De Studieplaats : deel 5 en slot : Over business modellen en het S-woord

Zo, in vijf delen heb ik u weer bijgepraat over een mooie klus in Rivierenland. Maar niet voordat ik u nog even uitleg wat er moet gebeuren om dit te realiseren en wat het doet met het - excusez le mot -  'business model' van de bibliotheek.

Van software en hardware
Op basis van de programma's voor de vier doelgroepen is gekeken wat nodig is om deze programma's te realiseren. Daarbij maken we onderscheid tussen 'software' en 'hardware'. Onder software staan alle partijen waar samenwerking mee geïntensiveerd of opgestart moet worden. Onder hardware staat welke faciliteiten (nog) nodig zijn  voor de verschillende doelgroepen.

Vervolgens is gekeken bij alle zeventien vestigingen wat er al is en wat er nog benodigd is. Daar is nu een investeringsplan voor waar ook nog externe financiers bij worden gezocht.

Het nieuwe businessmodel

Bijzonder is wel dat deze Studieplaats leidt tot een andere begroting dan die van de bibliotheek. Schematisch is dat in het plaatje hieronder weergegeven.

Aan de inkomstenkant zien we een diverser beeld dan we tot nu toe kennen van de bibliotheek. Een deel kan de bibliotheek financieren vanuit hun bestaande begroting, een ander deel komt van samenwerkingspartners, een deel van gemeenten (daar waar het gaat om participatie) en  het laatste deel is inzet van burgers zelf.

 

U snapt zo komt het natuurlijk niet helemaal de begroting in. Want participerende burgers zitten niet in de boekhouding. Maar het toont wel aan dat de bibliotheek meer en meer in samenwerking werkt. In samenwerking met professionele samenwerkingspartners maar evenzeer met burgers die samen met ander partijen maatschappelijke meerwaarde creëren.

 

Ik voorspel alvast dat samenwerkingsovereenkomsten in de toekomst even belangrijk worden als de begroting. We zijn dus nog niet van het S-woord af!

 

De 'nieuwe bibliotheek' bestaat al

Wat ik heb geleerd in Rivierenland is vooral dat heel veel van die 'nieuwe bibliotheek' er al is. Alleen zien we de werkelijkheid nog niet altijd omdat we gewend waren anders te kijken. En wie door dit verhaal heen leest, ziet ook dat de vijf functies die nu genoemd worden in de Bibliotheekwet ook goed in te vullen zijn door kleinere bibliotheken. Alleen de organisatiewijze zal verschillen.

 

Wie meer informatie wil, of wie eens verder wil praten, is uiteraard altijd van harte welkom. Ik dank jullie weer voor vijf delen lang jullie aandacht!

De Studieplaats : deel 4 : Van laaggeletterden, ouderen, middelbare scholieren en cultuurgenieters

De Studieplaats kent vier doelgroepen en voor elk van die doelgroepen, kan een bibliotheek veel betekenen. We zetten de verschillende mogelijkheden maar eens bij elkaar: laaggeletterden, middelbare scholieren, ouderen en cultuurgenieters.

 

Kijk er maar eens naar en je ziet dat als je de doelgroepen zo eens naast elkaar zet dat de bibliotheek eigenlijk al een prachtige Studieplaats is. Her en der is een stevige verbetering mogelijk maar het fundament staat als een huis. Wat ik ook grappig vind, is dat als je de doelgroepen zo benadert, de collectie plotseling niet meer centraal staat. De collectie is zeker nog ondersteunend maar even ondersteunend als andere activiteiten.

 

Bij elk van de doelgroepen zal ik iets langer stil staan.

 

Laaggeletterden

 

 Voor laaggeletterden werd al samen gewerkt met een tweetal ROC's. Zij gebruiken de bibliotheek als cursuslocatie. De samenwerking met deze en andere partners kan echt nog veel beter. Om die reden zal er nog dit jaar een Bondgenootschap Laaggeletterdheid worden opgericht. De verwachting dat de bibliotheek een sterke verbindende rol kan spelen tussen allerlei partners. De bibliotheek biedt zich daarbij aan als faciliterende partij.  Veel vaker dan nu het geval is, zullen ook allerlei vrijwilligers zich gaan inzetten: denk aan een formulierenbrigade of aan taalmaatjes.

 

Middelbare scholieren

 

 

Een trend die ik al zag in andere bibliotheken is dat middelbare scholieren de bibliotheek weer op een nieuwe manier ontdekken. Wat in universiteitsbibliotheken al gemeengoed is, gaat ook in openbare bibliotheken ontstaan: de bibliotheek als studieplek. De bibliotheek als studie-oase en die uitnodigt om te studeren. Uiteraard blijven ook leesbevorderingsprogramma's op scholen nodig maar de bibliotheek kan ook als fysieke ruimte interessant zijn: met huiswerkbegeleiding en buitenschoolse programma's . Dat hoeven zeker niet alleen gratis programma's te zijn.

