maandag 17 december 2018

Welke bibliotheek heeft de meeste bezoekers en activiteiten?



Vandaag weer een paar top-15's maar dit keer niet van uitleencijfers maar van bezoekers en activiteiten. Bibliotheken hebben gezamenlijk zo'n 60 miljoen bezoekers per jaar. Dat zijn uiteraard veel mensen die een boek hebben geleend maar dat kunnen ook krantenlezers zijn of mensen die een cursus volgen of die deelnemen aan een activiteit. Je hoeft voor lang niet alle bezigheden lid te zijn. Het daarom logisch om het aantal bezoekers te relateren aan het aantal inwoners. Hoe vaak bezoeken inwoners gemiddeld de bibliotheek. Landelijk gezien komt elke inwoner 3,5 keer per jaar in de bibliotheek. 

Twee jaar geleden waren Deventer, Arnhem en Hengelo nummer 1, 2 en 3 in dit lijstje. Alledrie behoren ze zeker nog tot de top maar Scherpenzeel, Gouda en Maas en Peel nemen de kopposities over. Dat is toch een mooie prestatie van Scherpenzeel want dat is kleinste bibliotheek van Nederland  met een werkgebied van 9.700 inwoners. En die komen dus allemaal ruim 11 keer per jaar in de bibliotheek. Pluim voor Alfred Haaksma, de dappere directeur van deze bibliotheek. 

Ook constateerde ik twee jaar geleden al dat er relatief veel instellingen in deze lijst zitten met een gecombineerde functie. Denk aan Rozet, het Eemhuis, Zinin, Kulturhus Borne en de Nieuwe Nobelaer. Combineren van functies leidt dus tot meer bezoekers zou je kunnen stellen. Het kan zijn dat het de gebruikscijfers vertroebelt maar het kan ook goed zijn dat bezoekers die eenmaal in huis zijn, verleid worden om meerdere functies te gebruiken.  

Digitale bezoekers


Bibliotheken doen veel via internet. Je kunt iets opzoeken, je kunt iets reserveren, je kunt naar ebooks. Cijfers van websites zijn soms wat lastig te vergelijken. Hoewel veel bibliotheken nu hetzelfde pakket gebruiken, blijf ik het altijd nog een beetje een spannend cijfer vinden. Met die kanttekening geef ik u die top-15.

Ook hier maak je een kengetal door het totaal aantal bezoekers te delen door het aantal inwoners of het aantal leden. Ik heb er voor gekozen om dit nu per lid te doen. De meeste handelingen op de website zijn namelijk gerelateerd aan het lidmaatschap.

Bibliotheek Aan den IJssel, Centre Cèramique (Maastricht) en BiblioPlus (Boxmeer e.o.) voeren de lijst aan. Gemiddeld komt een bibliotheeklid drie keer per jaar op de website. Bij de koplopers is dat minstens twee keer zoveel en bij Bibliotheek Aan den IJssel bijna tien keer zoveel. Waarom Bibliotheek Aan den IJssel het zo goed doet, kan ik niet gelijk ontdekken aan hun site.

De meeste actieve bibliotheek



En naar de laatste top-15 van dit jaar. Die van activiteiten. Dit wordt nog niet zo heel lang goed geteld maar het bestand wordt wel steeds beter. Activiteiten vormen dan ook steeds vaker een belangrijker onderdeel van het werk.Wellicht speelt ook een beetje mee dat we de cijfers per bibliotheek openbaar maken en dat dat wat meer druk geeft om te zorgen dat er cijfers zijn. 

Bij activiteiten is het wel een beetje opletten want ze zitten verstopt in meerder kolommetjes: schattingen en geregistreerde tellingen. Het meeste is overigens netjes geregistreerd.

De activiteiten bereken ik - om ze vergelijkbaar te maken - per 1.000 inwoners. Voor activiteiten hoef je bijna nooit lid te zijn dus delen op het inwonertal is dan logischer.

Dan de top-15. Fier aangevoerd door Kultuhus Haaksbergen. Een gecombineerde instelling waar inderdaad veel activiteiten plaats vinden: bibliotheek en theater onder één dak. Gevolgd door Hoogeveen en Drachten. Op de vierde plaats het door bezuinigingen getergde Graafschap waar de vestiging Warnsveld nog altijd onder druk staat. Je snapt niet dat de politiek daar twijfelt: er gebeurt daar hartstikke veel! Gemiddeld in Nederland zo'n 8,5 activiteit per 1.000 inwoners per jaar en bij de top rond de 50 activiteiten per jaar. 

Type activiteiten en total omvang


Naast al die top-15's is het ook wel aardig om nog een te kijken naar alle typen activiteiten. Een paar jaar geleden deed ik dat ook. In 2015 werden er nog maar 77.000 activiteiten geteld. In 2017 bijna twee keer zo veel? Magie? Nee, deels zijn er veel meer activiteiten en deels moet ik zeggen dat bibliotheken het ook veel beter zijn gaan registreren. Een paar jaar geleden had zo'n 30% van de bibliotheken deze cijfers niet ingevuld. Nu is het nog slechts een enkeling. 

Activiteiten vormen naar collectie dus steeds vaker een kernbezigheid. Het sluit aan bij het artikel dat ik in 2015 al schreef over het feit dat de programmeur de nieuwe collectioneur lijkt te worden.

Ook de verdeling van activiteiten is veranderd. . Het aandeel Lezen en Literatuur is kleiner geworden ten gunste van educatie en ontwikkeling. Dat zou kunnen komen door activiteiten rond taalhuizen en bibliotheek op school. Maar een goede definitie wat waaronder valt zal vaak nog wel een kluif zijn en kan per bibliotheek ook verschillende geïnterpreteerd worden. 

Op naar een top-20 aller top-15's?
Nou alle bibliotheken die weer in het lijstje staan: klasse! Mooie prestatie. Wij gaan zo langzamerhand richting kerst. Eens kijken of we alle statistieken nog eens samen kunnen brengen tot een top-aller-top-15's kunnen maken en zo kunnen bepalen wat de best presterende bibliotheek van Nederland is. Wie denkt u dat dat is?

Stay tuned.

Geen opmerkingen: