René Siteur: Over het S-woord en de lange termijn laten regeren

Vandaag neemt René Siteur officieel afscheid als directeur van de bibliotheek Hof van Twente en Hengelo. In kleine kring door de maatregelen. Een jaar eerder nam hij al afscheid van de bibliotheek Oldenzaal waar hij ook directeur van was. Sinds 1985 was hij werkzaam in het Overijssels bibliotheekwerk. Ruim 35 jaar en nu met pensioen. Zelf maakte ik hem  van die periode bijna 25 jaar mee. Niet altijd van even dichtbij maar ook nooit ver weg. Op internet gelden geen corona-beperkingen, dus hier kunnen we René met zijn allen het beste wensen. 

Op bovenstaande foto, uit 2018, zie je hem zitten (rechts). Samen met Ans Dijkhuijs (Losser) en Gerard Kocx (Enschede). Alle drie opgeleid als bibliothecaris. Alle drie directeur. En alle drie inmiddels met pensioen. We nemen langzaam afscheid van de generatie directeuren die nog echt bibliothecaris is geweest. 

Directie-overleg met 45 hoofdbibliothecarissen

René Siteur begon zijn loopbaan bij de provinciale bibliotheekcentrale van Oost-Overijssel in 1985. Ja, u leest het goed, Overijssel had toen nog meerdere provinciale bibliotheekcentrales (PBC): west en oost. René volgde de bibliotheekopleiding en werkte ondertussen ook al bij de PBC. Vanaf eind jaren '80 komt hij te werken in Goor. Eerst nog onder Jan Steffens (thans bij Flevomeerbibliotheek) en later werd hij zelf de hoofbibliothecaris. De twee PBC's waren ondertussen gefuseerd. Dat is ongeveer het moment vanaf waar ik er ook bij kwam kijken. Het was de tijd van een provinciaal directie-overleg met 45! hoofdbibliothecarissen. Overigens dat was dan weer zonder de steden want die wilden niet met al die 'kleintjes' overleggen. Daar was weer een apart overleg voor waarbij de directeur van de PBC de kleinere bibliotheken vertegenwoordigde. En geloof het of niet: de kleine en de grote bibliotheken maakten het elkaar niet makkelijk. 

Pas na het midden van de jaren '90 neemt die onderlinge rivaliteit af en begon het echte samenwerken. Ondertussen vond er ook een gemeentelijke herindeling plaats en aan het begin van het nieuwe millennium worden de gemeenten Goor, Markelo, Diepenheim, Ambt Delden en Stad Delden samengevoegd tot de gemeente Hof van Twente. René wordt directeur van deze bibliotheek. 

Eerst de pers bellen en dan de loodgieter

Ik weet nog dat hij in die tijd knokte voor een nieuwe bibliotheek in Goor. Die is er uiteindelijk ook gekomen maar er moest veel water door de Regge. De oude bibliotheek was aftands en niet meer van deze tijd en ook het onderhoud liet veel te wensen over. Na een zware regenbui stond de kelder van de bibliotheek onder water. Elke normale bibliotheekdirecteur belt dan gelijk de loodgieter om de kelder leeg te pompen. Maar niet René, hij belde eerst de krant. Dan konden ze nog mooi even een foto maken van hoe beroerd het er aan toe was. Pas nadat de foto gemaakt was, belde hij de loodgieter. 

Fietroutes naar Delden

Later vochten we samen nog tegen de bezuinigingen in Hof van Twente. Als die allemaal geëffectueerd zouden moeten worden, zou er  van de vier vestigingen alleen nog een bibliotheek in Delden kunnen overblijven hadden we berekend. Delden was volstrekt onlogisch want het lag in een hoek van de gemeente Hof van Twente. Maar ja, daar was een 40-jarig huurcontract afgesloten bij de nieuwbouw van die bibliotheek. Dus die kon je niet sluiten. Als communicatie rond die bezuiniging werden door de bibliotheek flyers gedrukt met landkaartjes met fietsroutes voor kinderen hoe ze - soms 18 kilometer - naar Delden moesten fietsen als dit werkelijkheid werd. De bezuiniging ging niet van tafel maar werden wel verzacht en René slaagde erin om toch alle vestigingen overeind te houden. 

Eén van de trucs die hij daarvoor uithaalde was door zijn eigen personeelskosten te halveren. Hij werd namelijk toen ook directeur in Hengelo, gedeeld management dus. Ik sloot in Hengelo toen net mijn functie als interim-directeur af. Die stap heeft er dus eigenlijk voor gezorgd dat de kleine vestigingen bij de bibliotheek Hof van Twente open konden blijven. Voor die stap heb ik veel bewondering gehad, hij sprong met die samenwerking over zijn eigen schaduw heen want ik denk dat hij dat wel een spannende sprong heeft gevonden. 

En samenwerking is iets wat ons allebei verbonden heeft. Want ook op provinciaal vlak was René een stabiele en verbindende factor. René is geen schreeuwer, weet goed te luistern, relativeert en kan met enigszins onderkoelde humor de scherpe randjes verzachten. Hij zette zich voor het Overijsselse bibliotheeksysteem en de digitale commissie, was lid van het dagelijks bestuur en... last but not least lid van de reiscommissie die zorgde voor de studiereizen. Zoals de foto hierboven bewijst, want dit was een onder andere door hem georganiseerde studiereis naar bibliotheken in Engeland.

Ondertussen vernieuwde hij na de vestigingen in Goor en Delden ook de vestigingen in Markelo en Diepenheim. Na zijn aantreden in Hengelo werd filiaal Hasseler Es vernieuwd en later ook de centrale vestiging in Hengelo. Ondertussen was hij ook directeur geworden van de bibliotheek in Oldenzaal. Ook die zou vernieuwd worden. Die laatste opdracht liet hij aan zich voorbij gaan en hij trad daar al een jaar eerder terug. Het kenmerkt hem zoals ik hem ken: hij weet donders goed wat hij zelf moet doen en hij weet wanneer hij hulp moet vragen of het een ander moet laten doen. Die opdracht kon een ander beter uitvoeren en Anke Bruggeman nam deze klus aan en bracht het tot een mooie  vernieuwing in Oldenzaal. 

Stevig netwerk van bibliotheekvestigingen

Hoewel René zich veel inzette voor het digitale bibliotheekwerk, zie je in zijn prestaties dat hij juist oog heeft gehad voor het behoud van de spreiding en de kwaliteit van de bibliotheekvestingen. Onder zijn leiding hebben al die vestigingen een sprong gemaakt van uitleenbibliotheek naar maatschappelijk-educatieve bibliotheek. 

René was geen schreeuwer, geen poeha en geen megalomane plannen. Maar ook geen ruzies, positiespel en confrontaties. Wie zo werkt houdt energie over om in stilte en stap voor stap toch hele grote prestaties leveren. Want wie door de tijd kijkt, ziet welke enorme afstand is afgelegd. 

Lang op dezelfde plek directeur zijn, is tegenwoordig misschien minder in de mode. Maar wie naar René kijkt ziet ook dat zo iemand niet de korte maar de lange termijn kan laten regeren.  Frederique Westera mag René opvolgen bij alle drie de stichtingen. Frederique succes! 

En voor René: bedankt. Het was een eer om met elkaar invulling te geven aan wat we allebei het S-woord noemden: samenwerking!