Wordt dit volgend jaar de landelijke campagne met de Belastingdienst?

Afgelopen maandag mocht ik opnieuw een landelijke sessie begeleiden rondom de samenwerking tussen bibliotheken en de Belastingdienst. Vijftig bibliothecarissen kwamen af op het vroege uur bij de Koninklijke Bibliotheek. Een goede ochtend waar onder andere deze poster voorbij kwam.

Best practise Veldhoven
Rob Smetsers en Lia Verheijen van de Bibliotheek Veldhoven gaven aan hoe zij dit jaar in Veldhoven de samenwerking hadden georganiseerd. Goede samenwerking met ouderenbonden en het pensioenfonds van Philips. Met een heus convenant tussen de partijen, een heldere rolverdeling en algemene voorwaarden voor de deelnemers (waarin onder ander staat dat men zelf verantwoordelijk blijft).

Ook had men over de promotie nagedacht. Deze poster hoorde daarbij. Die poster heeft het overigens niet gehaald. Deze poster is dus 'fake' om het met woorden van The Donald te zeggen.

Met de collega's van Veldhoven praatte ik daar nog even op door. Dat dit best de posters kunnen zijn voor de landelijke campagne volgend jaar met de Belastingdienst. En dan natuurlijk Nederlandse voorbeelden gebruiken van mensen die nogal de fout in gingen met de aangifte. Denk aan Clarence Seedorf (Panama Papers), Bassie (van Adriaan, ook belastingfraude) en tja, ook nogal wat VVD'ers komen dan voorbij. Iemand opperde zelfs om er een Albert Heijnactie van te maken met belastingplaatjes: spaar ze allemaal. Maar ik vermoed dat dit idee toch in de kiem gesmoord zal worden. Als het niet bij de bibliotheken is dan toch wel bij de Belastingdienst.

Bibliotheken goed op schema met spreekuren
Maaike Toonen liet onder enig voorbehoud de eerste resultaten zijn van de peiling onder bibliotheken over de aangifteperiode. Opvallend was dat veel meer bibliotheken dan verwacht al een belastingspreekuur hebben gehouden. In een vraag aan de zaal of we volgende jaar dan ook echt een campagne zouden moeten voeren was het antwoord dan ook: ja! Wel werd opgemerkt dat we voor burgers wel heel goed inzichtelijk moeten kunnen maken wat ze waar kunnen verwachten. Goed en op tijd invoeren in de G!ds en daar een goede applicatie om heen die dit voor burgers en voor de Belastingdienst zichtbaar maakt.

Toeslagen
De Belastingdienst zelf ging nog in op de Toeslagen. Want met bibliotheken hebben we nu een goede exercitie gedaan met de aangifteperiode maar ook toeslagen zijn voor veel burgers een ingewikkelde materie. Met de aanwezige bibliotheken is nagedacht hoe je dit zou kunnen oppakken. Er zijn weinig bibliotheken die er ervaring mee hebben, bleek in de zaal. Wie goede voorbeelden weet mag zich melden.

Petje af!
De samenwerking met de Belastingdienst is 15 maanden oud. Er is heel veel werk verzet door bibliotheken in het hele land. Petje af daarvoor! En naast dienstverlening aan burgers heeft het ook bij veel bibliotheken nieuwe contacten en samenwerking opgeleverd Wat ik mooi vind van zo'n ochtend is dat bibliotheken vooral veel van elkaar kunnen leren. Hoe heb jij dat nou aangepakt om dat onder de aandacht van je wethouder te brengen? Hoe regel jij een beetje privacy in je bibliotheek?  Hoe zorg je dat je samenwerking versterkt en hoe blijf je uit elkaars vaarwater? Dat soort vragen. Op veel plekken zijn de antwoorden dan al beschikbaar.

Zoals gezegd: ik kijk er met genoegen op terug. En met een knipoog kijk ik graag vooruit naar de campagne van volgend jaar: America First, Veldhoven Second!

Hoe bibliotheken steeds meer de essentiële hulpstructuur worden voor een snel veranderende samenleving...

