donderdag 28 september 2017

Liveblog Expeditie Bibliotheekplaza 2017 #biebplaza


6.15 uur
Al vele jaren verzorg ik tijdens BibliotheekPlaza van Probiblio het liveblog. Een prachtige bijeenkomst met de blik naar buiten: wat zien we om ons heen gebeuren wat belangrijk is voor het bibliotheekwerk? Ik noem het altijd: het meest okselfrisse bibliotheekevenement van het jaar.
Dit jaar is de opzet anders dan anders. Het thema is 'Expeditie Bibliotheekplaza' Het programma kent geen lange rij sprekers. Deelnemers is verzocht makkelijk zittende kleding aan te trekken. En voor uw live-blogger betekent dat, dat ik ook nog niet weet wie of wat ik tegen kom. Ik zal dit live-blog deze dag een aantal aanvullen met 'mijn' expeditieverslag. Een Bibliotheekplaza die anders is dan anders. Of toch niet? De tijd om op te staan, 5.15 uur, is voor mij dezelfde als in andere jaren.



10.20 uur
Plaza is begonnen. De zaal is opgedeeld in 54 teams. Elk team bestuurt een land en wil zijn of haar inwoners zo gelukkig mogelijk maken. Probleem is alleen dat je als land niet alleen alles voor elkaar kunt krijgen. Je moet dus samenwerken.  De expeditie gaat dus bestaan uit het gelukkig maken  van je land en het land dat het gelukkigst is wint vandaag.



In de zaal 450 bibliothecarissen. Met de opdracht om een vlag te maken van je land die je identiteit weergeeft. Het wordt een dag met teamopdrachten. Met onderhandelen over grondstoffen, geld en voorzieningen. Een soort Kolonisten van Catan met een supergroot speelbord. 54 teams en slechts 1 winnaar. Degene met de meeste smileys wint.... Hoe simpel kan het zijn.

Opdracht: creëer een strategie, benoem je voorzieningen en maak een vlag. U snapt het nog niet? Prima. De rest van de zaal verkeert ook nog in licht verwarring. Of zoals de spreker het zei: 'Dat is leuk!'



11.20 uur
De eerste opdrachten zitten erop. Een strategie een vlag en de middelen die je nodig hebt om het te bereiken.  Chaos en vertwijfeling. Je moet dealen met de informatie die je nu hebt. Je moet dealen met je nieuwe team. Hoe kunnen we taken verdelen? Wat is een zinvolle actie en wat niet? Maar ondertussen worden er vlaggen gemaakt en jawel er volgt een heuse vlaggenparade.  Gijs van der Linden, ik wist niet dat Eppo van Nispen een broer heeft,  van Business Game praat alles aan elkaar  Hoog in de energie. Maar waar gaat dit naar toe?


12.05 uur
En dan volgt een break. Remco Claassen Een spreker. De energie moet even kantelen. We kwamen net uit een modeshow. 'Iemand enig idee wat ik hier kom doen?' is zijn startvraag. Remco Claassen omschrijft zichzelf als een nerd met menselijke trekjes.  En hij gaat over leiderschap.

Leiderschap gaat over de essentie van het leven: je draagt de consequenties van je vorige stappen en je stuurt naar de consequenties van de volgende stappen. Niet wijzen naar buiten dus. Daar ligt het niet aan. Je bent zelf verantwoordelijk. Zit ik nou naar een goeroe te luisteren? Ik haak even af merk ik.

Maar hij belooft: 'binnen 10 minuten ben je gehypnotiseerd en denk je: dit is goede stuff...'  Nog een oefening met in- en uitademen en ogen dicht. Maar daarna kiest hij toch richting. Hij stuurt naar richtingen waar organisaties naar toe gaan of moeten. Organisaties en medewerkers weten vaak niet waar ze naar toe moeten. Tenminste als je een beetje doorvraagt zit er maar weinig onder het chroom van de managementtaal. Het gaat veel meer over leiderschap. Minder management en meer leiderschap. We moeten niet meer managen. Met moeten meer leiden.

En verhip. Ik zit plotseling toch geboeid te luisteren.

Het begint al met de mission statements... Ja, die heeft uw bedrijf ook. Maar het zijn toch verschrikkelijke volzinnen? En dan die communicatie-afdelingen die dat dan met allerlei middelen lopen uit te dragen. Met zo'n zinnetje zet je echt geen mensen flink in positie om mee te werken.

En wat zegt zo'n zinnetje over die mensen? Toch ook niks? Of verwijst u naar uw HRM-afdeling? Nee, eerlijk gezegd: mission statement, arbeidsvoorwaardenbeleid, uw excelsheets of uw story telling...... het zijn geen leiderschapsmiddelen.

Met al die inzet schiet u niks op.  Die mensen blijven we gewoon hetzelfde doen als wat ze altijd deden. Leuk dat u directeurtje speelt. En na een paar weken constateren ze: 'het werkt toch niet'.

De essentie van zijn verhaal is: 'Mensen willen wel veranderen maar willen niet veranderd worden'.

Ja, dat vinden we ook allemaal. Maar dan kantelt het verhaal. Hé maar dat betekent dat je ook zelf aan zet bent. Hoeveel denk jij zelf eigenlijk na over je toekomst? De meeste mensen besteden meer tijd aan het voorbereiden dan hun vakantie dan hier aan?

Wat heb je nodig in een team, in een gezin of je eigen leven? Hij brengt het via leuke mopje terug naar twee zaken: richtingbesef en moed.

Hij vertelt het verhaal over toen hij 28 jaar was, manager bij een ICT-bedrijf. Hij had alles mee. Zittend in zijn leasebak merkte hij dat hij leegliep.  Alle technieken die hij gebruikte werkten niet meer. En hij ging naar huis. Zonder iets te hoeven. En pas toen ontdekte hij wat werkelijk belangrijk was: waar ga ik van kwispelen? Wie kwispelt houdt energie over.

Doe meer aan kwispeldiagnostiek.
Grijns.
Lunch.


14.10 uur
De lunch achter de kiezen. De buik vol en het spel gaat verder. Nu begint het echte onderhandelen. Met andere tafels moet nu gekeken worden of grondstoffen, geld en arbeid geruild kunnen worden tegen elkaar zodat elk land zijn eigen faciliteiten kan bouwen. Er wordt onderhandeld. Partners tegen elkaar uitgespeeld en coalities gesloten. Ons land zet alles in op samenwerking met twee anderen landen die andere spullen hebben. Door faciliteiten te delen kan geld bespaard worden en tegelijkertijd moet je snel genoeg acteren voordat de faciliteiten. Ik zie drie strategieën om me heen: samenwerken en delen, hard onderhandelen of passief achterover hangen. Een vrouw loopt voorbij en roept naar ons: 'hebben jullie nog niks? Haha losers...' Het tekent de fanatieke sfeer.



14.27 uur
Het spel wordt onderbroken door een schuldencrisis.  Die moet opgelost anders valt anders valt alles in elkaar en heeft niemand wat. Tja, op zo'n interventie kon je wachten. Daarvoor moet iedereen zijn geld en spullen op tafel leggen. Ben je bereid voor het algemene doel dat te doen?  Ik hoor dat ons team alle geld, arbeid en grondstoffen gelijk heeft ingeleverd. Dat blijkt echter niet iedereen te willen. Een collega zegt: 'ik ga mijn geld toch niet inleveren want dan kan ik na de crisis niks meer'. Niks menselijks is ons vreemd. Er wordt geschreeuwd en geronseld. De tijd dringt.  Het wordt gehaald..... inderdaad op het laatste nippertje. Net echt.



14.54 uur
Hans Bassing is de volgende spreker. Met als thema klantgerichtheid. In vergelijking met alle vorige sprekers is Hans bijzonder rustig. Dat is even wennen merk ik maar heerlijk om weer even te ervaren. Zijn verhaal begint over hoe cijfers en rendementen leidend zijn geworden in organisaties en hoe dit doelen op zichzelf zijn geworden. 'Mensen' worden daarmee 'materiaal'.  En dat is natuurlijk de dood in de pot. Mensen moeten mensen blijven. Blijf overal de mensen zien, ook in stresssituaties.

Bibliotheken zitten naar Bassings mening in een spannende tijd zitten. Het moet nu gebeuren. En belangrijk voor het committment om daaraan mee te werken is of je zelf vind dat je bij de goede organisatie zit?  Werk je bij een organisatie die relevant is? Gebeurt daar wat jezelf ook belangrijk vindt?

De basis van klantgericht werken - volgens het Walt Disney-principe is 1) vakkundigheid, 2) gastvrijheid en 3) betrokkenheid. Maar wel in die volgorde. Eerst zorgen dat alles in orde is, zorg voor een glimlach en de juiste toon en kijk of je kunt aansluiten op iets dat specifiek geldt voor deze gast of persoon.

Tja, tot hier hoor ik nog niet veel nieuws.  Toch?

Bassing vindt klanttevredenheid niet helemaal het goede woord. Wie vakkundigheid levert, krijgt tevreden klanten. Wie daar ook gastvrijheid bij levert, krijgt blije klanten, wie ook nog betrokkenheid levert, krijgt enthousiaste klanten.

Vakkundigheid is iets wat je kunt leren. Maar gastvrijheid en betrokkenheid laten zich toch niet leren? Het zijn toch gedragskenmerken? Die kenmerken worden alleen getoond door medewerkers die het 'leuk' vinden bij de organisatie waar ze zitten. Alleen dan wordt ook echt invulling gegeven aan de kernwaarden van een bedrijf.

Toch blijft dit verhaal knagen. Dit verhaal gaat niet lopen en er ontstaat wat geroezemoes. Iemand naast mij fluistert: 'deze man heeft nog een oud beeld van de bibliotheek'. Hij heeft het steeds over meelopen met klanten en de oude taken.  En ik denk dat mijn buurvrouw wel een punt heeft.

Aan vakkundigheid geen gebrek bij deze spreker zullen we maar zeggen.

Hij maakt toch een mooie afsluiter. Hij reflecteert nog even op het spel: 'Hadden jullie nog steeds voor ogen dat je meest gelukkige inwoners moest hebben en niet de meeste smileys?'


16.05 uur
Dan volgt de laatste ronde om te handelen voor je land. Eerlijk gezegd is bij ons de energie wel een beetje op. Er volgt nog een heuse bouwopdracht met Kapla. Je moet je land nog bouwen en ook daar vallen weer - jawel - smiley's te verdienen. Het levert mooie plaatjes op zoals je ziet.

Dan het slot met Bas Haring, volksfilosoof. Hij mag terugkijken op de dag, het spel, verandering in het algemeen en bibliotheken in het bijzonder. Hij waarschuwt maar gelijk: 'aan mijn informatie heb je niks, ik ben immers filosoof'.


Hij zegt maar vast: bibliotheken hebben hem vreselijk veel geld gekost.... Aan boetes wel te verstaan.  Nou, hij is toch nog goed terecht gekomen, denk ik dan maar.

Filosofen houden van informatie. En het liefst doorwrochte informatie. En om eerlijk te zijn: daar hebben we niet zoveel meer van tegenwoordig. Het regent fake-news en gekakel.  En bibliotheken zijn daar ook wel van toch?

En als volksfilosoof houdt hij ook wel van volksverheffing. En daar was u ook wel van toch?

En als laatste houdt Haring een pleidooi voor de verstandelijke makerscultuur. Zoals er een technisch fablab is met 3D-printen en zo moet er ook een verstandelijk makerschap komen. Gewoon dat je in je eentje zelfstandig eens wat uit gaat zoeken. Neem toch niet alles zo maar aan maar ga dat zelf eens doen! Dat past ook wel bij bibliotheken toch?

Nou, dit was het leuke deel waarschuwt hij vast.

Dan zijn reflectie op het spel. Tja, die smileys. Doordat je de ander te slim af bent, krijg jij die punten. Maar de ander niet. Is dat geluk? Ik weet niet hoor, betuigt Haring. Ik heb toch liever een eerlijker samenleving dan een samenleving met gelukspunten.

Die gelukspunten... dat is natuurlijk iets raars. Er zijn wel eens steden geweest die geld wilde uitbannen en een soort stadspunten gebruikten. Maar als je daarmee betaalt dan is dat toch gewoon geld? In de echte wereld zijn onze bankbiljetten gewoon gelukspunten.

Het spel is veilig oefenen. Want het is spel. Dus je kunt heel veilig leren hoe iets werkt. Oefenen is een essentieel deel van leren. Wie niet oefent, leert niet snel genoeg. En oefenen moet je vaak doen om het onder de knie te krijgen. Dat leer je dus niet in één keer. Dus als we zeggen: 'bij ons op ons werk moeten we betere naar elkaar luisteren' dan moeten we dat vaak oefenen. En het liefst zo vaak mogelijk.

In dit spel was er sprake van landen. Landen die elk een doel hadden. En daarmee vergeten ze soms het grote geheel. Maar is dat erg? Tja, het grote geheel is ook wel complex en daarom kan je je beter op iets kleins oplossen dat je wel kan oplossen. Wat is nou beter: grote doelen of  eigen belang?

Haring illustreert dat met een voorbeeld. Hij eet graag scharrel-kippedij. Maar die was op in de winkel. Hij had de keus tussen kip van de kiloknaller of een hele scharrelkip. Dat gaf hem een goed gevoel want een hele kip zorgt ervoor dat er geen kippeafval is. Zo gezegd zo gedaan maar hij stond daarna wel kippenbouillon te trekken terwijl hij eigenlijk had willen fietsen. Ook gezond.

Je kan dus beter je kleine problemen oplossen. Probeer toch niet die grote problemen op te lossen. Tja, het zal niet de beste oplossing zijn maar ach, goed is ook goed genoeg. Het is meer het beeld van het mierennest die blaadjes naar een nest slepen. Ze kunnen die niet opeten maar door ze in het nest te leggen, ontstaat er schimmel waardoor de mier alsnog te eten krijgt. Die mier is dom en kan slechts domme taken uitvoeren. Er zijn geen mieren die alles overzien. En dat geldt voor mensen ook, suggereert hij.

Dan nog over veranderen. Tja, waarom dat lastig is, weet ik niet als filosoof. Maar dat het noodzakelijk is, zie ik wel. En wat noodzakelijk is daar moet je niet tegen vechten. Dan ben je Don Quichotte.

Wat is de essentie van werk?  Waarom werken we? Is het voor geld? Is werk alleen werk als het stom is? Twee keer nee. Werk is jouw tijd ter beschikking stellen aan een ander. En die ander vindt dat waardevol. En daarom krijg je meestal geld.

Als die ander dat niet meer waardevol vindt, dan houdt het op. En dan verandert het dus. Of je kunt zelf niet meer wat je die ander gaf door bijvoorbeeld een fysieke beperking. Dan verandert het dus. Werk is dus altijd veranderlijk. Verandering is dus noodzakelijk en dus kunt u zich er maar beter niet druk om maken.

Dan het slotakkoord. Waar moet het dan naar toe met de bibliotheek? Daar heb ik drie vragen bij. De eerste is: Wie bent u? Zelfs als er niemand meer is?  De tweede vraag is: 'Hoe wilt u contact'  En de derde vraag is 'Waartoe ben ik op aard?' Nou als je die drie vragen kunt beantwoorden ben je goed bezig.

