zondag 22 februari 2015

SadSongs: the harder the life, the sweeter the songs

 
The harder the life, the sweeter the song... Het is de slogan van de band SadSongs waar onder andere mijn collega Erwin Karst in meespeelt. Ze maken Americana met een melancholische inborst. Omdat pijn in het hart altijd beter blijft hangen, dan een lang en gelukkig leven, volgens hun eigen woorden.
 
Bijna drie jaar geleden had ik ze ook al eens voor de lens: SadSongs. Toen waren ze nog met z'n tweeën. Ondertussen zijn er twee heren met snaren, een toetsenist en een drummer bij gekomen. Dat maakt de muziek completer zonder zijn intimiteit kwijt te raken, zoals ik zelf kon horen.
 
Het zoeken was dit keer naar het juiste plaatje bij al die droefheid. 
 
Het leven schuurt. In die ruwheid de muzikale tederheid laten horen, levert mooi geluid op. Nu natuurlijk nog die gigantische doorbraak in binnen- en buitenland. Maar rocker in Holland is niet makkelijk. Of om Jan Rot nog maar eens te citeren:
 
'Hobbelend in het busje, versterkers in m'n nek
De band was vannacht weer weergaloos
De opkomst en respons niet te gek
De toer leidt van Tiel naar Donderen en van Grouw naar Nieuwegein
God straft wie Rocker in Holland wil zijn'
 
Succes moet natuurlijk ook weer niet te makkelijk komen, want: 'the harder the life, the sweeter the song'. En daar gaat het natuurlijk om.
 
Meer info over SadSongs vind je hier.http://www.sadsongs.nl

vrijdag 20 februari 2015

Little free libraries, veel meer dan alleen een ruilkastje



 
Little Free Libraries, wie kent ze niet? Die leuke, kleine kastjes waar mensen in de buurt onderling boeken ruilen. Todd Bol, oprichter vna de Little Free Library,  vertelt bij TEDx wat Little Free Libraries betekenen: veel meer dan uitlenen.... Goh, waar kenen we dat van?

Door het plaatsen van zo'n kastje, krijg je veel meer contact met de omgeving, mensen komen aan de praat met elkaar en zo iets relatiefs kleins als een Little Free Library heeft dus een grote spin-off naar de buurt. Ik ben weer gesterkt, zoals ik al eerder schreef, dat burgerinitiatief nog veel meer gekoppeld kan worden aan onze bibliotheken.

Todd Bol laat zien welke programma's je allemaal kunt koppelen aan Little Free Libraries. Ik ga op zoek naar een bibliotheek die op deze wijze wel eens 100 x zoveel vestigingen wil krijgen in zijn stad of gemeente. En eens kijken wat je daar allemaal om heen kunt organiseren. En zoiets natuurlijk beginnen met crowdfunding.

Volgens mij een idee in de dop.

dinsdag 17 februari 2015

Het is stil in de regio... Bibliotheken als mediacentra van de samenleving


Als beeld en geluid het nieuwe lezen en schrijven worden, krijgen bibliotheken ook op dat gebied nieuwe taken. Bibliotheekblad wijst daarom terecht op twee rapporten van het stimuleringsfonds voor de journalistiek.

Toen ik in Zwolle werkte, hadden we daar de stadsredactie van Hogeschool Windesheim in de bibliotheek, toen ik Hengelo werkte kwam de stadsredactie van De Tubantia inwonen in de bibliotheek en tijdens mijn laatste periode in Deventer is het idee van een mediacentrum verder ontwikkeld waarbij de lokale omroep een cruciale rol speelt. Telkens kwam ik de combinatie met mediapartners tegen. Misschien toch goed om er eens beter naar te kijken.

'Gelukkig zijn hier geen journalisten'
Het eerste rapport: 'Gelukkig zijn hier geen journalisten'  laat vooral zien dat de democratische rol van journalistiek in kleinere plaatsen (< 50.000 inwoners) slecht vervuld wordt. Met die democratische rol wordt bedoeld: de journalistiek als waakhond op de politiek. Die grens van 50.000 inwoners is natuurlijk volstrekt arbitrair. De boodschap is vooral: in grotere steden is die journalistieke rol beter geregeld dan in kleinere plaatsen.

Ook wordt gesteld dat de rol van civiele journalistiek (daar waar de burger zelf aan het woord is, of zelf mee nieuws maakt) bedroevend wordt ingevuld. Burgers worden slechts gebruikt voor een 'voxpop' (wat vindt de man in de straat ervan) of als slachtoffer (om te laten zien hoe slecht het is wat de gemeente doet). Slechts heel beperkt nemen burgers zelf het initiatief om samen met de media nieuws te maken en te gebruiken bij burgerinitiatieven. Veel verder dan de ingezonden brief komen burgers niet.Het rapport schetst dat zeker rond het sociaal domein hier nog goede kansen liggen.

Leegte in het landschap
Het rapport 'Leegte in het landschap' belicht lokale journalistiek niet vanuit een cijfermatige achtergrond maar vanuit een kwalitatieve. Het laat wethouders een raadsleden aan het woord die aangeven hoe belangrijk lokale en regionale journalistiek is. Ook gaat het in op hoe burgers betrokken zouden kunnen worden bij die journalistieke taak.

Dit rapport formuleert een aantal interessante aanbevelingen. Zo wordt benoemd dat er lokale stichtingen zouden moeten komen voor kwaliteitsjournalistiek en dat de gemeente (B&W en raadsleden) nog veel meer werk kunnen maken van werkelijke interactie met burgers. Niet alleen zenden in verkiezingstijd maar vooral echte interactie waar de vraag van burgers centraal blijft staan.

Oproep RTV Oost
In dat licht is het interessant om de oproep van RTV Oost te zien, die oproept voor een provinciaal fonds voor stimulering van regionale journalistiek. Wie inderdaad de kaalslag ziet bij regionale dagbladen maar ook bij lokale omroepen, weet dat hier het landschap flink verschraald is. Dat gaat niet zo maar veranderen dus het is interessant om te kijken hoe je dit op nieuwe wijzen maar wel met goede kwaliteit kunt invullen.

Kans voor bibliotheken?
Ik denk dat hier een mooie kans voor bibliotheken ligt. Want bibliotheken zijn instellingen die worden gezien als een neutrale en betrouwbare partij. Bibliotheken zijn in staat om grote groepen mensen aan te spreken en om ze op een genuanceerde wijze te betrekken.

Een aantal bibliotheken organiseert bijvoorbeeld met regelmaat een politiek café. Maar denk ook eens verder. Niet alleen het debat over een onderwerp maar werk het ook eens met burgers samen uit. Ondersteun dit bijvoorbeeld met datajournalistiek en creëer samen met burgers scenario's. En publiceer dit alles op eigentijdse wijze. Ik denk dat het een zeer waardevolle bijdrage aan de participatiesamenleving kan zijn.

Alle bibliotheken onderschrijven dat mediawijsheid een belangrijke rol is voor bibliotheken. Toch komen we vaak nog niet verder dan het aanbieden van internetcursussen of tablet-café's. Ga eens een stap verder en ondersteun burgers bij het maken van nieuws. Help ze bij het uitwerken van hun verhaal voor de samenleving en verbindt dat met de politiek.

In Zwolle en Hengelo ging het vooral nog om het inhuizen van een mediapartner in de bibliotheek. In het afgelopen jaar in Deventer gingen de ideeën al veel verder. Het is een gebied dat nog absoluut ontgonnen moet worden maar waar naar mijn mening bibliotheken nu al hun vinger omhoog mogen steken: ga in het hart van de samenleving staan en help burgers met rol rond civiele journalistiek.

Ik stel voor dat de bibliotheken in Overijssel de oproep van RTV Oost maar eens ondersteunen.

Ik zeg: mediawijsheid 2.0!

vrijdag 13 februari 2015

Beer en varkentje en de OBA



Vandaag kwam ik iets tegen uit de oude doos..... Bijna tien jaar oud. Op 1 april 2005 was er een bijeekomst over de digitale bibliotheek in Amsterdam. Het was mijn eerste werkdag als projectleider Digitale Bibliotheek aldaar. De werkdag bestond uit een personeelsbijeenkomst over alle nieuwe mogelijkheden die de 'virtuele bibliotheek' zou brengen. Er waren een stuk of tien deelsessies. Mijn deelsessie heette 'Beer en Varkentje en de digitale bibliotheek'. Ik las dit verhaal voor. Ik geef hem graag nog een keer door.

1 april 2005 en vanaf dat moment negen maanden buffelen om in Amsterdam de Aquabrowser te installeren, de koppeling te maken met de CDR, met het Uit-buro en een leuke PR-campage.

1 april 2005... overigens ook de dag dat we de 1 april-grap uithaalden met Spits! over de Bibliotender. Was een leuk jaar, 2005.

woensdag 11 februari 2015

Drie lessen die bibliotheken kunnen leren van V&D en Blokker

Het hele weekend hield half Nederland de adem in: 'zou er maandag nog wel een V&D zijn?  Het antwoord was: ja, voorlopig wel. Op diezelfde maandag dat V&D gered werd, kondigde Blokker aan te gaan reorganiseren. Hoewel de financiële positie van Blokker vele malen beter is, is de achterliggende reden van reorganisatie precies hetzelfde.

In een tijd waarin bibliotheken leren van de goede successen van retail, is het ook maar eens tijd om te leren van de fouten in de retail. Dus hierbij: drie lessen die bibliotheken kunnen leren van V&D en Blokker.

Les 1: Distributie is niet meer de drijfveer voor spreiding

Mijn broer woont in de tweede stad van Slowakije. In zijn binnenstad bevinden zich nauwelijks winkels meer. De winkels zijn in de afgelopen twintig jaar verhuisd naar de rand van de stad waar hypermarchés de lakens uitdelen. Verder heeft internetbestellen dezelfde vlucht genomen als in Nederland.

Vroeger had je veel vestigingen nodig om je publiek te bereiken. De winkel was het afhaalpunt en het eind van de distributieketen. Dat Blokker internetzuilen neer wil zetten in winkels is natuurlijk een lachertje. Mensen gaan dat natuurlijk gewoon thuis doen.

Les 1 is: Distributie is niet meer de drijfveer voor spreiding. Is dat erg? Nee.

Binnensteden veranderen van karakter. Niet alleen bij mijn broer in Slowakije maar ook in Nederland zie je dat. De verblijfsfunctie van de binnenstad (met o.a. fun-shoppen, recreatie en horeca) neemt toe, de reguliere verkoopfunctie (het runshoppen) neemt af.

Voor bibliotheken betekent dat, dat in binnensteden bibliotheken er veel meer zijn voor de beleeffunctie dan de uitleenfunctie. Activiteiten, voorstellingen, clubs, optredens en cursussen zullen in deze bibliotheken de core-business worden. In wijkvestigingen zal die distributiefunctie langer in stand blijven maar die vestigingen zie ik eerder transformeren naar wijkwinkels rond sociaal domein en burgerparticipatie. Ton van Vlimmeren formuleerde dezelfde visie op een goede wijze in een artikel van Dichtbij.

Niet om boeken te verspreiden hebben wij nog een fijnmazig spreidingsbeleid nodig, maar omdat we dicht bij de mensen willen zijn. Wie iets wil doen met de samenleving, moet er middenin staan.

Les 2: Meerwaarde, meerwaarde, meerwaarde!

Laten we wel zijn: V&D en Blokker zijn niet de hippe merken waar je gezien mee wil worden. Hele volksstammen kwamen er, maar weinigen sloten deze merken in hun hart. Waar V&D vroeger nog het enige warenhuis met een roltrap was, waar toch enige grandeur van afstraalde, was die glans in de afgelopen decennia wel verdwenen.

Beide winkels zijn er in de afgelopen jaren er maar heel matig in geslaagd om een nieuwe meerwaarde te vinden. La Place was voor de V&D de uitzondering op die regel. Maar verder: wat voegen zij nou toe? Waarin zijn ze nou uniek? En weten ze dat goed uit te dragen?

Les 2 is dan ook: wie geen meerwaarde meer creëert, houdt op te bestaan.

In een gedigitaliseerde wereld zou men dat ook van de bibliotheek kunnen zeggen. Wat voegen wij nog toe op informatief gebied?  Waar boeken vroeger schaars waren, worden we heden ten dage overstelpt door informatie.

Met het vinden van die nieuwe meerwaarde zijn bibliotheken hard bezig. Een initiatief als de bredebieb of de werkateliers van de Rijnbrink Groep over nieuwe rollen voor de bibliotheek passen daar prima in.  Herpositioneer bibliotheken in het maatschappelijke domein. Maak werk van je rol als  regisseur van een Leven Lang Leren. En nog een paar van dat soort goede zaken.

Les 3: Verzet de bakens op tijd

V&D is wel heel erg laat met het verzetten van de bakens. Het concern draaide al jaren verlies. Het vastgoed was al jaren geleden verkocht en terug gehuurd. En last but not least: het eigendom was al overgegaan naar een investeringsmaatschappij. De seinen stond al lange tijd niet bepaald op groen. Met andere woorden: de signalen hadden al veel eerder moeten leiden tot een rigoureuze koerswijziging.

Het is misschien aardig om mijn artikel over Polare en Karmac nog eens na te lezen. De overeenkomst met V&D is treffend. En wordt in sommige gemeenten niet op dezelfde wijze omgegaan met bibliotheekwerk als er plat een aanbesteding voor de laagste prijs van wordt gemaakt?  En dat terwijl de bibliotheek juist een 'belangrijke hulpstructuur is in een veranderende samenleving'. Die laatste woorden zijn overigens niet van mezelf, maar van een VVD-wethouder van een grote stad.

Wat voor V&D geldt, geldt voor Blokker geldt in mindere mate: nog steeds winstgevend, vastgoed vaak in eigen beheer en nog gewoon privaat bezit. Blokker slaagt er daarmee in om nog in eigen regie allerlei zaken op te pakken. V&D kan niet meer zelf de regie voeren en is afhankelijk van andere partijen of hen nog een toekomst gegund wordt.

Maar de vraag blijft: zijn wij als bibliotheekbranche snel genoeg? Het is niet meer de tijd van 2% of 3% extra efficiency per jaar. Er zijn verschillende bibliotheken waar ik de afgelopen jaren beleidsplannen heb gemaakt waar 20% tot 30% van het personeel in vier jaar naar nieuwe functies ging. En dan nog  moet je de mazzel hebben dat je niet net in zo'n transitie de volle mep aan bezuinigingen over je heen krijgt.

Les 3 is dan ook: verzet de bakens op tijd. En dat op tijd is het moment dat je zelf nog regie over je eigen toekomst kunt voeren. Wie even geen bezuiniging heeft, kan niet even uitrusten. Dat is het moment om juist door te pakken. Wie vol in de bezuiniging zit heeft een dubbele opdracht: bezuinigen en vernieuwen. We kunnen niet eerste bezuinigen en dan vernieuwen.

Wie nog niet wakker was, mag dat nu worden. Drie lessen om nu naar te handelen: spreidingsbeleid dicht bij burgers, het creëren van nieuwe meerwaarde en snel en met grote stappen aan de slag!

Wie nu niet handelt, zit straks bij de uitverkoop.

maandag 9 februari 2015

De Blogbioscoop : deel 27



De prijs in de categorie 'Leuk geprobeerd, maar net niet gelukt' gaat absoluut naar deze bibliotheek. De tekst is helemaal toegeschreven op de bibliotheek maar de uitvoering laat toch net wat te wensen over. Al sinds 2006 staat het filmpje op het web. En nog hebben ze er geen genoeg van.Maar oordeelt u vooral zelf. Nou ja, ze hebben een hoop lol gehad. En ach, leedvermaak, blijft ook vermaak.

 En die piepende bibliothecaresse, ik wen er maar niet aan....

maandag 2 februari 2015

Van 2% naar 38%: de kracht van samenwerking....

De afgelopen week was ik nog even op de NOT - u weet wel, de huishoudbeurs van onderwijsminnend Nederland. In  2011 schreef ik over dit bezoek aan de NOT ook een stukje. Toen onder de titel: Marks driepuntenplan.  Het ging toen over een gezamenlijke uitrol aan het onderwijs. De Biblliotheek op School stond nog in de kinderschoenen. Sterker nog: goede kans dat u het woord Bibliotheek op School nog nooit gehoord had.

En nu is het 2015: Het was druk in de stand. Prinses Laurentien kwam nog even voorbij en er zijn tegenwoordig bedrijven die zeggen te concurreren met de Bibliotheek op School . Volgens mij betekent dat, dat je een goed en relevant product in handen hebt.

Van 2,5% naar 38% marktaandeel
Bijgaande plaatje laat zien waar de Bibliotheek op School nu staat. Sinds 2011 is het aantal leerlingen dat bereikt wordt gestegen van 2,5% naar 38%, 74% van alle openbare bibliotheken doet mee aan de Bibliotheek op School. En dat in krap drie jaar tijd. Ik vind dat een prachtige prestatie en ook een signaal dat onze branche in staat is samenwerking snel en goed op te pakken.

Van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs en VVE
De ochtend bracht ik door op de NOT en in de middag zat ik bij een vergadering van de gezamenlijke PSO's in Nederland. Eén van de agendapunten was de doorontwikkeling van de Bibliotheek op School. Het zijn namelijk de gezamelijke PSO's die een groot deel van menskracht financieren die wordt ingezet in het landelijke team. Er was tevredenheid bij de PSO's en en passant wordt een belangrijk beslissing genomen om ook in te zetten op Voortgezet Onderwijs. En ook daar komen financiële middelen voor. Ook wordt in dat overleg al gemeld dat we er maar rekening mee moeten houden dat we ook zoiets voor Vroeg-en Voorschoolse Educatie (VVE) gaat komen.

Van kinderen naar volwassenen
Vandaag zit ik in de middag bij een landelijk team dat een programma voorbereid voor de Bibliotheek en Basisvaardigheden. Het gaat dan om een geïntegreerde aanpak rond laaggeletterdheid en digtale vaardigheden. Een soort concrete uitwerking van veel  van wat in het rapport Cohen genoemd werd. Net als bij de Bibliotheek op School zal ook hier wel gezocht gaan worden naar een landelijk team.

Het stelsel is ook echt een stelsel
En terwijl ik dit typ, ben ik met een vertraagde trein onderweg naar een werkgroep bij het ministerie van OC&W die gaat uitwerken hoe het 'stelsel' van openbare bibliotheken gemonitord moet worden onder de nieuwe bibliotheekwet. Wie kijkt naar bovenstaande samenwerking ziet dat bibliotheken ook echt een stelsel zijn. Hoewel ze vooral door lokale overheden worden gefinancierd is er niet één belangrijk thema dat niet met samenwerking wordt opgepakt. En bovenstaande cijfers tonen aan dat de branche daar behoorlijk effectief in is. De lokale, provinciale en landelijke laag leveren elk hun deel en samen zijn ze effectief.

Uiteraard: er is altijd wat te verbeteren. Maar ik ken weinig sectoren die bovenstaande resultaten van samenwerking kunnen laten zien.

Terwijl de machinist omroept dat onze vertraging in de trein oploopt van een half uur naar drie kwartier, weet ik dat bibliotheekwerk op volle snelheid doorraast.