dinsdag 4 september 2018

Van Swelmen: ‘Van scoor een boek naar Koe Lo Yuk!’


De immer erudiete directeur van het pittoreske stadje Oppendam laat ook nu zijn licht weer schijnen over schier onmogelijke opdrachten. Ditmaal over hoe toch in al die kleine kernen een bibliotheekvestiging overeind te houden. 

Krokodillentranen zijn het! Al die directeuren die zeggen dat al die vestigingen in die dorpen zo duur zijn! Is er nou werkelijk zo weinig creativiteit in de branche om zo’n futiel probleem even op te lossen?

Ik ben de beroerdste niet dus  ik leg het nog één keer uit. Want het is zo simpel: sluit uw hoofdvestiging! Ruim driekwart van uw budget gaat op aan die bibliotheekpuist die op de AAA-locatie in uw stad moet staan. Waar u de hoofdprijs aan huur betaalt om een paar boeken op te slaan en waar u moet concurreren met hippe koffietenten om toch nog een beetje een ‘third- place-gevoel’  te creëren. Laat die hippe koffietenten dat zelf maar organiseren! En als u echt een slechte directeur bent hebt u uw laatste centen ook nog eens uitgegeven aan een hangplek voor jongeren. Misschien hebt u zelfs die jongeren wel uw portemonnee gegeven om die plek zelf in te richten. Dan bent u echt geen knip voor de neus waard. Want wie is hier nou de baas van de bibliotheek, beste directeur?

Dus dicht die geldverslindende hoofdvestiging. Als uitgeklede Starbucks redt u het toch niet. En driekwart van uw begroting kunt u opnieuw inzetten.

Nadat ik die beslissing in Oppendam had genomen lag er een zee aan beleidsmogelijkheden voor me open. Op alle basisscholen een Bibliotheek op school? Met gemak! Ik hoor alle directeuren in den lande er over puffen en steunen. In Oppendam doen we dat met twee vinders in de neus.  En ik hoef niet karig te zijn met een paar uur per week voor een leesconsulent. Welnee, elke school een eigen leesconsulent!

En nog geld en personeel over…

Ja, en nu gaat u natuurlijk zeggen: ‘Ja maar je hebt nog niks voor volwassenen!’ Maar Oppendam zou Oppendam niet zijn als we ook daar niet een briljante oplossing voor hadden waar u natuurlijk weer niet aan had gedacht.

Oppendam is een stadje met vele kleine dorpen er om heen. En denkt u nou eens even gewoon na: wat heeft elk zichzelf respecterend gehucht? Precies: een Chinees restaurant! U snapt hem al: onze vestigingen heten tegenwoordig Kota Radja, Chinese Muur, Fong Sheng en China Garden. Op de bestellijst van elke Chinees prijkt nu naast Tjap Tjoy en Saté ook Geert Mak en Stephen King (op nummer 39 en 48). En het is opvallend hoeveel boeken eigenlijk precies hetzelfde formaat hebben als die bakjes van de Chinees. Hup, wit papiertje er omheen en ‘Lees smakelijk’!

En laten we wel wezen: die bibliotheekvestigingen hadden het ook wel een beetje gehad. Ze trokken alleen nog mensen die zich toch wel redden: hoog opleidingsniveau, dubbel modaal. Maar bij de Chinees kom je echt iedereen tegen. Vooral ook de doelgroep die we graag willen helpen. Bij elk restaurant stellen we dan ook heel snel vast wie laaggeletterd is. Want wie de lijst van de Chinees niet kan lezen, is laaggeletterd! Niks ingewikkelde taaltest!

En natuurlijk heeft Oppendam een speciaal programma voor die laaggeletterden: ‘Scoor een Kroepoek!’. Daarin leer je alle woorden van het menu van de Chinees: nasi rames, bami speciaal, tjap tjoy. Want wie geen Chinees kan bestellen, heeft in onze Nederlandse cultuur een groot probleem.
Zo ziet u maar. Het leven is zo ingewikkeld niet. Dus weg met die dure hoofdvestiging! En vervolgens elke school een Bibliotheek op school en elke Chinees een hotspot voor basisvaardigheden.

Ha, maar ik ziet dat u nog één prangende vraag heeft: waar is dan het kantoor van de directeur? Tja, dat was in mijn geval simpel: mijn kantoor is tegenwoordig aan de toog van café het Duifje, recht tegenover de oude hoofdvestiging. ‘Dus u zit tegenwoordig altijd in het café?’ vragen ze mij dan. ‘Welnee’, antwoord ik dan. ‘Ik ben de vleesgeworden community librarian’. Geen woord aan gelogen toch? Dus doet u mij nog maar een biertje en straks weer een lekkere rijsttafel.

En u maar denken: waarom heb ik dat zelf niet verzonnen? Ik weet het, het is een gave.

Bijgaande artikel verscheen ook als column in Bibliotheekblad nummer 6 van 2018. 

Foto: Ysjmj

2 opmerkingen:

Esther Dageraad zei

Beste Mark,


Ik stuur je langs deze weg geen inhoudelijke reactie op deze blogpost, maar wil jouw aandacht (als bevlogen ervaren informatiespecialist) graag vragen voor een kwestie van nationaal behoorlijk groot belang.... voor zover ik dat kan inschatten als bevlogen informatiespecialist in het domein van de maatschappelijke informatie.

Je kent me persoonlijk. Zo'n 15 jaar geleden stuurde je bij de OBD projecten aan, waar ik een van de projectleiders was voor mediawijsheidsprojecten. Ik werkte toen in Deventer in de bibliotheek.

Sinds begin juni van dit jaar, loop ik weer in Nerderland rond (na 10 jaar buitenland).
Met de open vraag:" Hoe is het nu eigenlijk in Nederland?"
En..."Wat zou ik er met mijn talenten en levenservaring zinvol kunnen doen?"

Drie maanden van luisteren, met aandacht rondkijken en doorvragen naar ' de vraag achter de vraag' en peilend wat mensen zelf zoal doen (en nalaten) om hun eigen leven en dat van elkaar zinvol vorm te geven ben ik GESCHOKT door het meer dan abominabele niveau van informatieverwerking in de samenleving, door echt alle lagen en opleidingsniveaus van de bevolking heen!

Is dat erg?

Nou, ach.... ik hoop niet dat ik de implicaties van (methodisch!) zich op zijn best maar hoogst matig informerende beslissers over het leven van anderen hoef uit te leggen.

Beschikbare rijke actuele terzakekundige bronnen (verbale en non-verbale) worden massaal simplelweg genegeerd om actief te gebruiken. Men kiest er (gemakshalve/routinematig) voor om zich te verlaten op (soms heel sterk) verouderde gegevens en de hapklare brokken van de 'informatieverstrekkers' met belangen die niet alttijd even goed corresponderen met echte zorg voor gezondheid en welzijn van alle betrokkenen (maar een zekere korte termijn geldstroom met kleurrijke en aantrekkelijke marketing beogen te realiseren).

Het niet-hier-niet-nu-niet-ik kop-in-het-zand steken syndroom tiert welig.

Ik heb een heel concreet projectplan opgezet in de afgelopen weken, wat een Deltaplan bewustzijnsontwikkeling voor Nederland is, in zijn essentie.
Het hoeft maar heel weinig te kosten, in geld en tijd gemeten, want er zit een prachtig bewustzijns-vliegwiel effect in.

Wat denk je...de geringe moeite van een ontmoeting op korte termijn waard om je hier even, beroepsmatig en als nieuwsgierig mens verder in te verdiepen?

Ik ben momenteel in Almen en dus vlakbij Deventer.

Hoor ik van je?

Met vriendelijke groet,

Esther

Mark Deckers zei

@Esther: Welkom terug! Goed je weer te horen. En een thema waar we ook volop mee bezig zijn en waar we ook genoeg snode plannen voor maken. Altijd in voor een gesprekje. Heb jij mijn 06 nog? Die is door de loop van de jaren nooit veranderd. En ander een mailtje naar voornaam.achternaam-at-rijnbrink.nl Ik hoor het wel.