Bibliotheken in crisistijd : deel 13 : Crisis as usual

'Crisis as usual...' om met Banksy te spreken, dat is wel een beetje mijn gedachte na deze week.  Een week waarin bibliotheken weer dicht gingen, nee open, nee, wat eigenlijk? Ik neem u weer mee door een gekke week voor bibliotheken in crisistijd. Deel 13 inmiddels.

Dinsdag

Nog voor de persconferentie begint vind op dinsdag aan het eind van de middag de prijsuitreiking plaats van de Beste Bibliotheek van Nederland. Online dit jaar in het gebouw van de NBD|Biblion. Leuk georganiseerd overigens, gezien de omstandigheden. Wageningen, Eemnes, Tilburg, Groningen en Zoetermeer zijn de genomineerden. Alle vijf mooi kandidaten die het eigenlijk allemaal verdienen. Maar de Lochal in Tilburg gaat er met de prijs vandoor. Peter Kok, directeur van de bibliotheek Midden-Brabant, zegt dat hij de prijs met een dubbel gevoel in ontvangst neemt. Dit omdat hij weet dat hij dat prachtige gebouw opnieuw moet sluiten door corona.

Met het bord op schoot volgt dan de lang aangekondigde persconferentie kwam dinsdag. Bij kappers schijnt het extra druk te zijn geweest voor dinsdag. Mensen hadden verwacht dat wellicht contactberoepen ook weer zouden sluiten. 

En laat nou net in het weekend voor de persconferentie blijken dat de besmettingscijfers flink beginnen te dalen. Men heeft lang gewacht met extra stappen na het sluiten van de horeca. En dus vraagt iedereen zich af of extra maatregelen nog wel nodig zijn. Het nieuws dat bibliotheken zouden moeten sluiten zingt al lang rond. Maar in tegenstelling tot de sluiting in maart, is het geen directe sluiting maar hoeven bibliotheken pas op donderdag echt dicht. 

Woensdag

Op zowel dinsdag als woensdag is het druk in bibliotheken. Er wordt gehamsterd! Er staan rijen en mensen gaan met volle tassen de deur uit. Op twitter nemen sommige bibliotheekmedewerkers elkaar de maat: bibliotheken die twitteren dat het druk is, zouden nog meer drukte oproepen. Ik weet het niet hoor. Ik zie overal foto's met mensen die netjes in een rij staan met 1,5 meter ertussen.  Dat is echt een ander beeld van de sniffende en kuchende mensen die we vlak voor de vorige lock-down zagen. 

Uit de informatie die ik krijg van bibliotheken blijkt dat veel bibliotheken wel weten wat ze willen gaan doen als ze moeten sluiten. Sommige bibliotheken beginnen gelijk met een afhaal- of bezorgbibliotheek. Andere bibliotheken zeggen dat deze sluiting 'slechts' voor twee weken zal zijn en dat nu 'even' iets anders beginnen geen zin heeft. Maar waar in de vorige lock-down het nog even zoeken was, heeft nu eigenlijk iedere bibliotheek al heel snel zijn antwoord klaar. Het lijkt inderdaad 'crisis as usual'. Grappig om te zien hoe snel routine ontstaat.

Mijn collega Carola Oortwijn, twittert onderstaande filmpje met de opmerking dat de afhaalbieb weer is toegestaan. Het filmpje is een klassieker maar deze week toch weer een glimlach waard.

Ik zeg met opzet: het lijkt inderdaad 'crisis as usual' 

Want op woensdag aan het eind van de middag begint het Kamerdebat over de nieuwe coronamaatregelen. Dat debat duurt bijna tot middernacht. En  het gaat daar meerdere keren over de maatregelen die de bibliotheken treffen. Jesse Klaver dient een motie in over bibliotheken en buurthuizen.  De motie roept om voor de meest 'kwetsbaren in onze samenleving te zorgen dat er geen sprake is van generieke sluiting van openbare bibliotheken.' In de uitleg blijkt het dan vooral te gaan om huiswerkbegeleiding of spreekuren. De motie haalt het met algemene stemmen.

Waar we eerst dachten dat we in dezelfde situatie zaten als in maart, lijkt er nu toch meer mogelijk. Maar wat mag er nu precies?

Donderdag

Op donderdag puzzelt de VOB dan ook flink aan teksten om bibliotheken daarin richting te geven. Er worden daar overuren gemaakt want het is knap ingewikkeld. Want er worden wel regels gemaakt in Den Haag maar die moeten weer kortgesloten worden met veiligheidsregio's en in de praktijk vooral met gemeenten. En die blijken nog wel eens eigen afweging te maken. De ene gemeente staat wel iets toe, de andere niet. Het is maatwerk binnen een algemene regel. 

Vrijdag

Toine Heijmans publiceert in de Volkskrant van deze dag een vlammend betoog voor bibliotheken. Hij betoogt dat gratis lezen en leren van vitaal landsbelang is.  Hij  sluit af met: 

'Open bibliotheken! Maak alle overheidsinformatie daar gratis en anoniem toegankelijk - alles. Verplicht elke gemeente tot het onderhouden van van een bibliotheek. Duur? Een druppel uit het nationale groeifonds.'

Terwijl Heijmans dit schrijft over Tilburg is er in het oosten van het land, in Almelo, een heel andere coalitie ontstaan: die tussen politicus Lodewijk Asscher en cabaretier Herman Finkers. In een gezamenlijk artikel. Dat artikel wordt geplaatst in alle Stentor-, Tubantia- en AD-edities. Zij noemen de bibliotheek 'een magische plek' en een plek waar je veel meer kunt dan alleen boeken lenen maar ook huiswerk kunt maken, lessen volgen in taal en dé plek om een leesoffensief te starten. Zij roepen gemeenten en Rijk op om niet te bezuinigen op bibliotheken. Sterker nog: ze vinden dat er geïnvesteerd moet worden: 

'In plaats daarvan moet het stimuleringsfonds voor de bibliotheken juist worden uitgebreid zodat bibliotheken open kunnen blijven en in plaatsen waar de bieb verdwenen is er weer eentje geopend kan worden.'

Kopomhoog en gaan...

Ja, er wordt gezegd dat we twee weken moeten sluiten. Maar bij de vorige sluiting hebben we bewezen dat zelfs een sluiting ons er niet van weerhoudt om toch van waarde te zijn voor mensen. Laten we dat nu ook weer laten zien. De crisis is nog lang niet voorbij en er is genoeg te doen in de samenleving. Zoek wat wel kan in deze periode en ik weet zeker dat ieder vindt wat past bij zijn lokale omstandigheid. 

'Never waste a good crisis', zeggen ze wel eens. 

Als het gaat om de aandacht voor bibliotheken, is de crisis deze week zeker in ons voordeel. En wat ons werk betreft: kop omhoog en ook nu weer uitvinden waar we van waarde kunnen zijn.

Ondertussen liggen er nog wel 600 mensen op de intensive care. Je zou het bij alle persconferenties, kamerdebatten en krantenberichten bijna vergeten.