dinsdag 17 februari 2015

Het is stil in de regio... Bibliotheken als mediacentra van de samenleving


Als beeld en geluid het nieuwe lezen en schrijven worden, krijgen bibliotheken ook op dat gebied nieuwe taken. Bibliotheekblad wijst daarom terecht op twee rapporten van het stimuleringsfonds voor de journalistiek.

Toen ik in Zwolle werkte, hadden we daar de stadsredactie van Hogeschool Windesheim in de bibliotheek, toen ik Hengelo werkte kwam de stadsredactie van De Tubantia inwonen in de bibliotheek en tijdens mijn laatste periode in Deventer is het idee van een mediacentrum verder ontwikkeld waarbij de lokale omroep een cruciale rol speelt. Telkens kwam ik de combinatie met mediapartners tegen. Misschien toch goed om er eens beter naar te kijken.

'Gelukkig zijn hier geen journalisten'
Het eerste rapport: 'Gelukkig zijn hier geen journalisten'  laat vooral zien dat de democratische rol van journalistiek in kleinere plaatsen (< 50.000 inwoners) slecht vervuld wordt. Met die democratische rol wordt bedoeld: de journalistiek als waakhond op de politiek. Die grens van 50.000 inwoners is natuurlijk volstrekt arbitrair. De boodschap is vooral: in grotere steden is die journalistieke rol beter geregeld dan in kleinere plaatsen.

Ook wordt gesteld dat de rol van civiele journalistiek (daar waar de burger zelf aan het woord is, of zelf mee nieuws maakt) bedroevend wordt ingevuld. Burgers worden slechts gebruikt voor een 'voxpop' (wat vindt de man in de straat ervan) of als slachtoffer (om te laten zien hoe slecht het is wat de gemeente doet). Slechts heel beperkt nemen burgers zelf het initiatief om samen met de media nieuws te maken en te gebruiken bij burgerinitiatieven. Veel verder dan de ingezonden brief komen burgers niet.Het rapport schetst dat zeker rond het sociaal domein hier nog goede kansen liggen.

Leegte in het landschap
Het rapport 'Leegte in het landschap' belicht lokale journalistiek niet vanuit een cijfermatige achtergrond maar vanuit een kwalitatieve. Het laat wethouders een raadsleden aan het woord die aangeven hoe belangrijk lokale en regionale journalistiek is. Ook gaat het in op hoe burgers betrokken zouden kunnen worden bij die journalistieke taak.

Dit rapport formuleert een aantal interessante aanbevelingen. Zo wordt benoemd dat er lokale stichtingen zouden moeten komen voor kwaliteitsjournalistiek en dat de gemeente (B&W en raadsleden) nog veel meer werk kunnen maken van werkelijke interactie met burgers. Niet alleen zenden in verkiezingstijd maar vooral echte interactie waar de vraag van burgers centraal blijft staan.

Oproep RTV Oost
In dat licht is het interessant om de oproep van RTV Oost te zien, die oproept voor een provinciaal fonds voor stimulering van regionale journalistiek. Wie inderdaad de kaalslag ziet bij regionale dagbladen maar ook bij lokale omroepen, weet dat hier het landschap flink verschraald is. Dat gaat niet zo maar veranderen dus het is interessant om te kijken hoe je dit op nieuwe wijzen maar wel met goede kwaliteit kunt invullen.

Kans voor bibliotheken?
Ik denk dat hier een mooie kans voor bibliotheken ligt. Want bibliotheken zijn instellingen die worden gezien als een neutrale en betrouwbare partij. Bibliotheken zijn in staat om grote groepen mensen aan te spreken en om ze op een genuanceerde wijze te betrekken.

Een aantal bibliotheken organiseert bijvoorbeeld met regelmaat een politiek café. Maar denk ook eens verder. Niet alleen het debat over een onderwerp maar werk het ook eens met burgers samen uit. Ondersteun dit bijvoorbeeld met datajournalistiek en creëer samen met burgers scenario's. En publiceer dit alles op eigentijdse wijze. Ik denk dat het een zeer waardevolle bijdrage aan de participatiesamenleving kan zijn.

Alle bibliotheken onderschrijven dat mediawijsheid een belangrijke rol is voor bibliotheken. Toch komen we vaak nog niet verder dan het aanbieden van internetcursussen of tablet-café's. Ga eens een stap verder en ondersteun burgers bij het maken van nieuws. Help ze bij het uitwerken van hun verhaal voor de samenleving en verbindt dat met de politiek.

In Zwolle en Hengelo ging het vooral nog om het inhuizen van een mediapartner in de bibliotheek. In het afgelopen jaar in Deventer gingen de ideeën al veel verder. Het is een gebied dat nog absoluut ontgonnen moet worden maar waar naar mijn mening bibliotheken nu al hun vinger omhoog mogen steken: ga in het hart van de samenleving staan en help burgers met rol rond civiele journalistiek.

Ik stel voor dat de bibliotheken in Overijssel de oproep van RTV Oost maar eens ondersteunen.

Ik zeg: mediawijsheid 2.0!

2 opmerkingen:

HenkHus zei

Beste Marc,
Uitstekende analyse, Toch jammer dat we begin jaren '90 er niet in geslaagd zijn Rtv oost op het terrein a hter de OBD te laten bouwen. We hadden elkaar kunnen versterken,
Het idde van samenwerken met de journalistiek, vooral waar die ontbreekt of hiaten in de informatievoorziening laat is me al geleerd op de BDA G door Arjen Tilstra.
Henk Middelveld.

Mark Deckers zei

Ha die Henk! Leuk je hier weer te treffen. We zullen er maar eens wat vaart achter zetten!