In januari 2014 hield ik een presentatie in Enschede met de titel: 'Boeken, bier, prozac, viagra en bibliotheken' over de ontwikkelingen in bibliotheekwerk. De drie decentralisaties waren nog geen feit, de bibliotheekwet was nog niet ingevoerd en we zaten nog midden in de crisis.Twee jaar geleden nog maar.

In het aansluitende gesprek met wethouder Hatenboer noemde hij de bibliotheek 'een essentiële hulpstructuur voor een snel veranderende samenleving'.  Deze week moest ik nog eens even terug denken aan die woorden uit 2014 van hem en hoe snel die woorden werkelijkheid worden.

Belastingdienst
Deze week begon ik met een landelijke bijeenkomst over de samenwerking met de Belastingdienst. 70 bibliotheekmensen hadden zich aangemeld maar in de zaal zaten er meer dan 100! Ik begon die bijeenkomst met de woorden dat het nog maar een half jaar geleden was dat we de eerste gesprekken met de Belastingdienst startten. En in deze bijeenkomst presenteerde Lisenka Akse - namens de KB en Eline Ophof en Brenda Jacobs namens de Belastingdienst de voortgang. Er is een subsidieregeling, er is een checklist voor bibliotheken, er zijn tips voor veiligheid en privacy, er zijn sessies gepland voor dienstverleners die spreekuren willen houden en ook de  toolkit is bijna klaar.

Overigens gebruikten we daar ook het mooie voorbeeld van de Bibliotheek Den Haag dat u hierbonder vindt.

We sluiten de bijeenkomst af met de belofte dat we elkaar in het najaar weer zien en dat we ons dan gaan voorbereiden op een mooie promotiecampagne voor de aangiftecampagne van volgend jaar. Ik zie bibliotheken als stelsel acteren waarbij iedere bibliotheek zijn eigen lokale netwerk meeneemt. Petje af.

Minister Plasterk en de pilot van Binnenlandse zaken
Twee dagen later staan we in Bussum met minister Plasterk. Hij tekent een overeenkomst met de bibliotheken. De overeenkomst is gericht op het ondersteunen van burgers in het communiceren met de digitale overheid. Wat hebben burgers daarvoor nodig? Wie kan daarbij helpen? Hoe veranker je dat in lokale netwerken? Dit soort vragen - waar u overigens als bibliotheek ook al mee bezig bent - worden uitgewerkt in drie pilotbibliotheken: Katwijk, Gooi en Meer en Venlo.

Het is een kortdurende pilot want hij volgend jaar al geëvalueerd. Dat geeft ook wel aan dat beide partijen: ministerie en bibliotheken haast hebben. Want als dit werkt - en mijn stellling: waarom zou dat niet werken? - dan moeten we dit snel verbreden naar heel het bibliotheeknetwerk.

In een interview met Bibliotheekblad zegt Plasterk daarover: 

'De bibliotheek is de meest laagdrempelige plek in de samenleving. Een instelling waar iedereen zich thuis voelt. Dat geldt voor buitenlandse mensen, voor moslimmoeders met kinderen, voor degenen die een groot deel van de dag op straat doorbrengen en die even de bibliotheek ingaan om een krantje te lezen. Werkelijk iedereen komt in de bibliotheek en deze is ook ingesteld op het bedienen van zo’n breed publiek. De mensen die er werken hebben de toegankelijke houding die daarvoor benodigd is. Zij weten hoe ze met al die verschillende mensen moeten omgaan. Bovendien beschikt de bibliotheek over een fijnmazig netwerk door het hele land. In die zin is de bibliotheek de meest voor de hand liggende plek om mensen wegwijs te maken op de snelweg van de digitale overheid. .... De bibliotheek is de stille kracht van de samenleving.’

De bibliotheek als stille kracht van de samenleving... dat komt toch in de buurt van de uitspraak: de bibliotheek als essentiële hulpstructuur in een snel veranderende samenleving.

