Het verhaal van Pedro was mooi. Humoristisch, een tikje ontregelend en met haakjes om over na te denken. Kijk, dat is wat BibliotheekPlaza doet. Waar ik vooraf wel naar uitkeek was Jelle Jolles. Jelle Jolles is Universiteitshoogleraar Neuropsychologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam en leidt het Centrum Brein en Leren.
Je bent toch altijd een beetje bang bij hoogleraren dat het saai wordt maar ik heb vooraf wat huiswerk gedaan en ik weet ondertussen wel dat dit een hele slimme man is. Dus ik ben benieuwd.
Lezen is belangrijk
Hij gaat in op het belang van lezen. Het is wel wat preken voor eigen parochie maar in de samenleving is dat wel iets wat aan het verdwijnen is. Veel mensen vinden lezen helemaal niet meer zo belangrijk.
Pedro zei het al: lezen op het scherm is helemaal niet zo effectief als lezen van papier. Maar waarom lezen jongeren dan steeds minder? Het is toch hartstikke leuk, vinden wij tenminste in deze zaal? Waarom is lezen niet leuk genoeg?
Exploreren en nieuwsgierigheid
De mens is een nieuwsgierig wezen. Zonder nieuwsgierigheid kun je niet leven. Je moet openstaan voor prikkels uit de omgeving. Prikkels die moet opslaan om die gegevens later weer te kunnen gebruiken. Onze keuzes worden steeds beter door de prikkels die we telkens verwerken. Het is dan ook de taak van ouders en opvoeders om die prikkels te geven. En om eerlijk te zijn: we zijn wel zuinig geworden met die prikkels. We moeten veel meer aanbieden: meer cultuur, meer beeld. Die prikkels zijn nodig om volwassen te worden.
Tot een jaar of 25 rijpen hersenen nog onder het aantal prikkels dat men krijgt. Geef kinderen dus vooral veel prikkels. Geef ervaringen. Met slimme woorden heet dat dat je neuropsychologische vaardigheden leert op deze manier.
Zorg dat je mensen tot 25 jaar veel brede ervaringen moeten krijgen. Hersenscans laten zien dat veel en diverse ervaringen ervoor zorgen dat men als volwassene slimmer en creatiever worden. Lezen stimuleert deze ontwikkeling enorm. Het gaat dus niet alleen om die leesvaardigheid maar om alle vaardigheden die je als mens nodig hebt. En echt, daar ligt hard wetenschappelijk onderzoek onder.
Pubers die gevaarlijke dingen doen, doen dus iets heel belangrijks: ze zijn bezig met hun hersenontwikkeling. Juist door die grenzen op te zoeken, leer je.
De waarde van lezen
Lezen is niet alleen belangrijk om een beetje te communiceren... Het gaat om veel meer. Hersenonderzoek laat zien dat vrij lezen voor een verbrede hersenfunctie. Wie leest, kan veel meer aan met zijn hersens. Bij lezen maak je jezelf een voorstelling van iets via taal. Je leert iets over een moraal. Je kunt je verliezen in een boek. Het prikkelt je fantasie en je leert over verschillende emoties en je scherpt daardoor je empathische vermogen. Lezen leidt dus zelfs tot wederzijds begrip.
Tien redenen waarom lezen superbelangrijk is
Op basis van allerlei onderzoeken komt Jelle Jolles tot tien redenen waarom lezen belangrijk is. Belangrijk? Nee, superbelangrijk.
1. Lezen is verhalen
2. Lezen geeft kennis
3. Lezen geeft inzichten
4. Door lezen leren we concentreren
5. Door lezen, leren we verwoorden
6. Door lezen, leer over de moraal (en de verschillen tussen mensen)
7. Door lezen, leren we over gevoelens van anderen
8. Door lezen, leren we over intenties van anderen
9. Door lezen, leer je over scripts en scenario's
10. Lezen is gewoon leuk.
Jolles eindigt met Leesplezier. Lezen leidt tot lezen. Het is een slogan die we natuurlijk al kennen. Het is een herbevestiging voor stappen waar we nu mee bezig zijn. Nou, die zit weer in de pocket!
Verbeelden
Lezen is verbeelden. Bijna iedereen vormt zich een beeld bij het lezen van boeken. Dat begint al bij voorlezen. Dat verbeelden is belangrijk. Want wie dat vroeg leert, kan zichzelf later beter uitdrukken. Jolles laat zien hoe lezen, toneel en visualiseren bij elkaar horen....
... Hier raakt hij me even kwijt. Het zal belangrijk zijn maar hier heb ik even een dip. Waar gaat dit naar toe? Okee, ik probeer het bij te houden.
Via dat visualiseren leer je mentale voorstellingen te maken. En daarmee raak je de ontwikkeling van het denken. En dat moet je oefenen. Zijn oproep is dat bibliotheken niet stil blijven staan bij lezen maar doorpakken naar het stimuleren van denken. Stimuleer veel meer het visualiseren en het verbeelden.
Maar ga verder: kun je als bibliotheken ondersteunen bij het stellen van socratische vragen. Help kinderen en volwassen en kinderen daarbij. Jolles vindt dus ook dat je als bibliotheek 'denkstimulerend' materiaal moet hebben. Hij laat wat denkstimulerende foto's zien.
Kind en tiener zijn werk in uitvoering
Ok, meer van lezen naar denken dus bibliotheek. Jolles geeft daar wat praktische handvaten voor maar laat ook nog wel wat ruimte om over door te denken. Maar hij laat tevens zien hoe lezen aan de basis staat aan die al vaker genoemde 21st century skills.
Wie meer wil lezen kan zijn blog volgen. Wie nu toch een surrogaat wil, kan terecht bij onderstaande youtube-video
Geen opmerkingen:
Een reactie posten