Studyshare bij de OBA: Zelfdiscipline uit een potje...

Dat bibliotheken steeds vaker een studieplek zijn voor leerlingen en studenten is genoegzaam bekend. Van de Centrale Bibliotheek van Amsterdam is weleens gezegd dat als de boeken eruit zouden worden gehaald, het toch nog even druk zou blijven. Dagelijks staan mensen er al ruim voor openingstijd te wachten voor ze naar binnen kunnen. Met honderden studieplekken is het soms toch nog dringen. Ook op vele andere plekken in Nederland zien we een soortgelijke trend.

Want alleen binnen zitten bij de bibliotheek is nog geen garantie dat je hard gaat studeren. Bij verschillende bibliotheken zijn daarom al huiswerkbegeleiders actief die hier extra faciliteiten voor aanbieden. Daar moeten leerlingen betalen voor extra onderstening.

De OBA gaat echter nog een stapje verder met StudyShare. Studyshare is met hun eigen woorden het volgende:

StudyShare is een studiemethode waarmee je super geconcentreerd en super efficiënt studeert. Wat overblijft is focussen en keihard studeren. StudyShare houdt iedere mogelijkheid tot afleiding buiten de deur.

Je studeert met anderen in een schoolse opstelling in een lokaal. Je mag geen sociale media checken, niet praten. Je studeert een blok lang. Een blok duurt 3 uur en bestaat uit 3 x 45 minuten studeren met daartussen verplicht 15 minuten pauze. Hierdoor kom je al snel terecht in een bijna verslavend studieritme. Iedere pauze wordt ingeluid met een bel. Voorin de ruimte zit iemand van de OBA die toezicht houdt: de zogenaamde Studybob. Na 1 blok is er een uur pauze. Je kunt per dag maximaal 3 blokken doen, tussen 10.15 uur tot 21.15 uur.

 Bekijk ook maar eens het filmpje. Ik vind het wel een aardig gevonden concept hoe je zonder heel veel extra faciliteiten toch leerlingen en studenten een extra service kunt geven. Het doet wel wat spartaans aan wat aanmelden betekent ook komen. Afmelden kan bijvoorbeeld niet en je schrijft je in voor een blok van drie uur. Daar staat tegenover dat deelname gratis is.

Als ik terugkijk op mijn eigen middelbare schooltijd is dit misschien niet eens zo gek. Ik heb her en der toch ook heel wat middagen verlummeld en dat was nog in de tijd zonder internet en smartphones.  Aan de andere kant: ook met die verlummelde middagen haalde ik toch mijn Havo....

Ik ben wel benieuwd naar de resultaten.

De Studieplaats : deel 5 en slot : Over business modellen en het S-woord

Zo, in vijf delen heb ik u weer bijgepraat over een mooie klus in Rivierenland. Maar niet voordat ik u nog even uitleg wat er moet gebeuren om dit te realiseren en wat het doet met het - excusez le mot -  'business model' van de bibliotheek.

Van software en hardware
Op basis van de programma's voor de vier doelgroepen is gekeken wat nodig is om deze programma's te realiseren. Daarbij maken we onderscheid tussen 'software' en 'hardware'. Onder software staan alle partijen waar samenwerking mee geïntensiveerd of opgestart moet worden. Onder hardware staat welke faciliteiten (nog) nodig zijn  voor de verschillende doelgroepen.

Vervolgens is gekeken bij alle zeventien vestigingen wat er al is en wat er nog benodigd is. Daar is nu een investeringsplan voor waar ook nog externe financiers bij worden gezocht.

Het nieuwe businessmodel

Bijzonder is wel dat deze Studieplaats leidt tot een andere begroting dan die van de bibliotheek. Schematisch is dat in het plaatje hieronder weergegeven.

Aan de inkomstenkant zien we een diverser beeld dan we tot nu toe kennen van de bibliotheek. Een deel kan de bibliotheek financieren vanuit hun bestaande begroting, een ander deel komt van samenwerkingspartners, een deel van gemeenten (daar waar het gaat om participatie) en  het laatste deel is inzet van burgers zelf.

 

U snapt zo komt het natuurlijk niet helemaal de begroting in. Want participerende burgers zitten niet in de boekhouding. Maar het toont wel aan dat de bibliotheek meer en meer in samenwerking werkt. In samenwerking met professionele samenwerkingspartners maar evenzeer met burgers die samen met ander partijen maatschappelijke meerwaarde creëren.

 

Ik voorspel alvast dat samenwerkingsovereenkomsten in de toekomst even belangrijk worden als de begroting. We zijn dus nog niet van het S-woord af!

 

De 'nieuwe bibliotheek' bestaat al

Wat ik heb geleerd in Rivierenland is vooral dat heel veel van die 'nieuwe bibliotheek' er al is. Alleen zien we de werkelijkheid nog niet altijd omdat we gewend waren anders te kijken. En wie door dit verhaal heen leest, ziet ook dat de vijf functies die nu genoemd worden in de Bibliotheekwet ook goed in te vullen zijn door kleinere bibliotheken. Alleen de organisatiewijze zal verschillen.

 

Wie meer informatie wil, of wie eens verder wil praten, is uiteraard altijd van harte welkom. Ik dank jullie weer voor vijf delen lang jullie aandacht!

De Studieplaats : deel 4 : Van laaggeletterden, ouderen, middelbare scholieren en cultuurgenieters

De Studieplaats kent vier doelgroepen en voor elk van die doelgroepen, kan een bibliotheek veel betekenen. We zetten de verschillende mogelijkheden maar eens bij elkaar: laaggeletterden, middelbare scholieren, ouderen en cultuurgenieters.

 

Kijk er maar eens naar en je ziet dat als je de doelgroepen zo eens naast elkaar zet dat de bibliotheek eigenlijk al een prachtige Studieplaats is. Her en der is een stevige verbetering mogelijk maar het fundament staat als een huis. Wat ik ook grappig vind, is dat als je de doelgroepen zo benadert, de collectie plotseling niet meer centraal staat. De collectie is zeker nog ondersteunend maar even ondersteunend als andere activiteiten.

 

Bij elk van de doelgroepen zal ik iets langer stil staan.

 

Laaggeletterden

 

 Voor laaggeletterden werd al samen gewerkt met een tweetal ROC's. Zij gebruiken de bibliotheek als cursuslocatie. De samenwerking met deze en andere partners kan echt nog veel beter. Om die reden zal er nog dit jaar een Bondgenootschap Laaggeletterdheid worden opgericht. De verwachting dat de bibliotheek een sterke verbindende rol kan spelen tussen allerlei partners. De bibliotheek biedt zich daarbij aan als faciliterende partij.  Veel vaker dan nu het geval is, zullen ook allerlei vrijwilligers zich gaan inzetten: denk aan een formulierenbrigade of aan taalmaatjes.

 

Middelbare scholieren

 

 

Een trend die ik al zag in andere bibliotheken is dat middelbare scholieren de bibliotheek weer op een nieuwe manier ontdekken. Wat in universiteitsbibliotheken al gemeengoed is, gaat ook in openbare bibliotheken ontstaan: de bibliotheek als studieplek. De bibliotheek als studie-oase en die uitnodigt om te studeren. Uiteraard blijven ook leesbevorderingsprogramma's op scholen nodig maar de bibliotheek kan ook als fysieke ruimte interessant zijn: met huiswerkbegeleiding en buitenschoolse programma's . Dat hoeven zeker niet alleen gratis programma's te zijn.

 

Ouderen

 

 

Een hele logische doelgroep is natuurlijk ouderen. Bijzonder is wel dat we voor deze doelgroep eigenlijk altijd alles uit elkaar trekken. Daarmee bedoel ik het volgende. We hebben nog wel een aparte korting voor ze maar dat is weer niet gekoppeld aan verder gebruik. Binnen de collectie beschouwen we ze vooral als algemene lezer en soms als krantenlezer. En vervolgens hebben we nog een groep ouderen die gebruik maakt van een iPad-café en weer een andere groep maakt gebruikt van de dienst Boek-aan-huis. Als je al die inzet nu eens bundelt? Dan ontstaat er plotseling een echt arrangement. Wij kunnen ouderen een schat aan ondersteuning bieden.  

 

Uiteraard geldt ook hier dat we onze samenwerking met partners dan wel moeten intensiveren om een goed programma te bieden.

 

Cultuurgenieters

 

De minst logische in dit rijtje lijken misschien de 'Cultuurgenieters'. Het is een groep die komt uit het segmentatiemodel van 'De klant is koningin'. Het gaat om een doelgroep die heel natuurlijk al op de bibliotheek af komt en bij elke activiteit al zo ongeveer aanwezig is. Juist om die reden hoort die doelgroep er ook bij. Wie kennis heeft, moet kennis bijhouden. Dit is de doelgroep die al weet dat je gelukkig kunt worden van de bibliotheek.

 

Tegelijkertijd is er nog een dubbele doelstelling met deze doelgroep. Het is namelijk ook een doelgroep die we mogen vragen om zich in te zetten voor bijvoorbeeld laaggeletterden of ouderen. Onze doelgroep is dus niet alleen consument maar ook producent!

 

Het S-woord

Wie mij een beetje kent, weet wat ik bedoel met het S-woord: Samenwerking. Ook bij al deze doelgroepen geldt dat we meer en meer op zoek moeten naar het samenwerking. Een deel van ons toekomstig verdienmodel (hoe lelijk het woord ook is) zal daar vandaan komen. 





De Studieplaats : deel 3 : Gelukkiger worden met de bibliotheek?

Na twee inleidende verhaaltjes over de omgeving van Rivierenland wordt het toch eens tijd voor actie. Want wat houdt die Studieplaats nou in? Daarover heb ik met diverse personeelsleden van de bibliotheek een brainstorm gehouden en een later stadium heb ik die doelstelling besproken met allerlei samenwerkingspartners. En dat leverde de volgende doelstelling op voor De Studieplaats.

Leer mensen zelf regie te (blijven) nemen in hun leven. Kijk, dat is nog eens een doelstelling! Niet te gering ook. Maar voor wie kijkt naar de oorsprong van de bibliotheek: "volksverheffing", is het helemaal geen gekke doelstelling. Uiteindelijk waren daar onze boeken vroeger natuurlijk ook voor bedoeld. 

 

'Leren', 'mensen', 'regie' en 'leven' nader verklaard

Toch is enige inkadering wel relevant. Zo gaat het bij leren er natuurlijk niet om dat de bibliotheek zelf allerlei onderwijsmethoden gaat zitten maken. Maar de bibliotheek kan natuurlijk wel faciliteren en verbinden. De bibliotheek heeft een groot bereik en kan burgers onderling en en instellingen en burgers goed van elkaar gebruik laten maken.

 

Wat betreft de doelgroepen is - vooralsnog - gekozen voor vier doelgroepen: laaggeletterden, middelbare scholieren, ouderen en cultuurgenieters. Op die keuze ga ik in, in mijn volgend blog en zal ik ook laten zien wat voor elk van de doelgroepen gebeurt.

 

Het 'nemen van regie' kan heel breed zijn maar is vooral afgestemd op de doelgroepen: basisvaardigheden en activiteiten rond diverse maatschappelijke thema's.

 

Tot slot nog iets over het woordje 'leven'. Dat kan net als 'regie nemen' wel heel breed ingevuld worden. In deze context gaat het vooral om 'betere keuzes te maken in je leven, 'je arbeidsmarktmogelijkheden te vergroten' en 'gelukkiger te worden'.

 

Jaja, gelukkiger worden van de bibliotheek?

 

 

Jaja Deckers, gelukkiger worden met de bibliotheek? En jij gelooft dat? Jazeker! Het is zelfs onderzocht. NRC publiceerde enige tijd geleden een onderzoek van de London School of Economics. Deze opleiding onderzocht de waarde van allerlei activiteiten. Vervolgens vertaalde deze opleiding het 'gelukgevoel' van deze activiteiten in hetzelfde 'geluksgevoel' dat mensen hebben bij een salarisstijging. En jawel: bibliotheekbezoek levert evenveel geluksgevoel op als een jaarlijkse salarisverhoging van € 1.666.-.

 

Zelfs de wetenschap geeft ons gelijk.

 

Ga ik morgen eens in op die vier doelgroepen.





De Studieplaats : deel 2 : Niet meer hoger opgeleid dan je ouders...

Daar zijn we weer. Eén belangrijk kenmerk had ik de vorige keer bij het intro vergeten te noemen. En dat is het nieuwe spreidingsbeleid van de deze dappere bibliotheek. Want in de afgelopen jaren is er hard bezuinigd en heeft men toch die 17 vestigingen overeind weten te houden. De bibliobus is gestopt maar is op alle plekken vervangen door de Bibliotheek op School en Leespunten.

Van 9 tot 9
In 17 vestigingen gaat men het 'nieuwe spreidingsbeleid' uitvoeren. Langzaam veranderen bibliotheken van karakter van distributiepunten van boeken naar een ontmoetingsplek voor de samenleving. Om die reden heeft men vanaf 1 januari (bijna) alle vestigingen geopend van 9 tot 9. U leest het goed: ook in kleine plaatsen. Dit door verdere automatisering en de inzet van vrijwillige gastheren en -vrouwen.

 

De verwachting is dat door deze ruimere openingstijden en mogelijkheden ontstaan op met name de ochtend en avond andersoortige activiteiten te ontwikkelen. Dit samen met partners en particulier initiatief.

 

Rivierenland: op sommige plekken kinderen niet meer hoger opgeleid dan ouders

Rivierenland is een bijzonder gebied. Veel fruit- en groentekwekers maar nog veel meer ondernemers. Het is een gebied dat wemelt van kleine zelfstandigen. Er is geen hoger onderwijs in het gebied maar wel een middelgrote ROC. Het typeert het gebied: gewend is om zelf zijn boontjes te doppen. Letterlijk en figuurlijk.

 

Van een deelgebied van Rivierenland, de Bommelerwaard, is bekend dat daar kinderen niet meer hoger opgeleid worden dan hun ouders. Deze kinderen blijven langer bij ouders wonen, hebben jong een baan en dat leidt bijvoorbeeld weer tot het hoogste autobezit onder deze jongeren. Hoe factoren in elkaar grijpen.

 

 In 2012 deed het CINOP onderzoek naar het opleidingsniveau in Rivierenland. Overigens: dit soort onderzoek wordt in veel gebieden gedaan. Even een uurtje zoeken op internet levert veel informatie op.

 

Uit dat onderzoek bleek dat in bijna alle gemeenten van Rivierenland het opleidingsnveau fors lager is dan het Nederlands en Gelders gemiddelde. Tussen de 40 en 50% laagopgeleid is geen uitzondering. Tegelijkertijd is er maar een beperkt contigent allochtonen. Het gaat dus nadrukkelijk om laagopgeleide autochtonen. Wel kent het gebied veel zogeheten MOE-landers, mensen uit Oost- Europa, die vooral werkzaam zijn in de tuinbouw.

 

Laaggeletterd kost € 9.000.000,- per jaar in Rivierenland

Teglijkertijd is bekend uit onderzoek van Radar-advies dat er 23.000 laaggeletterden wonen in dit gebied. Wie dat relateert aan onderzoek van de Stichting Lezen & Schrijven over de kosten van laaggeletterdheid, weet dat de extra kosten van deze laaggeletterdheid voor de samenleving € 9.000.000,- per jaar zijn. 

 

 



Een leven lang leren....

Iedereen blijft een leven lang leren. Uit eerder SCP-rapport kan ik u melden dat mensen die beter opgeleid zijn: gezonder zijn, langer leven en last but not least: gelukkiger zijn. De levensverwachting tussen laagopgeleid iemand in Nederland of hoogopgeleid is 7 jaar. Hoogopgeleiden leven dus gemiddeld 7 jaar langer.

 

Dat heeft denk ik op zich niet direct met opleidingsniveau te maken maar wel met een andere zaken: mensen die meer opleiding hebben genoten, creëren meer mogelijkheden voor zichzelf, krijgen daardoor meer mogelijkheden en worden daardoor zelfbewuster.

 

Het beste kado voor jezelf....

Of je nou hoog- of laagopgeleid bent : je leven lang blijven leren, is dus het beste kado wat je jezelf kunt geven? Hoe kan de bibliotheek daarbij helpen? Dat vertel ik de volgende keer.



De Studieplaats : deel 1 : Avonturen in Rivierenland

Rivierenland.... het zegt u misschien niet zoveel. Maar als ik zeg, Flipje, land van Maas en Waal of de Betuwe, weet iedereen weer waar het ongeveer over gaat. In de afgelopen maanden heb ik een leuke klus gedaan bij de Bibliotheek Rivierenland. Een opdracht die ging over hoe er in 17 bibliotheekvestigingen een 'Open Leer Centrum' kon komen.

Studieplaats
Nu ik een aantal maanden op stap ben met deze bibliotheek wordt helder, hoe dat er uit moet gaan zien. Dat Open Leer Centrum gaat gestalte krijgen in het concept 'Studieplaats'. De Studieplaats kent als slogan: 'Trainingscentrum voor Persoonlijke Ontwikkeling' 

In de komende weken ga ik met een aantal blogjes meenemen door deze opdracht en wat de mooie uitkomst was. Gemeenten en samenwerkingspartners zijn erg enthousiast over deze nieuwe rol van de bibliotheek. Doel van mijn blogjes is enerzijds om kennis te delen en anderzijds om te laten zien hoe je als bibliotheek deze rol kunt opbouwen.

Want één ding verklap ik u al vast: de bibliotheek heeft al heel veel

Bibliotheek Rivierenland
Om maar eens te beginnen bij het begin: wat is de bibliotheek Rivierenland? Dat laat het onderstaande plaatje denk ik goed zien.

 

 

 

 

Een groot gebied met 11 gemeenten! en 250.00 inwoners. Geen echt grote steden. 17 vestigingen. Er is geen hoger onderwijs in dit gebied. In het zuiden sluit het aan op Noord-Brabant, in het westen op Zuid-Holland, in het noorden op Utrecht. 

 

Missie: individu en samenleving

De bibliotheek heeft een mooie missie: de bibliotheek stimuleert een Leven Lang Lezen, Leren en Informen en burgerschap, maatschappelijk participatie en sociale cohesie. Een plaatje verduidelijkt misschien beter hoe die missie in elkaar zit.

 

 

De bibliotheek is er dus voor individuele persoonlijke ontwikkeling maar wil dit doen door de samenleving beter met elkaar te verbinden. Dat past uiteraard prima in de ontwikkeling van de participatiemaatschappij.

 

 

Volgende keer meer over de startsituatie en doelgroepen.