maandag 30 november 2015

Op 28 april 2028 hebben de Nederlandse bibliotheken één bibliotheeksysteem

De 160 basisbibliotheken van Nederland hadden in 2015 gezamenlijk 47 bibliotheeksystemen in de lucht. Het onderstaande plaatje van Johan Stapel van de Koninklijke Bibliotheek - waarvoor dank - illustreert dat.

Sommigen van ons schudden bij het horen van die aantallen meewarig hun hoofd: hoe kan het toch dat er zoveel systemen zijn? Anderen koesteren hun eigen systemen en geven aan dat dit belangrijk is voor hun eigen innovatiekracht.


2010: 65 systemen
Toen ik dit plaatje van Johan zag vroeg ik mij af hoe dit eigenlijk in het verleden was. Via internet deed ik een oproep om mij te helpen met de situatie over 2000, 2005 en 2010. Ik kreeg veel tips maar niet de gouden tip. Degene die mij het beste verder kon helpen was - opnieuw - Gerda Malepaard. Zij zette zich jarenlang in voor het landelijke aanvraagsysteem. Op basis van haar informatie kon zij reconstrueren dat er in 2010 zelfs 65 bibliotheeksystemen actief waren. 

In de afgelopen vijf jaar zijn we dus 18 bibliotheeksystemen kwijt geraakt. Dat zijn geen bibliotheken die verdwenen zijn maar wel bibliotheken die gefuseerd zijn of bibliotheken die in grotere verbanden zijn gaan samenwerken. 

2000-2010 faillissement Datapoint en vorming van basisbibliotheken
Over de vraag hoe het ging voor 2010 heb ik dus geen harde cijfers maar mijn verwachting is dat sinds 2000 het aantal wel elke elke vijf jaar met een soortgelijk aantal zal zijn gedaald. In die tien jaar ging bijvoorbeeld Datapoint failliet (volgens mij 40 installaties) en werd de vorming van basisbibliotheken opgepakt. Ga er dus maar vanuit dat er rond 2000 er bijna 100 bibliotheeksystemen actief waren.

28 april 2028: Eén systeem
Wat zou dat betekenen voor de toekomst? Laten we de lijn eens met dit tempo doortrekken. In 2020 zijn er dan nog 29 systemen, in 2025 nog 11 en in 2028 nog slechts één. Statistisch gezien zou dat 28 april 2028 moeten zijn. Het is natuurlijk een beetje speculatie. Er zijn mensen die tegen mij zeggen dat we  al sneller naar één systeem toe zouden moeten en er zijn mensen die zeggen dat er altijd verschillende systemen zullen blijven in Nederland.

Feit is dat het aantal systemen al jaren aan het dalen is.

Op vier plekken in Europa wordt gewerkt aan een landelijk systeem
Maar is het ondenkbaar dat er één landelijk systeem  zou komen? Dat is de vraag. Vlaanderen is bezig met één bibliotheeksysteem. Ierland is bezig met één bibliotheeksysteem. Noord-Ierland is bezig met één bibliotheeksysteem en Denemarken is bezig met één bibliotheeksysteem. Al die landen hebben een afweging gemaakt en kwamen tot de conclusie dat dit de beste oplossing was. In ieder geval interessant om die plaatsen eens te bezoeken.

Driepuntenplan
In juli van dit jaar deed ik - op basis van het onderzoeken in Vlaanderen - een voorstel voor een driepuntenplan: 1) PSO's die met elkaar de implicaties van het Vlaamse plan zouden bespreken, 2) de KB die een vervolgonderzoek zou doen en 3) de overheden die een premie zetten op samenwerking.

Op verschillende niveaus zie ik dit punt nu op de agenda staan. Dat doet me deugd. Niet dat één systeem een doel is maar het kan een goed middel zijn om na te denken hoe je complexe ICT-infrastructuur kunt vereenvoudigen, innovatie kunt versnellen en kosten beheersbaar kan houden.

Wie wil dat nu niet? Maar waarom pas in 2028 als we  nu toch al weten dat het zo wordt?

Geen opmerkingen: