De magie van verbeelding

Afgelopen week zag ik de film "Le Concert". Nu ben ik niet zo'n filmkenner, dus verwacht van mij geen hoogstaande filmkeuring. En dat is ook niet de reden dat ik een stukje schrijf over een film.

Begin jaren tachtig wordt het Bolshoi-orkest ontslagen omdat de dirigent Andrei Filipov weigert joodse musici te verwijderen uit zijn orkest. Nu, bijna 30 jaar later, krijgt hij onverwacht de kans het oude orkest nog een keer samen te brengen. Dit samen met de virtuoze violiste Anne Marie Jacquette. Andrei Filipov heeft echter meer redenen dan alleen muzikale om met haar samen te spelen. Andrei moet iets zeggen teggen Anne Marie. Iets wat bijna niet te zeggen is.

De uitvoering van orkest en solist draait om het vioolconcert van Tsjaikovski. Naar verluidt één van de moeilijkste stukken voor een violist. Ondanks de zware boodschap blijft de film enorm licht. De karikaturen die van elke volksaard worden neergezet houden het vrolijk.

Als het doel van "kunst" is om emotie op te roepen dan is deze film daar een bijzonder voorbeeld van. De finale van de film gaat in mijn ogen over wat muziek kan zeggen, over wat muziek kan oproepen. De muziek brengt iets over op de acteurs. Iets wat niet te benoemen is.

Er wordt echter film - een andere kunstvorm - gebruikt om dat verhaal over muziek te vertellen. En de manier waarop dat gefilmd en gespeeld wordt is van een zelfde soort magie. Zoals muziek wordt overgebracht op de acteurs, zo wordt de film weer overgebracht op de kijkers. Daardoor krijgt de film een soort spiegeleffect. Wat ik net zag bij de acteurs - muziek die emoties overbrengt op de acteurs - brengen de acteurs in de film nu over op mij.

Die magie is voor mij de magie van kunst. Een magie die zich bevindt in muziek, in film, in theater, in foto's en schilderijen en in boeken. De magie om te vertellen wat niet verteld kan worden, om te laten zien wat je niet kunt laten zien, om te laten voelen wat je niet kunt voelen.

Die magie is het wezen achter het verhaal. Het is het gevoel achter het verstand en de liefde achter de relatie. Het is de magie van de toon die je nog hoort als de muziek gestopt is.

Het is de magie van de verbeelding. En je leven is minder rijk als je die magie nooit proeft.

Het is maar goed dat er culturele instellingen zijn.