Deborah Nas: 'Vernieuwing beoordelen we vanuit onze oude referentiekader'

Deborah Nas is toekomstverkenner en professor bij de TU Delft. Zij begint haar verhaal over angst voor vernieuwing en allerlei nieuwe technologieën. Of je nu een optimist of pessimist ben, iedereen herkent dat.

Ze vertelt dat toen haar kinderen jong waren, gaf ze één van haar zoontjes al vroeg een iPad. Ze was bang dat de kinderen teveel achter het scherm zitten. Moeten ze niet meer buiten spelen? Maar als professor kijk ik toch anders naar die ontwikkeling: daar zie ik een toekomstig talent, kijk eens hoe goed hij daar mee om kan gaan.

En die angst die ik als moeder had, is van alle tijden. Ze gaat terug naar de ontdekking van het schrift. Toen dat gebeurde was men bang mensen niets meer zouden onthouden. Bij de uitvinding van het boek was men bang voor overload. Bij de oprichting van scholen waren ouders bang dat kinderen de hele dag binnen zaten. De televisie? Internet? Nou alles was slecht.

Bijgaande filmpje volgt een deel van haar verhaal. Onze weerstand komt voort uit onze sterkste emotie: angst! Negatief nieuws krijgt automatisch meer aandacht dan positief nieuws.  Maar wie terug kijkt ziet dat juist al die veranderingen onze welvaart sterk verhoogd hebben. De feiten zijn dus anders dan onze emotie.

Ze geeft ook aan dat deze weerstand te maken heeft met onze context. Wij zijn opgegroeid met Lego en niet met Minecraft.... Terwijl Minecraft eigenlijk het Lego van deze tijd is. Waar vinden we dat onze kinderen mee moeten opgroeien? Precies, met Lego. En dat heeft alles te maken met onze context. Ze zegt dat als boeken waren uitgevonden na videogames, dat we waarschijnlijk boeken verschrikkelijk zouden vinden: je trekt je terug in je eigen wereld, het is verslavend en het is slecht voor je ogen.

Nieuwe technologieën beoordelen wij dus vanuit ons oude referentiekader. Ontwerpers proberen daarom aan te sluiten bij oude technologie. De eerste Tesla had een grill voorop de auto. Dat was nergens voor nodig.  Maar daardoor leek ie op een 'echte' auto. Ondertussen is die grill in nieuwe ontwerpen verdwenen.

Toch kan het ook zo zijn dat we iets nieuws uitvinden dat we niet kunnen plaatsen. Wat als je je er echt geen voorstelling van kunt maken?  Internet werd in het begin afgekraakt: dat zou nooit wat worden. En nu? Volstrekt veranderd.

Veranderingen in het lezen
Ze stapt over naar voorbeelden uit onze wereld. Wat gebeurt er met lezen? Bij Bol moet je kiezen tussen fysieke boeken en e-books.  Als je kijkt naar de iBooks-app van Apple dan gebruikte men in het begin een old fashioned boekenkast. Dat om voldoende aan te sluiten bij de oude beleving. Een voorbeeld analoog aan de grill van Tesla.

Ze laat dit filmpje zien van de New York Public Library over InstaNovels. Ze bereiken een hele nieuwe doelgroep en het is eenvoudig om te zetten naar de Nederlandse markt.

Maar maak eens een overstap naar wearables en kijk eens naar deze demo van Spritz.

Verandering in het schrijven

Maar kijk eens naar het schrijven... Er is steeds meer selfpublishing. En  wat als elke bibliotheek nou een kast zou maken met schrijvers uit de eigen plaats die nog ontdekt moeten worden?

Of kijk eens naar deze film over Google Books.

Je ziet hier hoe verschillende vormen van maken, zoeken, vinden en bewaren hier wel heel strak bij elkaar komen. Lijkt dit niet heel veel op de bibliotheek inclusief de depotfunctie van de Koninklijke Bibliotheek? Wat gaat deze ontwikkeling nog betekenen voor de wereld? 

Naar artificial intillegence

Als we dit soort ontwikkelingen zien, gaat het nog wel even door. Wij winnen als mens niet meer met schaken. Onze algoritmes denken sneller dan we zelf kunnen. We hebben machine learning en deep learning. De computer leert zichzelf tegenwoordig al en dus wordt ie ook steeds slimmer. Dit vraagt veel rekenkracht maar gelukkig is rekenkracht erg goedkoop geworden. En dat gaat nog even door. En eerlijk: we hebben geen flauw benul waar dit naar toe gaat. Er worden krantenartikelen al geschreven door algortimes... de eerste roman op die manier is er al. 

Veranderingen in de communicatie

Tot slot gaat ze in op de communicatie. Kijk eens naar dit filmpje  van Google Duplex. Hier communiceren we met een computer. En hebben we nog door dat het een computer is?

Of kijk eens naar dit filmpje van Novel Effect. Je leest zelf maar je leeswereld wordt verrijkt met geluidseffect. 

En zo gaat ze nog door langs virtual reality en chatbots. Is onze communicatie daarop al uitgelijnd? Nou, daar valt nog wel wat te doen.

Haar slotwoorden: 'Het wordt niet zozeer beter of slechter, maar wel anders'. Zo, dan weet u dat vast.