De slimme bibliotheek-app van Dublin

Dit is mijn schermpje met apps voor de bibliotheek op mijn iPad. En misschien hebt u er nog wel meer dan ik.Een app van Wise, een app voor vakantiebieb, een app voor de luisterbieb en een app voor de ebooks. Bij drie van de vier moet je authenticeren en soms zelfs op verschillende wijze.

Natuurlijk snap ik dat het zo gaat. Eerst hadden we een app voor de eigen bibliotheek, toen voor de vakantiebieb etc. Maar het kan ook anders. Zo werd ik afgelopen week gewezen op de nieuwe app van de bibliotheek in Dublin.

Alles in één app!
Na het juichende persbericht besloot ik de app toch echt zelf maar eens te downloaden.

Kijk, niks verschillende apps maar zoeken in de eigen bibliotheek en zoeken in ebooks, emagazines en ersources in één scherm. Uiteraard kon ik niet inloggen omdat ik geen lid ben van de bibliotheek maar ik vind het toch wel een fijn beeld. 

Barcode scannen en reserveren maar...

Bij het zoeken in de catalogus kom je uit in het volgende scherm.

Naast zoeken op elk woord, kun je ook gewoon de barcode van een boek scannen. U lacht daar wellicht om, want waarom zou je dat doen? Nou, omdat je bijvoorbeeld in een boekwinkel staat en daar een leuk boek ziet maar het niet wilt kopen. 

Alles in één app?

Toch zit niet alles echt in één app. Wie namelijk doorklikt naar de ebooks komt uit in het volgende scherm. 

Je moet dus dan toch nog een tweede app installeren die overigens dan gewoon doorstart vanuit de eerste app. Of je kunt gebruik maken van de mobiele website.  Bij e-magazines werkt dat wel ongeveer hetzelfde.

Eresources
Bibliotheken kopen naast ebooks ook nog allerlei andere digitale bronnen in zoals de consumentengids of online cursussen. Die biedt men in Dublin dus ook vanuit deze app aan. Dat ziet er wel tof uit.

Een hele lijst van bronnen. Ook in Nederland is niet alles via de catalogus te raadplegen.

Niet volmaakt maar wel een mooi voorbeeld
De app van Dublin is niet volmaakt maar biedt wel heel mooi alle spullen van de bibliotheek heel goed bij elkaar. Dat is een voorbeeld dat ik in Nederland nog niet tegen was gekomen. Wat ik wel een vondst vind is hoe ze verschillende apps in elkaar pluggen. Zo voor de hand liggend eigenlijk. Waarom zou je de ebook-app niet op laten starten vanuit je eigen bibliotheek-app? Bij lokale bibliotheken komen we vaak niet verder dan de app die de leverancier van het bibliotheeksysteem levert. En nee, ook niet overal volmaakt. Ook in Dublin is het niet overal single-sign-on en staan her en der op verschillende wijze hekjes.

Maar toch interessant om eens even naar te kijken. Zowel van de zijde van de lokale bibliotheek als van de Koninklijke Bibliotheek zijn hier denk nog wel mooie stappen van af te leiden.

Dus snel op virtuele studiereis naar Dublin!

Leren van de dappere boetevrije bibliotheken...

Deze zomer werd ik benaderd door Paul Adels van de Bibliotheek Rotterdam en Guido de Gans van Bibliotheek Rivierenland. Beiden spelen een actieve rol in het traject Route2020 van de Vereniging van Openbare Bibliotheken. Hun vraag was ik of ik hen wilde helpen met een onderzoek naar boetevrije bibliotheken.

Van 0% naar 35% van alle inwoners in acht jaar tijd
Ik maakte een klein vreugdesprongetje toen ik het hoorde. Want het is een onderwerp waar ik exact 8 jaar geleden over begon te schrijven: een boetevrije bibliotheek zou best eens mogelijk kunnen zijn. Twee jaar later trok Ton van Duren als projectleider bij BiblioPlus de stoute schoenen aan en pakte de handschoen op. In twee vestigingen, Boxmeer en Wanrooij, werd een experiment gedaan met boetevrij. Het experiment slaagde en  eindigde begin 2014 gingen alle vestigingen van BiblioPlus over naar boetevrij. Ook Rivierenland was inmiddels een begonnen met alle vestigingen boetevrij. En daarna ging het hard. Inmiddels kennen meer dan 20% van alle bibliotheekstichtingen een of andere vorm van boetevrij en beslaan deze stichtingen zo'n 35% van alle inwoners en gemeenten. Boetevrij is daarmee een fenomeen geworden dat niet meer weggaat.

Presentatie van het rapport
Veel bibliotheken vragen zich dan nu ook af: moet ik ook geen boetevrije bibliotheek worden? Waarom eigenlijk en hoe? Op die vragen zou een onderzoek antwoord moeten geven. En dus ging ik samen met Paul en Guido op onderzoek uit. En gisteren op de conferentie van Route2020 presenteerden we de uitkomsten in een drietal interactieve sessies.

Onderzoek
In het onderzoek zijn drie zeer verschillende bibliotheekorganisaties onderzocht die zijn overgegaan op volledig boetevrij: Rivierenland, Eindhoven en de bibliotheken in de provincie Groningen. Naast allerlei praktische tips over hoe boetevrij ingevoerd kan worden was het met name een eye-opener hoe elk van de drie bibliotheken boetevrij hadden ingepast als randvoorwaarde om te komen tot een maatschappelijke en educatieve bibliotheek.

Elk van de organisaties heeft te kampen gehad met flinke bezuinigingen op vaak al niet erg ruime budgetten. Niet gelijk de ideale voedingsbodem om ook nog eens een deel van de gebruikersinkomsten te gaan schrappen. Toch zal deze schaarste juist hebben bijgedragen aan het vinden van onconventionele oplossingen om toch te kunnen investeren in een innovatieve en brede bibliotheek.

Visie op boetevrij

Want boetevrij wordt in eerste aanleg ingezet om bestaande leners prettiger te laten lenen. Voor de leners prettig en het blijkt dat angsten als 'materialen komen niet meer terug'   of 'we kunnen de inkomsten niet missen' in het geheel niet uitkomen.

Maar achterliggend aan boetevrij is dat het leidt tot een drastische reductie van kashandelingen in bibliotheken. Dit leidt tot minder inzet van personeel voor deze taken en meer personeel dat kan worden ingezet in nieuwe programma's als bibliotheek op school  en basisvaardigheden. Bij deze verschuiving wordt ook vaak gekeken of in vestigingen verder invoering van zelfbediening kan plaatsvinden of dat er samen met partners of vrijwilligers tot ruimere openstelling kan worden overgegaan.

Iemand vertelde mij ooit dat hij dat boetevrij maar niets vond. Hij vond dat bibliotheken vooral bezig moesten zijn met die nieuwe taken. Dat boetevrij vond hij toch vooral iets van de 'oude bibliotheek'. Die oude bibliotheek heeft overigens nog steeds bijna 4 miljoen leden en kent ruim 70 miljoen uitleningen dus zomaar daar mee stoppen lijkt me niet de beste strategie. Maar dat we steeds meer energie zullen steken in nieuwe taken lijkt me evident. En de boetevrije bibliotheek kan u - binnen dit bredere kader - helpen om daar juist ruimte voor te maken.

Download het rapport
Geïnteresseerd geworden? Dan kun u op innovatiebieb.nl het hele rapport downloaden en de resultaten nog een rustig teruglezen. Ook de interviews met de gedreven bibliotheekmensen vindt u daarin terug en ik krijg daar zelf elke keer als ik het teruglees weer energie van.

Acht jaar geleden dachten we nog dat we nooit van boetes af zouden komen. En vandaag denken veel bibliotheken erover na. Misschien kenmerkt dat ook wel de bijzonder tijd waar bibliotheken op dit moment in acteren.

Veel leesplezier!

De Grote DigiTaalStrijd : een community-aanpak voor bewustzijn rond basisvaardigheden

Het kwam er even niet van maar ik wist dat er nog een keer over moest schrijven: de Grote DigiTaalStrijd. Een bijzonder evenement van de immer creatieve bibliotheek in Rivierenland om aandacht te vragen voor de strijd tegen laaggeletterdheid en digibetisme.  Misschien idee dat navolging kan vinden bij andere bibliotheken.