 

Ouderen

 

 

Een hele logische doelgroep is natuurlijk ouderen. Bijzonder is wel dat we voor deze doelgroep eigenlijk altijd alles uit elkaar trekken. Daarmee bedoel ik het volgende. We hebben nog wel een aparte korting voor ze maar dat is weer niet gekoppeld aan verder gebruik. Binnen de collectie beschouwen we ze vooral als algemene lezer en soms als krantenlezer. En vervolgens hebben we nog een groep ouderen die gebruik maakt van een iPad-café en weer een andere groep maakt gebruikt van de dienst Boek-aan-huis. Als je al die inzet nu eens bundelt? Dan ontstaat er plotseling een echt arrangement. Wij kunnen ouderen een schat aan ondersteuning bieden.  

 

Uiteraard geldt ook hier dat we onze samenwerking met partners dan wel moeten intensiveren om een goed programma te bieden.

 

Cultuurgenieters

 

De minst logische in dit rijtje lijken misschien de 'Cultuurgenieters'. Het is een groep die komt uit het segmentatiemodel van 'De klant is koningin'. Het gaat om een doelgroep die heel natuurlijk al op de bibliotheek af komt en bij elke activiteit al zo ongeveer aanwezig is. Juist om die reden hoort die doelgroep er ook bij. Wie kennis heeft, moet kennis bijhouden. Dit is de doelgroep die al weet dat je gelukkig kunt worden van de bibliotheek.

 

Tegelijkertijd is er nog een dubbele doelstelling met deze doelgroep. Het is namelijk ook een doelgroep die we mogen vragen om zich in te zetten voor bijvoorbeeld laaggeletterden of ouderen. Onze doelgroep is dus niet alleen consument maar ook producent!

 

Het S-woord

Wie mij een beetje kent, weet wat ik bedoel met het S-woord: Samenwerking. Ook bij al deze doelgroepen geldt dat we meer en meer op zoek moeten naar het samenwerking. Een deel van ons toekomstig verdienmodel (hoe lelijk het woord ook is) zal daar vandaan komen. 





De Studieplaats : deel 3 : Gelukkiger worden met de bibliotheek?

Na twee inleidende verhaaltjes over de omgeving van Rivierenland wordt het toch eens tijd voor actie. Want wat houdt die Studieplaats nou in? Daarover heb ik met diverse personeelsleden van de bibliotheek een brainstorm gehouden en een later stadium heb ik die doelstelling besproken met allerlei samenwerkingspartners. En dat leverde de volgende doelstelling op voor De Studieplaats.

Leer mensen zelf regie te (blijven) nemen in hun leven. Kijk, dat is nog eens een doelstelling! Niet te gering ook. Maar voor wie kijkt naar de oorsprong van de bibliotheek: "volksverheffing", is het helemaal geen gekke doelstelling. Uiteindelijk waren daar onze boeken vroeger natuurlijk ook voor bedoeld. 

 

'Leren', 'mensen', 'regie' en 'leven' nader verklaard

Toch is enige inkadering wel relevant. Zo gaat het bij leren er natuurlijk niet om dat de bibliotheek zelf allerlei onderwijsmethoden gaat zitten maken. Maar de bibliotheek kan natuurlijk wel faciliteren en verbinden. De bibliotheek heeft een groot bereik en kan burgers onderling en en instellingen en burgers goed van elkaar gebruik laten maken.

 

Wat betreft de doelgroepen is - vooralsnog - gekozen voor vier doelgroepen: laaggeletterden, middelbare scholieren, ouderen en cultuurgenieters. Op die keuze ga ik in, in mijn volgend blog en zal ik ook laten zien wat voor elk van de doelgroepen gebeurt.

 

Het 'nemen van regie' kan heel breed zijn maar is vooral afgestemd op de doelgroepen: basisvaardigheden en activiteiten rond diverse maatschappelijke thema's.

 

Tot slot nog iets over het woordje 'leven'. Dat kan net als 'regie nemen' wel heel breed ingevuld worden. In deze context gaat het vooral om 'betere keuzes te maken in je leven, 'je arbeidsmarktmogelijkheden te vergroten' en 'gelukkiger te worden'.

 

Jaja, gelukkiger worden van de bibliotheek?

 

 

Jaja Deckers, gelukkiger worden met de bibliotheek? En jij gelooft dat? Jazeker! Het is zelfs onderzocht. NRC publiceerde enige tijd geleden een onderzoek van de London School of Economics. Deze opleiding onderzocht de waarde van allerlei activiteiten. Vervolgens vertaalde deze opleiding het 'gelukgevoel' van deze activiteiten in hetzelfde 'geluksgevoel' dat mensen hebben bij een salarisstijging. En jawel: bibliotheekbezoek levert evenveel geluksgevoel op als een jaarlijkse salarisverhoging van € 1.666.-.

 

Zelfs de wetenschap geeft ons gelijk.

 

Ga ik morgen eens in op die vier doelgroepen.