Zijn antwoord voor bibliotheken zou zijn om terug te gaan naar volksverheffing. Fysiek lezen blijft belangrijk. Onderschat dat niet. En tot slot: geef rust in deze drukke samenleving. 

Hoor ik dit nou goed? Is het zo simpel?  Ik ga er denk ik nog maar eens over nadenken als ik de kippenbouillon ga maken als ik ook weer een hele kip heb gekocht.

Het applaus klinkt, de borrel lonkt maar de prijsuitreiking volgt nog. De broer van Eppo van Nispen komt nog even terug. Enthousiast legt hij alles nog eens uit maar hij werkt ondertussen wel op mijn lachspieren. 

Hop hop naar de borrel! Tot volgend jaar.

5 opmerkingen:

Unknown zei

Ik vind het meer tijd voor een revolutie.. of een dissidentenactie

Mark Deckers zei

@Pas Passie: Waarvan akte :-)

Unknown zei
Deze reactie is verwijderd door een blogbeheerder.
Unknown zei

Hallo Mark, Je blog is zeker geen afkraker, maar als spreker voelt het natuurlijk niet goed dat ik wellicht niet de juiste snaar heb geraakt. Ik beschouw het maar als een wake-up-call voor mezelf!
Inhoudelijk ben ik het nl. met jou, 'en de dame naast je,' eens: De 'theorie' achter Klantgericht werken is niets nieuws. Ook de inhoud van mijn presentatie niet. Sterker nog, als iemand dat wel zo ervaart, dan moet hij/zij zich stevig achter de oren krabben. Klantgerichtheid is ECHT heel simpel!
Wat de meeste mensen normaal gesproken herkennen in mijn lezing is dat zij datgene wat ik zeg wel WETEN, maar niet DOEN. En dáár heb ik tijdens de expeditie denk ik de snaar niet goed weten te raken. Mijn boodschap is dat we allemaal wel weten hoe het hoort, maar dat we, door zakelijkheid en werkdruk, zo gefocust zijn op WAT we moeten doen, dat we niet bewust bezig zijn met HOE we dat doen.
Maar ik hoor er rekening mee te houden dat het publiek bij zo'n lezing in de rationele modus zit en denkt: Dat weet ik al! Het is mijn taak om ze zodanig te raken dat ook het andere inzicht komt bovendrijven. Ik streef ernaar om het verlangen aan te wakkeren om echt contact te maken met collega's en klanten en daarmee de dienstverlening leuker en betekenisvoller te maken. Dat is dus onvoldoende gelukt.
Nogmaals, ik beschouw het als een wake-up-call. Werk aan de winkel! Nog een fijne dag, Hans

Mark Deckers zei

@Hans: wat fideel dat je hier reageert! Ik volg al jaren als blogger BibliotheekPlaza en vermaak me daar in de regel ook prima. De organisatie had dit jaar een gewaagd experiment: een spel met 450 bibliotheekmedewerkers dat gelardeerd werd met drie sprekers. Alle lof voor dat experiment maar het leverde een spanning op tussen spel en sprekers. Die brug daartussen - kun je achteraf makkelijk zeggen - verdiende meer aandacht wat mij betreft. Elk van de sprekers had het over de legitimiteits- en motivatievraag van het eigen handelen. In het spel werd dat teruggebracht tot smileys scoren, wat overigens zelf terecht opmerkte. Tussen waardevol handelen en smileys scoren zat voor mij een kloof waar ik als deelnemer wel om kon lachen. Heel even dacht ik dat de organisatie dit als dubbele bodem had bedoeld maar ik vermoed dat toch niet. De sprekers kregen daarmee een ingewikkelde opdracht. Ook Bas Haring zag je hiermee worstelen. Knap hoe je hier reageert en zeer sportief. Dat waardeer ik zeer. Succes en hoop je ergens weer eens tegen te komen!