Wat is het?
Rivierenland werkt voor vele gemeenten. Op zeven plekken in hun werkgebied organiseerde men voorrondes voor een dictee en een quiz over laaggeletterdheid en digitale vaardigheden. De teams bestonden uit bedrijven en instellingen die voor een mooi sponsorbedrag mochten meedoen. Het organiseren van contacten met deze bedrijven ging via de serviceclub Betuwe in Zaken. Kijk, dat zijn handige partnerschappen.

De ingelegde sponsorbedragen komen ten goede aan de inzet tegen laaggeletterdheid. Van de vele tientallen teams die zo meededen konden er op 26 oktober 10 meedoen aan de finale. Eén team uit elke gemeente uit het werkgebied van de bibliotheek.

De finale vond plaats op 26 oktober. Dit was de dag dat het Cultuurcentrum Zinder waar de bibliotheek van Tiel in gehuisvest is, werd geopend door prinses Beatrix.  Een prachtig gebouw overigens zoals u ziet.

Rijnbrink girls
Ook met onze eigen instelling Rijnbrink deden we mee en een aantal collega's van mij wierp zich - getooid in de huiskleuren - vol in de strijd. De strijd bestond uit een aantal quizrondes met vragen en een groot dictee van de hand van Ronald Giphart.

Die quiz zat trouwens bijzonder goed in elkaar. Elk team kreeg een iPad waar de antwoorden op moesten worden ingevuld waarna de jury gelijk zag wat de actuele puntenstand was. Die techniek was verzorgd Kevin van Blokland van Bloklab. Hij werd ondersteund door studenten van ROC-studenten van het praktijklab.

De avond werd  gewonnen door het team 'ik spreek überhaupt maar één woord Duits'. Rijnbrink eindigde - met vele andere - op de vierde plaats.

Community aanpak met bedrijven
Wat mij opviel op de avond van de finale was hoe men er in geslaagd was om bedrijven te interesseren om zich laagdrempelig en eenmalig te verbinden aan een goed doel. Met overigens een leuke opbrengst van een kleine € 8.000,-.

Door de opzet met de voorrondes zal er in vele bedrijven een keer over gesproken zijn en zal men het op verschillende plekken verder hebben verteld. Een mooi begin van een traditie denk ik. Dit jaar was het nog niet altijd even eenvoudig om overal teams vandaan te halen maar dat een kwestie van traditie opbouwen.

Door de deelname ontstaan ingangen bij bedrijven waar eerst nog geen contact mee was en men maakt op een leuke manier kennis met de bibliotheek. Ik denk echt dat deze aanpak voor andere bibliotheken interessant kan zijn.

Mooie website

Voor de Grote DigiTaalStrijd is een mooie website gemaakt waar veel informatie te vinden is. Opvallend is dat men veel videomateriaal beschikbaar is dat zich weer makkelijk verder laat verspreiden. Daar is bijvoorbeeld ook het filmpje van Ronald Giphart met het eerste dictee nog een keer te zien. Schrijft u maar even mee.

Alles bij elkaar zit dit bijzonder knap in elkaar. Alle complimenten voor de bibliotheek Rivierenland en Betuwe in Zaken. In het bijzonder Lisanne van Iterson die dit als projectleider vanuit de bibliotheek neerzette en die ongetwijfeld bereid is om geïnteresseerde bibliotheken verder te woord te staan. Ik denk dat de opzet zich daar zeer voor leent.

Wouter: ik kom in niet meer in de bibliotheek door die € 1,50 boete....

Wouter legt in zijn vlog in  vier minuten uit dat hij niet meer een boek gaat lezen uit de bibliotheek. Zijn boete was slechts € 0,90 en liep door niet betalen op naar € 1,50. Het gaat om niks geeft hij zelf nog toe en hij had het gewoon in moeten leveren....Maar Wouter is er wel klaar mee: ik ga er nooit meer een boek lenen want ik heb er slechte ervaringen mee.... Nee, fijn, weer een jongen die niet meer leest.....