Sociale dienst Oost-Achterhoek
Wie denkt dat het vooral grote landelijke partijen zijn die hiermee bezig zijn, heeft ongelijk. Op lokaal en regionaal niveau gebeurt ook van alles. Zo ben ik zelf bijvoorbeeld nog betrokken bij gesprekken die we nu voeren met de Sociale Dienst Oost-Achterhoek. Samen met directeur Ton Mengerink en zijn team van de bibliotheek maken we nu samen de de sociale dienst een aanbod op regionaal niveau. Het lijkt op het aanbod van Belastingdienst en Binnenlandse Zaken. Naar verwachting gaat men in Oost-Achterhoek daar dit najaar mee aan de slag.

Stille kracht van de samenleving
Zijn Katwijk, Venlo en Gooi en Meer bijzonder? Is Oost-Achterhoek bijzonder? Ongetwijfeld zullen ze elk iets hebben waarmee ze uniek zijn in Nederland. Maar tegelijkertijd zie ik nog zoveel meer bibliotheken precies hetzelfde spoor volgen. Allemaal hard op weg om burgers verder te helpen.

Van mij hadden alle bibliotheken van Nederland gelijk in de pilot van Binnenlandse Zaken mogen zitten. Ik denk dat bibliotheken daar wel klaar voor zijn. Maar geef de partijen om eens heen ook wat ruimte om daar aan te wennen. Wie weet wat er over een jaar in de evaluatie staat.

Regeerakkoord
Wie ziet hoe snel het beeld van bibliotheken nu kantelt - van uitleenbibliotheek naar maatschappelijke en educatieve bibliotheek - moet zich afvragen waar we over een aantal jaar staan. Op 15 maart 2017 zijn er landelijke verkiezingen. Kort daarna wordt het regeerakkoord gemaakt. Bibliotheken zitten dan vol in de campagne van de Belastingdienst, de eerste resultaten van de pilot van Binnenlandse Zaken zijn er dan ook wel.

Ik denk dat het helemaal niet ondenkbaar is dat bibliotheken in het nieuwe regeerakkoord genoemd worden als 'essentiële hulpstructuur voor een snel veranderende samenleving'. Onder het kopje 'Stille kracht'.

Foto ondertekening overeenkomst: KB

Ergens tussen Winterswijk en Den Haag ligt een Deltaplan Digitale Vaardigheden

Het is dinsdag en op het programma staat een werksessie in Winterswijk en een vergadering in Utrecht met allerlei 'Haagse' clubs. 

In Winterswijk wacht mij een brainstorm met de bibliotheek Oost-Achterhoek, de gemeente en allerlei maatschappelijke dienstverleners: van ouderzorg, ouderenbonden, sociale dienst en vrijwilligerswerk. De bibliotheek heeft samen met De Post - heel kort gezegd, het sociaal team van Winterswijk - het initiatief genomen voor deze bijeenkomst. Geconstateerd wordt dat er veel mensen een digitale achterstand hebben maar dat er ook veel verschillende initiatieven zijn om er wat aan te doen.

Winterswijk
Om in Winterswijk te komen moet ik een uur toeren over provinciale wegen. Het is niet vervelend. Er schijnt een prettig zonnetje over de velden. In het gemeentehuis is er een onwennig voorstelrondje. Wat doet iedereen, wie kent wie en wat moeten we eigenlijk samen? Maar na een half uurtje praten ontstaat al een eerste beeld. Het sociaal team heeft een wens om een goed vangnet te maken voor burgers: burgers die het echt niet zelf kunnen en burgers die met een zetje een heel eind komen. Er blijkt genoeg initiatief te zijn maar de initiatieven zijn te versnipperd en voor burgers slecht vindbaar. Samenwerken en zichtbaar maken zijn dus toverwoorden. En met goede afspraken en met huiswerk voor de bibliotheek, verlaat ik Winterswijk. Tevreden, want we maken concrete stappen voor burgers. Dit najaar zou er zo maar wat moois kunnen worden aangeboden aan alle inwoners.

'Haagse partijen' in Utrecht
Dan door naar Utrecht. Helaas met de auto omdat de combinatie met Winterswijk anders niet te doen was. Maar vandaag lijkt alles mee te zitten. Zoevend over een zonnige snelweg. In Utrecht ben ik samen met Maaike Toonen namens de Koninklijke Bibliotheek uitgenodigd voor een begeleidingscommissie van het project 'Gezamenlijke persoonlijke dienstverlening'. Het is een project waar landelijke partijen als de Belangdienst en Sociale Verzekeringsbank samen met een aantal gemeenten proberen een vangnet te creëren voor burgers die niet goed overweg kunnen met de dienstverlening van de overheid. Het is complex project omdat elke partij zich aan allerlei regeltjes moet houden. Het is complex omdat het door grote organisaties wordt opgezet en het dan soms wel lijkt alsof niet eenvoudig kán zijn.

De gemeenten die hier aan tafel zitten zijn een zevental pilotgemeenten die echt kijken of ze zelf ook burgers kunnen helpen. Maar als ik eerlijk ben en ik hoorde in Winterswijk hoeveel mensen er nog geholpen moeten worden, is ook de inzet van gemeenten maar een druppel op de gloeiende plaat. En kan elke gemeente dat? De ketting is hier zo sterk als de zwakste schakel.

De begeleidingscommissie bestaat enerzijds uit andere landelijke partijen die meekijken: UWV, DUO en anderzijds uit partijen uit de praktijk zoals de ANBO, de bibliotheek en Digisterker. Aan het eind van de vergadering is mij helder dat het voor landelijke partijen niet eenvoudig is om dienstverlening dicht bij burgers vorm te geven.

Lokale landelijke oplossingen aanbieden
Een laatste rit terug naar het oosten op een inmiddels drukke snelweg. Mijn gedachten gaan nog even over die bijzondere dag van vandaag. Hoe je in de ochtend praktische oplossingen kunt voor burgers in Winterswijk en dat je in de middag ziet hoe moeilijk overheden het hebben om diezelfde burger in Winterswijk te bereiken.

En vervolgens denk ik aan de afspraken met de Belastingdienst en de snelheid waarmee bibliotheken nu acteren. Lees het nieuwsbericht bij de KB er nog maar eens op na. Wie dat ziet, ziet dat bibliotheken een cruciale rol kunnen spelen. Juist doordat ze zoveel kunnen verbinden op lokaal niveau. Alleen lokale en regionale partijen zullen in staat zijn om de 'kracht in de samenleving' goed te mobiliseren en te kanaliseren.

Deltaplan Digitale Vaardigheden
En met die gedachte vroeg ik mij af of er geen Deltaplan Digitale Vaardigheden moet komen. Een Deltaplan om burgers goed op weg te helpen en degenen die het echt niet kunnen langdurig een vangnet te bieden.  Ik weet zeker dat wij daar bibliotheken toe in staat zijn. Koppel dat aan de inspanningen rond laaggeletterdheid en intensiveer het met de decentralisatiegelden die gemeenten op dit moment niet allemaal gebruiken.

Ik zie een mooi perspectief. Ergens tussen Winterswijk en Den Haag ligt een mooi Deltaplan Digitale Vaardigheden.

Doet u mee?

Foto: Carola

Drie waarnemingen en één conclusie over de digitale overheid en de rol van bibliotheken

De afgelopen week waren drie partijen druk bezig met de digitale overheid en hoe burgers hiervan gebruik kunnen maken. Loop even mee, langs de gebeurtenissen en laten we eens kijken wat het betekent voor bibliotheken.

Waarneming 1: Plan van de Digicommissaris 2016-2017
De overheid wil vanaf 2017 al haar zaken met burgers en bedrijven digitaal kunnen afhandelen. Om dat te organiseren is er een programma Digitale Overheid 2017 en is er een heuse Digicommissaris aangesteld die hierop toeziet.

Deze Digicomissaris, Bas Eenhoorn, presenteerde afgelopen week het uitvoeringsplan voor 2016 en 2017. Drie dagen geleden werd ik erop geattendeerd en  u kunt het hier nog eens nalezen. De titel is - met een beetje rijmelarij - ''Succesvol digitaal, stel mensen centraal".  Het uitvoeringsplan geeft goed weer welke opgave er nog ligt. Wie de digitalisering in bibliotheken de afgelopen jaren heeft gevolgd, ziet dat de overheden soortgelijke opgaven hebben. Om burgers goed te helpen moet er sprake zijn van een 'Generieke Digitale Infrastructuur' waarbij gegevens van mensen op een goede manier uitgewisseld kunnen worden. Daarbij staat de mens centraal, stelt Eenhoorn.

Wie de notitie leest kan dat beeld - van de mens centraal - wel even kwijt raken. Want 90% van de tekst gaat over hoe systemen aan elkaar gekoppeld moeten worden. In die fase zit men dus: dingen koppelen.

Toch maakt de digicommissaris wel een interessante opmerking:

Mensen die niet digitaal vaardig zijn, kunnen vaak niet zelfstandig gebruik maken van de digitale dienstverlening. Bovendien kent Nederland een grote groep laaggeletterden (1,3 miljoen volwassenen) Zij hebben moeite om hun weg in overheidsdienstverlening te vinden, ongeacht of deze digitaal of via de klassieke kanalen wordt aangeboden. Dat is iets waar de overheid rekening mee moet houden. Uitgangspunt blijft dat een zo groot mogelijke groep zelfstandig gebruik kan maken van digitale overheidsdienstverlening. Overheidsorganisaties kunnen daar zelf aan bijdragen door dienstverlening eenvoudig te maken. Dienstverlening vormgeven in afstemming met gebruikers helpt daarbij, evenals vereenvoudiging van regelgeving. Daarnaast worden mensen geholpen en voor degene die het echt niet kunnen een vangnet ingericht.Dit vangnet wordt, indien mogelijk, over de grenzen van organisaties heen georganiseerd.

Er moet een vangnet worden georganiseerd over de grenzen van de organisaties heen. Hou die even vast, zou ik zeggen.

Waarneming 2: Plasterk beantwoordt kamervragen
Drie dagen geleden verscheen het bericht dat Kamerlid Oosenburg van de PvdA aan minister Plasterk schriftelijke kamervragen had gesteld over het feit dat ouderen de digitalisering van de overheid te snel vinden gaan. Plasterk beantwoordt die vraag met onder ander deze paragraaf:

Voor mensen die niet vaardig zijn of niet over internet beschikken, zijn er volgens de minister al diverse mogelijkheden. ... Voor het zoeken en vinden van hulp bij het gebruik van digitale overheidsdiensten zijn er verschillende (lokale) mogelijkheden, zoals bijvoorbeeld de i-shops in Den Haag of de spreekuren in bibliotheken. En voor mensen die zelf digivaardiger willen worden is het Digitaal Hulpplein in het leven geroepen, waarmee het makkelijker wordt om een cursus op maat te vinden. 

Plasterk noemt verder het convenant dat de Belastingdienst met de Koninklijke Bibliotheek heeft gesloten. Hierdoor krijgen mensen via 800 openbare bibliotheken de beschikking over gratis gebruik van computers met internet en printfaciliteiten, en over de mogelijkheid daar kosteloos digivaardigheidscursussen te volgen. Daarnaast wordt op basis van dit convenant toegewerkt naar een netwerk van uiteindelijk 150 vestigingen in 2018 waar maatschappelijk dienstverleners hulp bieden bij het doen van aangifte.

Voor de hele tekst, kunt u terecht op de site van het ministerie van Binnenlandse Zaken.

Waarneming 3: Wiebes neemt rapport ombudsman in ontvangst
En tot slot: eergisteren verscheen het bericht op de website van de Nationale Ombudsman dat deze een rapport had aangeboden aan staatssecretaris Wiebes over het te snel digitaliseren van de blauwe envelop.

Het persbericht vermeldt het volgende:

De Belastingdienst heeft de belangen van mensen die berichten niet digitaal kunnen of willen ontvangen uit het oog verloren. Dat constateert de Nationale ombudsman, Reinier van Zutphen, na onderzoek. Bij het digitaliseren van het berichtenverkeer tussen de Belastingdienst en de toeslaggerechtigden is te veel vaart gemaakt. Dat zorgde eind vorig jaar voor veel verontwaardiging, boosheid en onrust. De Belastingdienst moet zo snel mogelijk zorgen voor een goed vangnet van professionele dienstverleners. Van Zutphen waarschuwt ook andere overheidsorganisaties: "Bij digitaliseren is van belang dat er vooraf hulp is georganiseerd voor mensen die het moeilijk vinden.

Conclusie: Bibliotheken sta op!
Wie het rapport van de digicommissaris leest, ziet dat overheden vooral nog met zichzelf bezig zijn. Een beetje een discussie zoals bibliotheken met de Nationale BibliotheekPas. Vooral dus nog met elkaar en nog zonder de burger. Zodra de overheden klaar zijn, krijgen ze plotseling haast om het in te voeren en heeft men eigenlijk geen tijd meer om een adequate hulpstructuur op te zetten en zit de ombudsman ze in de nek.

Wie ziet wat gemeenten, SVB, sociale diensten, RDW, Belastingdienst de komende jaren moeten gaan doen, ziet dat er een schreeuwende behoefte zal zijn aan ondersteuning. Niet dat iedereen dom is in Nederland, maar met een beetje hulp, kunnen heel veel mensen toch zelfstandig hun zaken regelen. Maar met de interne focus op systemen ligt de klassieke valkuil van te weinig informatie en training voor burgers levensgroot op de loer.

Zo maar een week uit het nieuws. Voor mij is helder dat bibliotheken deze rol goed kunnen oppakken en voor burgers hier van grote waarde zouden kunnen zijn.

In galop met de blauwe envelop naar het oranje plectrum!

In het vorige blog schreef ik enthousiast over de samenwerking met de Belastingdienst. Wees gerust dat ben ik nog steeds. Toch is het wel aardig om - een week na de ondertekening - nog even verder te gaan waar de euforie de vorige keer eindigde.

Want bovenstaande artikel las ik vrijdagavond in de Tubantia. Ik las het één keer en ik las het twee keer. Ik wreef mijn ogen nog eens even uit, maar het stond er toch echt: mensen kunnen zich al gewoon melden. Toen dacht ik al: nou, daar gaan wel een paar mensen  op af komen. Even later kreeg ik mailtje van iemand: 'er was al een spotje op TV hierover!'. Ik vroeg het na:'er was helemaal geen spotje geweest. En ik wist eigenlijk zeker dat dit bericht geen radio en TV heeft gehaald. Maar toch grappig hoe dat werkt.

Lees voor de gein het persbericht van de KB en het persbericht van de Belastingdienst nog eens door. Beide berichten van ongeveer 500 woorden en vergelijk dat eens met bovenstaande artikel. Dat zijn krap 50 woorden. Tja, zo raak je alle nuance wel kwijt.

Wat kan een bibliotheek nu al doen?
Maar ondertussen waren al flink wat burgers in galop met de blauwe envelop naar de bibliotheek. Daar kregen we van een aantal bibliotheken ook wel melding over.  En doordat we pas laat konden communiceren over het tekenmoment van het convenant, kunnen bibliotheken zich hierdoor wel wat overvallen voelen.

Veel bibliotheken pakken het gelukkig sportief op en proberen nu versneld burgers te helpen door internet-pc's beschikbaar te stellen of extra Digisterker-cursussen in te plannen. Of we horen van bibliotheken dat ze die Digisterker-cursus nu versneld gaan aanbieden. En tot slot gaven sommige collega's aan ze zelf een lijstje hebben aangelegd wie nu al in hun plaats ondersteuning biedt bij aangifte. Goed verwijzen is ook helpen..

Maaike Toonen regelde deze week weer veel. Onder andere om versneld een informatiebijeenkomst voor bibliotheken te organiseren. Daar ging woensdag een bericht van naar alle directies. Er zal dan meer uitleg worden gegeven en ook zal nu snel geïnventariseerd worden hoever bibliotheken nu al zijn? Dat wordt dus een soort nul-meting.

En verder staat er een goede  'Veelgestelde Vragenlijst' op de website. Daarin staat ook een vermelding bij wie bibliotheken nu al terecht kunnen bij de Belastingdienst rond het opzetten van een spreekuur met partners.

Opereren als stelsel
Een half jaartje geleden zwengelde ik met een aantal blogs het vraagstuk rond vluchtelingen aan. Daar is gezamenlijke groep van bibliotheken nu prima met elkaar mee aan slag. Nu dus de Belastingdienst en ik vermoed dat we deze werkwijze nog wel vaker gaan tegenkomen. Ik kan me zo maar voorstellen dat er meer landelijke partijen zijn.

Samen met de branche grote kansen  oppakken is prachtig maar het betekent ook dat je met elkaar een modus moet vinden hoe ver je kunt gaan en hoe snel je kunt implementeren. Ik denk dat we daar de komende tijd nog veel gaan leren met elkaar. De titel van het beleidsplan van de KB is: 'De kracht van het netwerk'. Als je het mij vraagt zitten daar nog flinke onvermoede krachten tussen.

En voor nu: petje af voor al die bibliotheken die spontaan al zoveel opvangen! En dan te bedenken dat we nog niet eens echt begonnen waren. Dat belooft nog wat.

Dagboek van de samenwerking met de Belastingdienst

Gisteren ondertekenden staatssecretaris Wiebes van Financiën en Lily Knibbeler,  directeur van de Koninklijke Bibliotheek een samenwerkingsovereenkomst. Huh, ministerie van Financiën? Jazeker, de staatssecretaris is namelijk ook de baas van de Belastingdienst. In de afgelopen tijd heb ik me samen met Maaike Toonen hier flink druk voor gemaakt. Ik geef hier het dagboek van een samenwerking die in luttele maanden tot stand komt.

November 2015

In oktober is Maaike Toonen gebeld. Er meldt zich iemand van de Belastingdienst. Maaike schrikt zich rot: 'is er iets mis met mijn aangifte?'. Dat blijkt niet het geval. Twee programmamanagers van de Belastindienst, Nienke Willems en Wendy de Vreede, willen graag praten over mogelijke samenwerking met de bibliotheken. 

Maaike vraagt of ik mee aanschuif bij het gesprek. Dat eerste gesprek is een feest van wederzijdse herkenning. Wendy en Nienke schetsen dat ze bezig zijn om met maatschappelijke organisaties en met burgerinitiatieven om burgers te willen ondersteunen bij het zaken doen met de digitale overheid. Wij schetsen een beeld van waar bibliotheken mee bezig zijn: kantelend van uitleenbibliotheek naar maatschappelijke bibliotheek waarbij we steeds vaker samenwerken met lokale organisaties en burgerinitiatieven. .

Beide partijen verlaten met een goed gevoel de tafel. De afspraak is elkaar snel weer te ontmoeten en dan te kijken wat we samen zouden kunnen doen.

December 2015

In de aanloop naar de volgende afspraak bereid ik met Maaike een korte presentatie voor: wat zouden bibliotheken kunnen betekenen voor de Belastingdienst? Wat hebben we met elkaar allemaal al in huis? Dat blijkt best veel te zijn. Iets simpels als PC's met internet op honderden plekken in het land blijkt een goed aanbod te zijn voor de Belastingdienst. Wij kijken daar vaak al aan voorbij als bibliotheek. Voor ons is dat heel gewoon. Ook het feit dat landelijk Digisterker en Klik en Tik - twee pakketten om te werken met computers en digitale overheid - al zijn ingekocht is een prima aanbod. En veel bibliotheken doen dit al of zijn voornemens die binnenkort te starten.

Verder willen we kijken naar een netwerk van spreekuren. Spreekuren die door maatschappelijke organisaties of burgerinitiatief kan worden ingevuld. In den lande zijn daar een flink aantal voorbeelden van. Dat zal niet in elke bibliotheekvestiging maar een groeiend netwerk waarbij we in een aantal jaar dit in elke bibliotheekstichting hebben, lijkt een wenkend perspectief. 

We bespreken het aanbod in een tweede gesprek. Dat valt in goede aarde. Een basisaanbod staat en we besluiten een derde afspraak te maken om naar  de implementatie te gaan kijken. Wat is nodig om het te realiseren?

Januari 2016

Dat derde gesprek volgt begin januari. Samen met Maaike hebben ook de uitwerking  met rollen en taken verder ingevuld. Daarin is ook sprake dat er een eenmalige vergoeding is voor bibliotheken om tegemoet te komen in eventueel gederfde inkomsten van cursussen en gebruik van internet-pc's. Verder zien we dat de uitvoering prima als onderdeel van het landelijk team basisvaardigheden kan worden opgepakt. 

Opnieuw reageert de Belastingdienst enthousiast. En heeft nog een aantal goede toevoegingen. Bijvoorbeeld om de netwerken van bibliotheken te testen op veiligheid en privacy.  Daar hebben zij partners voor die kunnen ondersteunen. Ook geven ze op verschillende punten aan waar zij scholing kunnen aanbieden voor spreekuurhouders.

Als uitvoerders zijn wij er nu wel uit. Het wordt tijd om de besluitvorming af te ronden.

In een eerder stadium waren de gesprekken al wel gedeeld met de VOB en eind januari wordt de VOB ingelicht over het verhaal wat er dan licht. De VOB doet ons de goede tip om een internetpeiling te organiseren en een informatiebijeenkomst. 

Februari

Begin februari praten we bij met het landelijk team 'de Bibliotheek en Basisvaardigheden' en de provinciale coördinatoren. Ook die zijn enthousiast en geven aan graag de handschoen op te pakken. Ondertussen komen de uitkomsten van de internetpeiling binnen. Er komen 105 reacties binnen die samen meer dan 130 bibliotheekinstellingen  vertegenwoordigen. Het enthousiasme is ook hier groot.

Er volgt een laatste gesprek waarbij ook de managers elkaar ontmoeten en de laatste afspraken maken. Een handruk volgt, de samenwerking is rond en de afspraak dat we snel naar buiten treden.

Vanaf dat moment zit mijn werk en nagenoeg op. De communicatie-afdelingen en een paar juristen nemen nu alles over: persberichten, media-uitnodigingen, de overeenkomst... in mum van tijd wordt alles klaar gemaakt. Maaike zorgt voor alle laatste puntje op de i.

Tussen de laatste handdruk en het persmoment zat een kleine week. Ik verschuif een afspraak in mijn zodat ik erbij kan zijn. Het geheel duurt nog geen 20 minuten. De staatssecretaris vertelt kort en puntig wat we gaan doen. Daar sta ik toch wel met bewondering naar te kijken, hoe iemand met zoveel dossiers ook hier precies het goede zegt. Lily Knibbeler van de KB zegt dat we het samen makkelijker willen maken voor de burger. Met een knipoog en een glimlach naar de slogan van de Belastingdienst dus. De overeenkomst wordt getekend, de foto's worden gemaakt en de pers te woord gestaan en iedereen vertrekt weer.

En vervolgens komt het ene persbericht na het andere binnen:
de NOS, Nu.nl,, de Telegraaf,, Algemeen Dagblad (met een goed filmpje met de staatssecretaris), Parool,   Binnenlands bestuur, Elsevier, Tros Radar en nog vele anderen.

Op de site van de KB vindt je meer inhoudelijke informatie. En dat is natuurlijk ook de plek waar dat hoort.

De komende maanden zal het landelijk team van 'de Bibliotheek en Basisvaardigheden' verdere invulling gaan geven aan deze samenwerking.

Maar voor nu: dank  aan Nienke, Wendy en Maaike voor de mooie samenwerking. Op naar vele burgers!