De afgelopen dinsdag bivakkeerde ik een dagdeel in Brussel, in het het hoofdkwartier van het Vlaams bibliotheekwerk. Johan Mijs en Peter de Keyser van Bibnet hebben mij collegiaal uit de doeken gedaan hoe alles is gelopen rondom het onderzoek 'Haalbaarheidsstudie consolidatie bibliotheeksystemen'. Waarvoor dank heren.
Provincies als sturende kracht, bestuurlijke hervorming als vliegwiel
Wat mij helder werd is dat in Vlaanderen de provincies samen met Bibnet het initiatief hebben genomen om dit onderzoek uit te voeren. Voor de goede orde: in Vlaanderen kent men geen PSO's maar zijn een deel van de taken die PSO's uitvoeren ondergebracht bij provincies.
Echter nadat het onderzoek begonnen was, kwam de Vlaamse minister met een stevige bestuurlijke hervorming die het aantal taken van provincies drastisch gaat terugbrengen. Het bibliotheekwerk hoort daar ook bij. Het onderzoek was hierbij een geluk bij een ongeluk. De uitkomsten vallen dan ook prima in te passen in het Vlaamse beleid. .
Premie op samenwerking
Bibnet
hoopt zelf dat er nog een soort stimulans komt voor samenwerken. Er was al een
financiële stimulans om aan te sluiten bij het provinciale systeem en de
Bibliotheekportalen catalogus die nu draait in 275 bibliotheken. Nu lijkt er
ook een stimulans te komen op regionale samenwerking, regiobibliotheken zeg
maar. Dat lijkt me inderdaad een aantrekkelijke gedachte. Zeker als je weet dat
je het aantal koppelingen - en dus kosten - hier flink mee kunt beperken.
Eén jaar bouwen, drie jaar implementeren
Maar het grote voordeel dat Johan en Peter zien in deze ontwikkeling is die van versnelling van innovatie. Met hun eigen woorden: 'we kunnen nu één jaar bouwen en daarna hebben we drie jaar nodig voor implementatie. Dat is te langzaam. Het tempo van implementatie moet flink omhoog'. Ik denk dat dat zeer herkenbaar is voor Nederland. Landelijk is men net gestart met de uitrol van de NBC+ en daar drie jaar voor uittrekken lijkt nog een optimistische planning. Dus ook bij ons zou het tempo danig omhoog kunnen.
En daarmee eindigen we de inhoudelijke bespreking. Rest de vraag: Wat zouden we in Nederland kunnen?
Ik geef u een driepuntenplan.
Punt 1: PSO's 'Kraak het Vlaamse plan!'
PSO's zijn in Nederland het equivalent van de provinciale systemen in Vlaanderen. In Nederland werken PSO's eendrachtig samen en hebben ze ook een mooi ICT-platform waar contactpersonen van de Digitale Bibliotheek elkaar ontmoeten. Ik zou zeggen: Zet daar het Vlaamse onderzoek maar eens flink op de agenda, nodig de jongens en meisjes van Bibnet en M&I maar uit en kraak het Vlaamse plan.
Misschien is het Vlaamse plan een voorbeeld. En zo niet, dan scherpt het in ieder geval de gedachte wat dan wel voor Nederland interessant zou kunnen zijn.
Bedenk echter wel: in Vlaanderen komt een systeem voor 6 miljoen inwoners. Leg mij uit waarom dat ook niet gelijk voor Nederland zou kunnen werken? Als we dat doen worden we een speler op internationaal niveau. Worden onderhandelingsposities dan niet in één keer veel sterker?
Dus bespreken maar daarna toch vooral aan de slag.
Punt 2: KB 'verbind lokaal, provinciaal en landelijk in de roadmap'
Voor de KB zou ik zeggen dat het interessant wordt om aan te schuiven bij de tafel van PSO's als daar de Vlamingen komen vertellen. Want de ontwikkeling die PSO's wellicht kiezen zou naadloos kunnen worden ingevlochten in de roadmap die de KB voor het land gaat maken. Dit gaat gebeuren met zogeheten gesprekstafels. En daarmee ontstaat ook in Nederland een momentum om grote stappen te maken in de versnipperde ICT.
En voor de KB geldt natuurlijk: zorg voor een vervolg op het Pleiade-rapport maar neem dan gelijk de uitkomsten van het Vlaamse rapport mee. En zorg vooral dat dit onderzoek aansluit bij de stappen van de PSO's.
Punt 3: Overheden 'Zet een premie op samenwerking'
De ICT wordt een stuk overzichtelijker met minder systemen. Ik denk dat als we landelijk gaan kijken wat alle bibliotheken en de KB samen betalen aan onderlinge koppelingen, dat we schrikken van het bedrag. Daar valt winst te behalen met minder systemen. Daar hebben overheden die als opdrachtgever gelden zeker invloed op. Zij kunnen samenwerking belonen met een eenmalige premie.
En samenwerking gaat uiteraard niet alleen over systemen maar ook over harmonsatie van processen, dienstverlening en tarieven. Kijk, en dan zitten we weer midden in de Nederlandse discussie over de Nationale BibliotheekPas. Ik zou zeggen: zet op alle bestuurslagen een premie op samenwerking. Misschien een mooi agendapunt als de drie bestuurslagen toch een keer moeten bijpraten over bibliotheekwerk.
En met die drie punten, sluit ik een blogreeks af waar ik Johan en Peter van Bibnet bedank voor hun input en Karin Zwiggelaar van M&I voor de nodige correcties en aanvullingen. U hebt huiswerk en voor mij breekt bijna de vakantie aan. Het is weer goed verdeeld.
Foto: Eduardo Arcos
Geen opmerkingen:
Een reactie posten