maandag 13 april 2015

Hoe een Bondgenootschap Geletterdheid tot stand komt


Het is al weer even geleden maar de tijd ontbrak me om er eens stukkie over te maken. Op 25 maart tekenden 36 partijen in de Rivierenland (Tiel en omgeving) het Bondgenootschap Geletterdheid. Een klus waar ik begin van 2015 aan was begonnen. En op zich is het wel aardig dat het tekenmoment al weer even achter ligt. Want vandaag ga ik u een kijkje achter de schermen geven bij het organiseren van een bondgenootschap.

Van Studieplaats naar bondgenootschap
In 2014 was ik al eerder te gast in Rivierenland. Toen voor de opzet van het concept De Studieplaats. Een interessante klus waar laaggeletterden ook al een belangrijke plaats innamen. En nu was dus te tijd gekomen om daar een flink aantal meters in te maken.

De Bibliotheek Rivierenland, ROC Rivor en de stichting Lezen en Schrijven waren de drie partijen die het initiatief namen. Aan mij de taak om ervoor te zorgen dat het bondgenootschap binnen enkele maanden operationeel zou kunnen zijn. Een doorlooptijd van krap tien weken.

'De lijst'
Hoe gaat zo iets in zijn werk? Je stelt met elkaar een lijst op van partijen waarvan je met elkaar denkt dat dat de partijen zijn die je nodig hebt voor een bondgenootschap. In beginsel stelden we ons ten doel om 16 partijen met elkaar te verbinden. Maar al bij het opstellen van 'De lijst' bleek al dat er veel meer partijen zijn die mee zouden kunnen doen: gemeenten, welzijnsinstellingen, scholen, UWV, sociale werkplaatsen en ga zo maar door. De leukste partijen vond ik die wat buiten ons geijkte paadje vallen: werkgevers zoals een grote afvalverwerker of een taugé-kwekerij.

Bellen, mailen, bezoeken
Al die partijen moet je benaderen. Daarbij maakten we een schifting tussen partijen die we graag 1-op-1 wilden benaderen en partijen die we via een algemene mailing hebben aangeschreven. Partijen waar we rechtstreeks contact mee hadden waren of partijen waarvan we zeker wilden weten dat ze mee gingen doen (zoals welzijnsinstellingen) of partijen die aan de spannende kant waren (zoals die afvalverwerker).

Uiteindelijk hebben we een kleine 60 partijen benaderd. Je kunt je voorstellen dat dat een enorme berg mailen, bellen en bezoeken is. Ongeveer 25 partijen hebben we rechtstreeks benaderd en een ongeveer 35 via een mailing.

Projectgroep
Van tijd tot tijd kwam een kleine projectgroep bij elkaar om de voortgang te monitoren. Daarin zat de manager van Bibliotheek Rivierenland, de coördinator van het ROC en twee medewerkers van de bibliotheek die straks ook verder uitvoering zullen geven aan het bondgenootschap. Met deze groep bespraken we de voortgang en namen beslissingen die nodig waren rondom de start van het bondgenootschap.

De deadline
En uiteraard geldt ook hier dat je een deadline hebt: het convenant moet een keer getekend worden. Dat gebeurde dus op 25 maart. Tja, op een gegeven moment moet je dus weten of organisaties wel of niet meedoen. Ze moesten voor het convenant de naam aanleveren van degene die zou ondertekenen en een korte tekst met hun intentie van deelname. De eerste deadline hiervoor lag op drie weken voor de ondertekening. Die deadline hebben we nog twee keer verschoven. Uiteindelijk kwam de laatste bijdrage vier dagen voor de ondertekening binnen.


De ondertekening
En dan komt het moment van ondertekenen. Een mooi programma met uitleg over het convenant en mooie plek voor laaggeletterden zelf. Ja, ook zij namen deel aan deze bijeenkomst. We hadden een prima dagvoorzitter gevonden. Daarin investeren kan ik iedereen aanraden. Iedereen kwam opdagen wat met zoveel wethouders en brandende kwesties nog best een prestatie is. Ik had nog één angst tijdens de ondertekening en  dat was dat ik wellicht tussen al die mailtjes toch één partij vergeten zou zijn. En dat die aan het eind zou opstaan en zou zeggen: maar jullie zijn mij vergeten. Mijn angst was gelukkig onterecht.

Het vervolg
Mijn taak was om het bondgenootschap in korte tijd startklaar te maken. Dat is gelukt. De bibliotheek Rivierenland heeft een regisseur van het bondgenootschap aangesteld. Dat is Lisanne van Iterson. Zij gaat samen met ROC Rivor en de Stichting Lezen en Schrijven de partijen nu verder bij elkaar brengen en zorgen dat er een gezamenlijk actieplan komt. Ook zal de Stichting Lezen en Schrijven een aantal trainingen aanbieden aan alle partners.


Tel mee met Taal
Waarom is het interessant om dit proces eens te beschrijven? Drie ministeries hebben onlangs de beleidsbrief  'Tel mee met taal' uitgebracht. Daarin wordt gesteld dat het ongelofelijk belangrijk is om juist op lokaal niveau initiatieven te bundelen en te intensiveren. Doel is om elke Nederlander in de gelegenheid te stellen om voldoende taalvaardig te worden. Dat past bibliotheken natuurlijk prima en het sluiten van bondgenootschappen en allianties zijn een prima begin. Overigens stelt het Rijk € 50 miljoen euro in drie jaar beschikbaar voor dit programma.

Doet zo'n convenant er nou toe? Is het niet alleen papier?
Criticasters zullen zeggen dat je niet moet lullen maar poetsen. Het moet gezegd: samenwerken is niet altijd makkelijk. Maar wie durft te zeggen dat hij of zij laaggeletterdheid kan oplossen zonder samenwerking? Mijn grootste leerpunt van deze klus was toch wel hoe makkelijk het was om partijen te vinden voor dit bondgenootschap. En vooral uit hoeken waar je het niet verwacht. Een bondgenootschap opent bijvoorbeeld prima deuren naar het bedrijfsleven. Een plek waar we als bibliotheek niet zo makkelijk komen. Overal kwam ik energie tegen om met frisse moed dit grote maatschappelijke probleem aan te pakken.

De bibliotheek kwam - ondanks zich al jaren hiervoor in te spannen - plotseling bij partijen over de vloer waar men normaal niet zo maar kwam. En daarvoor heb je nou juist zo'n bondgenootschap nodig.

De ergste criticasters zullen nu nog zeggen: ja Deckers maar het kost kleppen met tijd! Hebben die criticasters gelijk?  Voor de statistici: het kostte mij iets meer dan 70 uur. Iets minder dan twee volle werkweken, verdeeld over drie maanden.  Heeft u een beetje beeld van de omvang  en de snelheid van zo'n klus.

Elke bibliotheek een bondgenootschap
Kortom, ik gun elke bibliotheek een bondgenootschap. Als u er nog geen heeft, is het een absolute verrijking voor uw werkgebied.

Geen opmerkingen: