vorige overzicht lieten we zien wie de meeste leden had (het bereik van de klassieke bibliotheek) en dit keer wie het meeste leent (het gebruik van die leden).

Staphorst bovenaan!
En ook dit keer een nieuwe koploper: Staphorst! Staphorst stoot Enschede van de eerste plaats. Enschede stond vorig jaar nog bovenaan met 43 uitleningen per lid maar daalt dit jaar stevig tot 35,9 uitleningen per lid. Dit is een combinatie van een stijgende ledental terwijl het aantal uitleningen flink gedaald is. Het kengetal uitleningen per lid gaat dan snel omlaag. En omdat Staphorst nagenoeg stabiel blijft (vorig jaar 36,9 uitleningen per lid) komt Staphorst bovenaan. En de leescultuur in deze plaats is door de christelijke signatuur daar nog stevig aanwezig. We zien meer plaatsen met deze achtergrond in de lijst: Nijkerk,  Rijssen-Holten, Kampen en Nijverdal en Hardenberg in iets mindere mate.

Nijkerk is ook de hoogste nieuwe binnenkomer. In 2017 scoorden zij nog 27,7 uitleningen per lid en in 2018 is dat gestegen naar maar liefst 34,6 uitleningen per lid. Het jaarverslag over 2018 meldt inderdaad dat het aantal uitleningen inderdaad flink gestegen is doordat er weer verlengd zou kunnen worden. Blijkbaar was dat een tijdje niet mogelijk. Mijn vermoeden is dat dat wellicht te maken heeft met boetevrij lenen. Omdat er geen boete is, wordt dan soms gestopt met de mogelijkheid om te verlengen. Maar het  heeft dus iets met verlengen te maken.

Op de vierde plek treffen we het Nijverdalse Kulturhus Zinin. Zij zijn licht gestegen maar zoals je ziet zijn de verschillen tussen plek 4 en plek 15 niet heel erg groot. Een beetje groei, terwijl anderen dalen kan je dan al snel plekken laten stijgen.

En landelijk?
Landelijk daalde het gemiddelde best stevig: van 19,7 naar 18,3 uitleningen. Een daling van 1,4 uitlening. Onze leden lazen, luisterden of keken dus 7,1% minder dan vorig jaar. Om eerlijk te zijn, zie je hier toch echt wel iets van ontlezing. Veel-lezers beginnen regelmatige lezers te worden en regelmatige lezers worden weinig-lezers. Ja we lezen nog. Maar minder dan vroeger.

Wie dat gemiddelde van 18,3 uitleningen afzet tegen de top-3 met 36 uitleningen per lid, ziet dan ook dat de lezers in Staphorst, Enschede en Nijkerk een grote prestatie leveren.

Volgende keer bezoekers
De volgende keer gaan we kijken naar de bezoekers van de bibliotheek. Spoiler: die blijken te stijgen want bibliotheken komen dan wel minder voor het lenen maar steeds vaker voor andere zaken! Stay tuned!

2 opmerkingen:

Jouke Bethlehem zei

De top 10 van leden en uitleningen is gebaseerd op de administratie die de bibliotheken voeren. Dat is niet afhankelijk van het gehanteerde bibliotheeksysteem maar van de wijze waarop je het inricht en beheert. En uiteraard ook van de leenvoorwaarden die je aan het lidmaatschap koppelt. De relatie tussen die twee wordt hierdoor uiteraard ook beïnvloed. De bibliotheken die de meeste vervuiling in het ledenbestand hebben zullen hoog scoren bij het aantal leden en laag bij het aantal uitleningen en de bibliotheken die de ledenadministratie het best op orde hebben scoren het laagste bij leden en het hoogst bij uitleningen. Dan zijn er bibliotheken die in de leenvoorwaarden een max van 5 geleende items hebben en bibliotheken waar je max 20 thuis mag hebben. Hoeveel uitleningen je scoort zegt dus nog niets hoeveel er gelezen wordt. Een landelijk systeem met landelijk uniforme leenvoorwaarden en dito beheer zou een zuiverder beeld geven.Nu zeggen deze cijfers me helaas niet zoveel per bibliotheek. Wel geeft het een indicatie over de trends.

Jouke Bethlehem

Mark Deckers zei

@Jouke: Tja, natuurlijk heb je gelijk met je opmerkingen. Maar zoals Cruijff parafraserend zei: wie wil dat ze lezen, moet zorgen dat ze lenen. Als ze niet lenen, kennen ze ook niet lezen...