Vorige week maakt de Koninklijke Bibliotheek de bibliotheekstatistieken over 2017 bekend. Ik wrijf me dan altijd in de handen want parallel aan dat bericht wordt ook altijd de dataset openbaar gemaakt. In die dataset vind je een schat aan gegevens per bibliotheek: bezoekersaantallen, collectie, uitleningen, leden, activiteiten en kosten. De komende tijd ga ik er weer wat meer naar kijken.
Vandaag: hoeveel subsidie krijgen bibliotheken? En welke basisbibliotheken - die vaak door meerdere gemeenten worden gefinancierd - bungelen onderaan in de financiering? Ik laat u drie verschillende staatjes zien. Alledrie worden ze gebruikt in onze sector.
Totale gemeentelijke subsidie per inwoner
Het eerste staatje vind je hierboven. Dit is de totale gemeentelijke subsidie gedeeld door het aantal inwoners. In dit staatje is niet alleen de reguliere exploitatiesubsidie meegenomen maar ook extra subsidies voor bijvoorbeeld een taalhuis, voor schoolbibliotheken of voor trajecten in het sociaal domein. Stijf bovenaan staat de bibliotheek van Langedijk die het moet doen met slechts € 10,20 per inwoner. Die Langedijk zullen we in elk staatje terugzien.
Exploitatiesubsidie per inwoner
De tweede manier om er naar te kijken is door alleen naar de reguliere exploitatiesubsidie per inwoner te kijken. Zeg maar de stucturele gemeentelijke subsidie voor de bibliotheek. Het landelijk gemiddelde daalt dan van € 24,17 naar € 22,80. Een bibliotheek heeft dus gemiddeld € 1,37 per inwoner aan projectsubsidies of subsidies uit andere potjes van de gemeente.
Het lijstje verandert in grote lijnen niet maar eer komen er wel een paar andere bij. Zoals de Zeeuwse Bibliotheek bijvoorbeeld. Maar die is qua cijfers wat lastig snel te interpreteren omdat zowel provinciale en gemeentelijke subsidie krijgen en hierdoor kosten op twee plaatsen kunnen laten landen. Dat zal ongetwijfeld allemaal keurig geregeld zijn maar is voor mij als simpele leek er niet goed uit te halen.
Exploitatiesubsidie per inwoner exclusief huisvesting
De laatste methode en naar mijn gevoel de meest gebruikte is die in de vergelijking van exploitatiesubsidie per inwoner minus de huisvestingslasten. Die huisvestingslasten kunnen nogal verschillen per gemeente (denk aan aantal vestigingen) maar ook de financiering daarvan kan sterk verschillen. Soms krijgt men ruimte van een gemeente, heeft een maatschappelijke huur, is het pand eigendom en al afbetaald. Kortom, die haalt men er dan uit om beter te kunnen vergelijken.
Als je dat doet ziet het lijstje eruit zoals hierboven. Ook nu in top nauwelijks verschillen. Wel nog een hoge nieuwe binnenkomer die we in de andere twee lijstjes niet zagen. Dat is Tynaarlo. Die heeft blijkbaar een hoog bedrag in de huisvesting zitten.
Het landelijk gemiddelde daalt in deze drie lijstjes van € 24,17 naar € 22,80 naar € 15,99. Gemiddeld heeft een bibliotheek dus € 6,81 per inwoner nodig voor huisvesting.
Op naar deugdelijke financiering
Ik wens alle bibliotheken op deze lijstjes een betere financiering toe. Van veel van deze bibliotheken ken ik directeuren of medewerkers. Allemaal mensen die knokken met de beperkte middelen die ze krijgen. Overigens, kunnen er gemeenten zijn die nog veel lager zitten in hun financiering. Hierboven zien we bibliotheken die soms wel door tien gemeenten worden gefinancierd. Daar kunnen nog grote verschillen tussen zitten.
Dus wethouders, raadsleden, ambtenaren: kijk er nog eens naar. Ook het ministerie onderkent de kwetsbare positie van bibliotheken in kleine gemeenten. Vorig jaar werd hier al motie over aangenomen. Maar deze motie werd gisteren tijden de stemming over de cultuurbegroting nog bevestigd. Die tekst ziet u hierboven.
Voor het onderwijs komt meer geld. In de thuiszorg is flink geprotesteerd. Het publieke domein, dus ook bibliotheken, verdienen een goede en deugdelijke financiering.
Toelichting:
In dit artikel is gebruik gemaakt van de door bibliotheken zelf aangedragen informatie over 2017. Evidente tikfouten - die voorkomen in de dataset - heb ik buiten de dataset geplaatst.
Dit artikel is gecorrigeerd op 29 november 2018. De bibliotheek Rivierenland kwam in een vorige versie twee keer voor in de lijstjes. Uit aanvullende informatie bleek dat zij hun huisvesting niet binnen de reguliere subsidie krijgen. Dat gaf een vertekend beeld ten opzichte van andere bibliotheken. Dat heb ik gecorrigeerd in de cijfers. Daardoor vallen zij nu net buiten deze lijstjes.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten