maandag 6 mei 2019

Annie en Annie : De sollicitatie, deel 1 van 3


In  drie artikelen vertel ik een paar kleine geschiedenissen over Annie M.G. Schmidt en Annie Timmenga. Annie M.G. Schmidt kent u allemaal. Maar Annie Timmenga wellicht niet. Zij was bibliotheekdirecteur van de bibliotheek in Deventer van 1941 tot 1978.  Ruim 37 jaar. Annie en Annie  kwamen elkaar een aantal keer op een bijzondere manier tegen. Vandaag deel 1 over hoe ze allebei solliciteerden op dezelfde baan.


Sollicitant nummer 14
Een geschiedenis die onlangs vrij uitgebreid in het nieuws kwam is het feit dat beide Annies solliciteerden op dezelfde baan in november 1940: die van directeur van de bibliotheek in Deventer. Tijdens mijn archiefwerk voor het boek Alles behouden over de oorlogsdagboeken van de bibliotheek Deventer, kwam ik ook de sollicitaties tegen voor de functie van directeur in november 1941.

Annie M.G.Schmidt was sollicitant  nummer veertien - de Johan Cruijff van de literatuur zeg ik maar - en Annie Timmenga was sollicitant nummer 17. In totaal solliciteerden er 24 mensen. 23 vrouwen en één man. Schmidt was 30 jaar oud, Timmenga 27. Timmenga was daarmee nog niet de jongste, er waren twee sollicitanten die 26 waren. De oudste sollicitant was 41 jaar.

Deze details weten we omdat de complete kandidatenlijst bewaard is gebleven. Deze kandidatenlijsten werd toegestuurd aan landelijke kopstukken als Henri Greve (secretaris van de Centrale Vereniging) en Philipp Molhuysen (directeur van de Koninklijke Bibliotheek). Dat was redelijk gebruikelijk.  Zij gaven de lokale besturen advies welke kandidaten op gesprek gevraagd zou kunnen worden. Uit de notulen van de bibliotheek Deventer blijkt dat Timmenga  door beide heren als bijzonder intelligent werd bestempeld. Men onthield zich van een aanbeveling voor Schmidt. Het bestuur neemt het advies over en nodigt Timmenga wel uit en Schmidt niet.


Sollicitatie in Vlissingen
Annie M.G.Schmidt schreef echter op dezelfde dag dat ze solliciteerde in Deventer nog een brief. Er was namelijk ook een vacature voor bibliotheekdirecteur: in Vlissingen. De brief die Schmidt schreef in Vlissingen was bijna hetzelfde als in Deventer. In Vlissingen voegde ze er nog aan toe dat ze ook had gewerkt in Middelburg en dat haar vader dominee is te Kapelle. Ook is er een referentiebrief van mejuffrouw Boerlage toegevoegd. Mejuffrouw Boerlage was bibliothecaresse van de Kinderleeszaal van Amsterdam.  Schmidt heeft dus iets meer werk gemaakt van de sollicitatie in Vlissingen dan in Deventer.

Ook het bestuur in Vlissingen vraagt advies. Molhuysen schrijft aan het bestuur dat 'Schmidt terecht niet om een aanbeveling van hem en Greve vraagt'. Het bestuur in Vlissingen legt het advies - in tegenstelling tot in Deventer - naast zich neer. Schmidt komt in Vlissingen wel op gesprek en wordt directeur!


Het rookincident
Waarom bevolen Greve en Molhuysen Schmidt niet aan? In het artikel van De Stentor wordt ingegaan  daarbij ingegaan op het rookincident bij de Koninklijke Bibliotheek. Schmidt wordt geroyeerd van de directeursopleiding omdat ze betrapt wordt op roken in de bibliotheek. Iets wat ten strengste verboden was. Schmidt smeekt bij Molhuysen en Greve om toch weer toegelaten te worden. De dan 29-jarige vrouw die Schmidt dan is, mag weer meedoen na het maken van strafwerk: het opstellen van een bibliografie over de haardracht van de Egyptenaren tot nu. Schmidt aanvaard de straf en behaalt het diploma.

De suggestie lijkt gerechtvaardigd of het rebelse gedrag van Schmidt haar wellicht later parten zou hebben gespeeld. Deskundigen die daarover geraadpleegd zijn, geven aan dat Greve en Molhuysen waarschijnlijk niet op deze wijze rancuneus zijn geweest. Maar een mooi verhaal blijft het natuurlijk wel.


Overdracht aan het literatuurmuseum
De brief van Schmidt heeft bijna 80 jaar onaangeroerd in het archief van de bibliotheek Deventer gelegen. Een aantal bibliotheekmensen wist dat ze gesolliciteerd had maar dat deze brief er nog was, wist eigenlijk niemand. De vondst van de brief bracht ook wel de vraag met zich mee, waar deze brief eigenlijk thuis hoort. Het Literatuurmuseum in Den Haag - dat het archief van Schmidt beheert - is een hele logische plaats.  Op maandag 29 april 2019 mocht ik zelf de brief overdragen aan het museum. Bertram Mourits, hoofd collecties,  nam de brief dankbaar in ontvangst. Dit vergezeld met een voetbalshirt. Met nummer 14. Maar wel met de naam A.M.G. Schmidt, de nummer 14 van Deventer en de Johan Cruijff van de jeugdliteratuur.


In deel 2 van deze serie ga ik in op een akkefietje tussen Schmidt en Timmenga in 1954, ruim 13 jaar later. Schmidt werkt inmiddels bij het Parool en schrijft. Timmenga zit nog bij de bibliotheek. En Timmenga is boos op Schmidt.... waarover? Dat leest u in het volgende artikel.

Geen opmerkingen: