maandag 8 december 2025

In Staphorst, Tubbergen en Noord Fryslân leent men (opnieuw) het meest bij de bibliotheek

En daar ben ik weer! Nu met lijstje nummer drie. Het schiet lekker op en we schieten richting de eindlijst. Na de bezoekers en de leden volgt  nu het aantal uitleningen. Misschien wel het meest bibliothecaire cijfer dat we hebben. En ook dat meten we weer met een kengetal, namelijk het aantal uitleningen per lid. Waarom niet per inwoner? Nou, omdat we in het vorige lijstje als het percentage leden hebben gemeten. En daarmee is het aantal uitleningen per lid het meest zuivere kengetal. Maar daarover zo nog meer. 

Staphorst en Tubbergen één, Tubbergen op twee waar kleine gemeenten groot in zijn

Staphorst en Tubbergen wisselen al een paar jaar stuivertje bij dit kengetal. En dit jaar: staan ze precies gelijk. Ook een eerlijke verdeling en twee keer een nummer één! Staphorst heeft nog altijd voordeel van de protestants-christelijke signatuur en is daarmee een gebied waar gewoon nog veel gelezen wordt. Tubbergen kent zeker niet die signatuur maar is wel een gemeente in Twente met een goede sociaal-economische status. We weten dat dat lezen makkelijker maakt.

Staphorst en Tubbergen dus ex acquo. Dat betekent dat er geen nummer twee is en Noord-Fryslân is opnieuw nummer drie. 

Veel nieuwkomers

Vorig jaar hadden we zeven nieuwkomers in deze lijst. Dit jaar zijn het er opnieuw zeven. Je zou denken dat dit toch een redelijk stabiel lijstje zou zijn maar dat is het toch niet. Dit jaar rollen Meerssen, Mar en Fean, ZINiN Hellendoorn, Z-O-U-T, Gulpen-Wittem, Heusden en Dommeldal deze lijst in. Bibliotheken die al langer in deze lijst staan verdienen daardoor een extra pluim want een vaste plaats wordt door al die wissels alleen maar waardevoller. En aan de nieuwkomers: welkom in deze lijst maar probeer er maar eens in te blijven!

De scores in deze lijst liggen niet zo ver uit elkaar en je ziet dus ook relatief veel dezelfde scores. Zelfs van de nummer vijftien zijn er twee waardoor deze top-15 officieel zestien bibliotheken kent.  Daar heeft Dommeldal dan weer mazzel mee. 

Een lijstje van protestanten en katholieken

Hoewel de verzuiling in dit land op veel plekken is verdwenen, zien we het in dit lijstje nog steeds terug. Het is een lijstje met veel bibliotheken met een werkgebied met een lichter of zwaarder protestants-christelijke signatuur of juist van oorsprong katholiek gebied. Delen van Friesland, Staphorst, Ede, Rijssen-Holten zo door naar de onderkant van Utrecht en plaatsen in Zuid-Holland zijn de te kenschetsen als de 'bible-belt'. Daar wordt van oorsprong meer gelezen en dat zien we nog steeds terug. 

Toch zijn er ook gebieden die als redelijk katholiek zijn te benoemen: Meerssen, Gulpen-Wittem, Venlo en ik vermoed ook Heusden en Dommeldal, allemaal plekken waar het carnaval nog een prominente plek heeft. Hoewel die tegenstelling leuk is, heeft het daadwerkelijk daar zijn oorsprong. In het zuiden zijn heel lang katholieke stichtingen op het platteland geweest en die kregen gewoon minder geld van gemeenten. En die historische financiële achterstand zien we nog steeds terug. Het gevolg is dat er minder mensen lid zijn dan gemiddeld. Maar de mensen dié lid zijn, die lezen dan weer wel veel. En dat is wat je hier ziet. 

Iets minder leden maar wel leden die veel lezen

En dat brengt ons ook wellicht bij de verschuivingen en nieuwkomers. Het zou kunnen dat de nieuwkomers te verklaren zijn door bibliotheken die juist uit de lijst verdwijnen. Er zijn bibliotheken die nu snel groeien met leden door verhoging van het gratis lidmaatschap. Dat zagen we in het vorige lijstje. En wie snel groeit met gratis lidmaatschappen, krijgt daar vaak leden voor terug die (veel) minder lenen. En daardoor verdwijnen ze hier uit het lijstje. Winst in het ene lijstje, kan dus verlies in het andere lijstje beteken. Wie echt wil scoren in mijn eindlijst moet iets verzinnen waardoor je op beide redelijk tot goed scoort. 

Tot slot meld ik nog even - anders krijg ik die vraag toch - dat ik in dit lijstje nog niet de Bibliotheek op school meeneem. Daar komt nog een apart lijstje over en daar pak ik dat dan ook in mee.  

Op naar lijstje 4: bezoekers aan activiteiten

En dit was lijstje drie. U bent weer bij. Het volgende lijstje wordt die van bezoekers aan activiteiten. We verlaten dus het klassieke bibliotheekwerk en gaan naar de lezingen, workshops en festivals!

Tot over een paar dagen!

Geen opmerkingen: