Het CBS houdt altijd keurig bij wat er gebeurt in Openbare Bibliotheken. Jaar na jaar wordt er gepubliceerd. En soms wordt het gebundeld over 10 jaar. Op de volgende plek kun je statistieken vinden over de periode 1999-2009. En ik pik er vijf statistieken uit om nog een keer de urgentie van bibliotheekvernieuwing te laten zien.
Feit 1: 54% daling uitleningen non-fictie
In 1999 leenden openbare bibliotheken 26 miljoen studieboeken uit aan volwassenen. In 2009 waren dat er nog maar 12,5 miljoen. Een daling van 54% in 10 jaar tijd. Waar zijn al die mensen naar toe gegaan voor hun informatie? De vraag stellen is hem beantwoorden.
Feit 2: 33% daling uitleningen fictie
In 1999 leenden openbare bibliotheken 58,5 miljoen romans uit aan volwassenen. In 2009 waren dat er nog maar 39,7 miljoen. Een daling van 33%. Wie het verval door de jaren heen bekijkt ziet dat de daling tussen 1999 en 2005 minder snel ging dan tussen 2005 en 2009. De daling lijkt steeds sneller te gaan.
Feit 3: Collectie-omvang -26% versus mediakosten +30%
In 1999 kochten we voor ongeveer 60 miljoen euro aan media. In 2009 was dit bijna 80 miljoen. Een stijging van ruim 30%. In diezelfde periode daalde de collectieomvang van 43 miljoen items naar 32 miljoen items. Een daling van 26%. Dus daar waar de collectie met 26% daalt wordt de collectie wel 30% duurder.
Feit 4: 7% minder leden
In 1999 hadden we ruim 4,3 miljoen leden. In 2009 zitten we net boven de 4 miljoen leden. Een daling van 7%. Tel daarbij op dat in 1999 Nederland 15,7 miljoen inwoners had en in 2009 bijna 16,5 miljoen. Een stijging van 4,6%. Ons bereik – het percentage inwoners dat lid is – is dus hard achteruit gegaan.
Feit 5: 70% minder bibliotheekstichtingen
In 1999 hadden we 544 bibliotheekstichtingen. Door opschaling en de vorming van basisbibliotheken is dat teruggelopen tot 171 stichtingen. Dat is nog 30% van het aantal stichtingen dat we in 1999 hadden. Ik denk niet dat dit feit een causaal verband houdt met de vorige feiten, maar ik vond het wel confronterend om te zien hoe hard de opschaling is gegaan.
En toen…
Tja, en toen werd het even stil. Hoewel op sommige punten een lichte stijging is te zien tussen 2008 en 2009 is het over de volle linie nog steeds in lijn met het SCP-rapport “Bibliotheken 10 jaar na nu”.
In Overijssel zetten we nog steeds in op het winkelconcept, op een aantrekkelijke website en op goede diensten voor het onderwijs met Biebsearch. In de afgelopen weken openden de bibliotheken Holten, Almelo en Steenwijkerwold met dit concept. Ik weet dat alle bibliotheken die dit concept volgen recht tegen deze cijfers in aan het groeien zijn. Deze statistieken sterken me in de weg die we ingeslagen zijn.
Tegelijkertijd zetten ze me op twee andere manieren nog aan het denken. Op de eerste plaats is dat dat ook ik het overzicht niet heb hoe het nou precies zit in Overijssel. Hoe zit het met die gebruikcijfers. Daar ga ik eens achteraan, als ik ze heb, zal ik ze met u delen.
Op de tweede plaats: wat gaan we doen na deze vernieuwingsgolf. Het is helder dat het winkelconcept en het formuledenken nog erg te maken hebben met verbetering van de traditionele bibliotheek. Daarachter moet een nieuwe bibliotheek verschijnen. En wie is daar op dit moment mee bezig?
Ik wens ons allen nog een tijdje een goede bibliotheekvernieuwing!
Foto: FranUlloa
