maandag 14 november 2011

De G1000 : maak burgers van stemvee...

Zaterdag las ik een opmerkelijk artikel in de Volkskrant (alleen met VK-code, sorry). Het ging over een beweging in België die een G1000 organiseerde. België, u weet wel dat land dat meer dan 500 dagen zonder regering zit. De G1000 is een woordgrapje ten opzichte van de G8 en de G20, de gewichtige top van regeringsleiders van de grootste industriële landen. De G1000 is een burgertop waar 1.000 willekeurig geselecteerde Belgen voor werden uitgenodigd om mee te denken over politieke keuzes. David van Reybrouck – inderdaad de schrijver van het fenomenale “Congo” – is één van de voormannen van dit initiatief.

Het doel: om met 1.000 burgers te laten zien dat je best snel besluiten kunt nemen. Besluiten waar de politiek door allerlei gekonkel en angst voor achterbannen voor terugschrikt. En dat vond vrijdag 11 november plaats. Uiteindelijk kwamen 700 mensen praten over honderd onderwerpen.

Manifest

De G1000 heeft een eigen website waar ze een stevig manifest op hebben gezet. Een manifest dat de knelpunten van de huidige politiek toont. Om maar eens wat teksten uit de analyse van het manifest te citeren:

“De Belgische crisis is niet alleen een crisis van België, maar ook een crisis van de democratie. Ook in Nederland en Groot-Brittannië verliep de laatste regeringsvorming moeizamer dan gebruikelijk. …Na twee eeuwen stoten we op de grenzen van die formule. Verkiezingen maken het bestuur niet meer mogelijk, maar vormen juist een obstakel tot degelijk bestuur . Partijen stroomlijnen niet langer de samenleving, maar houden elkaar in een permanente houdgreep. Politiek is een hondenstiel geworden, een hogere vorm van rusteloosheid. Er zijn meer verkiezingen dan vroeger, er is veel meer druk vanuit de media, de burger is mondiger en kritischer dan ooit, partijtrouw bestaat niet meer. Het is knokken voor elke stem. Dus hoor je tijdens de campagne beloftes die lekker klinken maar lastig te realiseren zijn. Een politicus van pakweg 1911 had macht, die van 2011 heeft angst.”

Gijzeling tussen burgers en politiek


Wie goed leest ziet een intellectuele beweging die de vinger legt op de dilemma’s van de huidige politiek. Qua analyse schuurt het op sommige punten dicht langs de PVV. En dat is niet gek. De PVV maakt handig gebruik van de dilemma's van de huidge politiek. Maar qua uitwerking zien we echter iets heel anders: burgers die genuanceerd maar vastberaden hun weg vinden. En het grote verschil is dat er mensen met verschillende achtergronden met elkaar praten. Praten en luisteren. En dat is iets heel anders dan alleen werken met een onderbuikgevoel.

Kijk maar eens naar het tweede filmpje. Om maar eens een Nederlandse parallel te trekken: iedereen weet dat we iets moeten doen aan de hypotheekrenteaftrek maar omwille van de kiezer lopen politieke partijen er toch met een grote boog om heen. Politiek en stemmende burgers gijzelen elkaar.

Toch is de G1000 iets anders dan een referendum. Bij een referendum krijgen we vrij eendimensionaal een keuze voorgelegd, bij de G1000 gaat het om een dialoog; om zelf oplossingen verzinnen. Wie burgers als stemvee behandelt, krijgt stemvee. Wie burgers als volwassenen behandelt, krijgt volwassenen. Biedt burgers dus een dialoog en niet alleen een stemkastje.

Drietrapsraket

De G1000 is echter niet een op zichtzelf staande actie. Het is stap twee van een drietrapsraket. Voor de burgertop konden mensen via een online bevraging aangeven welke politieke items ze echt belangrijk vinden. Stap twee was de burgertop waar deze items verder besproken werden en waar een richting werd gekozen. Stap drie is dat een iets kleinere groep nu een uitwerking maakt van die toekomst. Die uitwerking moet begin volgend jaar klaar zijn.

Wat leren bibliotheken hiervan?

Wat ik aan dit bericht overhoud, is dat de huidige democratische middelen hoognodig aan vernieuwing nodig zijn. De slagvaardigheid en veranderingsbereidheid die nodig is om bijvoorbeeld de Eurocrisis te lijf te gaan, laat dat ook duidelijk zien. Burgers en politiek moeten op nieuwe manieren gemobiliseerd worden.

En hoe harder de huidige politiek dat negeert, hoe schoksgewijzer die veranderingen zullen plaats vinden. Ik denk dat Facebook, Twitter en andere sociale media – in combinatie met echte dialoog tussen burgers – de toekomstige politieke arena gaan worden. En misschien is dat ook wel het goede antwoord op de polarisatie in de huidige politiek waar de oneliner regeert.

Burgers in zo'n proces faciliteren en ze bij de hand nemen: het lijkt me een mooie taak voor de bibliotheek.

Geen opmerkingen: