maandag 31 juli 2017

Bibliotheek Zutphen: stil prevelt men hier de gebeden voor persoonlijke ontwikkeling


De afgelopen week ben ik op een vrij middagje eens langs de bibliotheek Zutphen gegaan. Ik had al veel foto's gezien van de recente verbouwing en wilde het zelf nu ook wel eens zien. Voor wie Zutphen niet kent: Zutphen is bijzonder fraai middeleeuws stadje van zo'n 35.000 inwoners in een gemeente die in totaal 49.000 inwoners kent. Zutphen is een stad van schoonheid en zachtheid. Waar Deventer landelijk beroemd is door zijn historische binnenstad moet ik eigenlijk zeggen dat Zutphen daar niet voor onder doet. Het kenmerkt de bescheidenheid van deze stad.



De bibliotheek is gehuisvest in de Broederenkerk. Al sinds 1983 overigens. De Broederenkerk  is een 14e-eeuwse kloosterkerk die tot de orde der dominicanen behoorde. Een kerk hergebruiken is niet altijd even eenvoudig maar boekhandels als Waanders in Zwolle en Dominicanen in Maastricht tonen aan dat boeken en kerken elkaar goed verdragen. En de bibliotheek Zutphen kun je rustig aan dat rijtje toevoegen.

De ankerkruisen die overal als houten versiering worden gebruikt zijn volgen mij een verwijzing naar het wapen van Zutphen maar kan ook een verwijzing naar het wapen van de dominicanen zijn. Een mooie knipoog naar het verleden. Bezoekers die als moderne fluisterende monniken hun weg vinden en met boeken, kranten en PC's. Het zijn de stille gebeden voor persoonlijke ontwikkeling.


Hoewel de kerk immens groot is, is het vloeroppervlak beperkt. De bibliotheek beslaat de begane grond en een ring rond het kerkgedeelte. Het meest opvallende is de box-in-a-box die midden in de kerk staat. Deze box is een ruimte me veel glaswerk die geopend en gesloten kan worden. De ruimte kan gebruikt worden als open studieruimte maar kan ook gesloten worden en opgedeeld in één of twee cursuslokalen. Dat is echt een briljante vondst want deze box is hiermee driedubbel inzetbaar en blijft goed in het zicht van alle bibliotheekactiviteiten. Hier gaan ze in Zutphen veel plezier aan beleven.

De bovenkant van deze box is via een grote trap ook weer te gebruiken als werkplek en biedt een schitterend uitzicht over de bibliotheek.


Deze grote trap, u ziet hem hierboven, is ook weer te gebruiken als tribune en als ruimte waar grotere groepen kunnen worden ontvangen. Dat is de vierde functie van die box-in-a-box.


Op de plek van het voormalige altaar is thans het leescafé te vinden. Een mooie lichte plek met een hele prettige atmosfeer. Let ook op de beplanting het leescafé wat afschermt.

Wie goed kijkt in de bibliotheek ziet dat het schip van de kerk nauwelijks gevuld wordt met boeken en media. Deze zijn bijna allemaal naar de zijkanten van de kerk gegaan. Het middengedeelte wordt gevormd cursusruimte, een ruimte voor groepen, het leescafé en een plein met computers. Het toont mooi de veranderende bibliotheek aan. Collecties zijn nog steeds belangrijk en vormen nog steeds de context van ons werk. Maar wat wij met die informatie doen en hoe we er mee omgaan vormt meer en meer de kern. Dat is letterlijk fysiek zichtbaar in dit gebouw.


Na een ronde door de bibliotheek dacht ik even: 'Is dit het nou?'  Blijkbaar had ik nog meer verwacht. Maar toen ik begon af te strepen of alles wel in dit gebouw zat wat er in hoorde te zitten, moest ik constateren dat alles er wel in zat. Er is gewoon ontzettend slim met de ruimte omgegaan.

Valt er dan niks meer te wensen? Ja, als ik directeur van deze bibliotheek was, had ik nog wel twee of drie dingen die ik in de komende jaren zeker zou (kunnen) realiseren. De eerste is het ontbreken van echte horeca. Nu is het vinden van een goede partner hiervoor geen makkelijk opgave maar je zou ook kunnen nadenken of je je bibliotheekbalie ook niet gelijk een echt koffiepunt kan zijn. En vul op die manier het 'gastheerschap' letterlijk in door ook als bibliotheekbarista aan de slag te gaan.

Verder zag ik niet direct andere partners in de kerk en dat ik gun ik zo'n type bibliotheek wel. Maar ik kan wat gemist hebben. En uiteraard geldt ook daar dat je de mazzel moet hebben dat zo'n samenwerking zich voordoet. Huiswerkbegeleiding zou bijvoorbeeld denk ik een hele logische zijn.


Wie de kubieke meters telt, vindt dit een enorm gebouw. Wie de vierkante meters telt, denkt: nou dat is nog een uitdaging. De bibliotheek Zutphen is erin geslaagd om in een modulaire opbouw: cursusruimte, mini-theater, leeszaal, werkplekken en collectie vernuftige oplossingen te kiezen. Die oplossingen gaan zich de komende jaren uitbetalen in de cijfers van de verblijfsfunctie. Zutphen kan door die modulaire opzet zichzelf bijna een 'bibliotheekconcept' gaan noemen.

Ik noemde de stad Zutphen in het begin een stad van schoonheid en zachtheid. Die kenmerken zien we volop terug in de nieuwe bibliotheek. Deze bibliotheek - onderdeel van de Graafschapbibliotheken kwam ook terug in veel van mijn top-10's over het bibliotheekwerk. Niet alleen qua interieur is bibliotheek bij maar ook inhoudelijk scoort zij prima. Laat de bescheidenheid dus maar varen: hier staat een bijzonder knap staaltje bibliotheekwerk!

Bibliotheek Zutphen: hier prevelt men stil de gebeden voor persoonlijke ontwikkeling. U moet dan ook niet gek staan te kijken dat hier een wonder gebeurt.

3 opmerkingen:

HermaL zei

Mark,als bewoonster van de mooie stad Zutphen en als buurvrouw van de Bibliotheek, kan ik jouw woorden alleen maar beamen.
En het Dominicanenkruis komt inderdaad terug in het wapen van Z.
Nog even de architect melden: InVorm

Mark Deckers zei

@Herma: Het lijkt me geen straf om daar buurvrouw te zijn. Een moooie plek om te wonen met veel historie! Ik ben zeer slecht in architecten maar dank dat je het even vermeld!

Rob Bonneur zei

Beste Mark,

Fijn te lezen dat je de bibliotheek en de kerk hebt ervaren zoals je het hebt beschreven. Het is voor ons een eer om een dergelijk monumentaal gebouw (rijksmonument) te hebben mogen verbouwen en inrichten. Een project waar we met veel interesse, inzet en zeker ook met veel plezier in nauwe samenwerking met Graafschap bibliotheken aan hebben gewerkt. Het doet goed als het resultaat dan ook wordt ervaren als het bedoelt is.

Rob Bonneur
InVorm Architecten, Schiedam