Vier observaties bij het zware verlies van Spotify en de transitie van de muziekindustrie

Een tijdje geleden schreef ik over de teloorgang van CD's en welke vragen dat oproept voor het behoud van deze materialen. Mijn goede oud-collega Bas Pool wees me vervolgens op een aantal cijfers. En daarbij heb ik weer vier observaties die ik graag met jullie deel.

Observatie 1: Bibliotheken volgen vraag in de markt
Bovenstaande grafiek is van Bas. Hij was zo aardig om uit te zoeken hoe de omvang van de uitleen van de CD-collectie zich verhield ten opzichte van de verkochte CD's. Dat levert sinds 1999 bovenstaande beeld op. Wat je ziet is dat het aantal uitleningen van CD's in bibliotheken een nagenoeg gelijke tred heeft gehouden met de teruglopende CD-verkoop. Met andere woorden: bibliotheken hebben de vraag uit de markt gevolgd.

Observatie 2: Hoe de vraag verandert
De cijfers die hij gebruikt rond de omzetten van CD's komen van de branchevereniging van de entertainment: de NVPI. Elk jaar zetten ze net zoals bibliotheken de belangrijkste zaken nog eens op een rijtje. Want laten we wel wezen: in de muziekindustrie is veel veranderd.

Geen klassieke statistiekdonut maar eentje waarbij een ombuiging zit. Om nog maar eens aan te tonen dat de muziekindustrie echt aan het kantelen is. De totale industrie uit de cijfers van 2014 omvat 130 miljoen. Wie weet dat bibliotheken samen voor ongeveer 60 miljoen aan mediakosten hebben, ziet dat dat helemaal niet zo'n hele grote branche is.

De verkoop van CD's is nog altijd meer dan de helft van die omzet. Maar streaming en downloads zitten de fysieke verkoop met 45% wel flink op de hielen. Ga er overigens maar vanuit dat die streaminginkomsten nagenoeg volledig bij Spotify vandaan komen.

Observatie 3: Alleen streaming groeit nog
Hoe snel het gaat met nieuwe media laat onderstaande afbeelding zien. Het laat zien wat de ontwikkeling van de verschillende onderdelen is tussen 2013 en 2014.

Hierin zie je - wat we al verwachtten - dat de CD-verkoop verder daalt. Deze zal volgend jaar minder dan 50% van de omzet van de industrie zijn.

Maar ook de de verkoop van downloads neemt nu al af. Die markt bestaat minder dan 10 jaar en is nu al op z'n retour. Een ontwikkeling die dus nooit echt heeft doorgezet.

Streaming is de enige ontwikkeling die echt potentieel groeit.

Observatie 4: Streaming wordt gefinancierd met oplopende schulden
Zoals ik als zei het is vooral Spotify in Nederland die voor de muziekindustrie de inkomsten genereert voor streaming. Hoe doen die het eigenlijk financieel? In 2014 had Spotify een omzet wereldwijd van 1 miljard dollar met een verlies van 162 miljoen dollar. De muziekwereld heeft dus wel de bakens verzet maar het bedrijf dat thans voor de inkomsten zorgt, draait nog immer met een (stijgend) verlies.

Onderstaande tabel komt van MusicbusinessWorldwide, die dit soort trends bij houdt.

Met andere woorden: Spotify is nog lang geen winstgevende handel en alles bij elkaar heeft Spotify tot nu toe een klein 350 miljoen euro verlies geleden. Ook dat verlies zullen investeerders nog terug willen zien.

In hetzelfde artikel van MusicbusinessWorldwide wordt uitgelegd hoe Spotify nog rendabel kan worden. Daar liggen zeker opties maar hoe Spotify het ook doet er is altijd een groep die daarvoor zal moeten betalen: muzikanten (minder royalties), Spotify-medewerkers (minder kosten) of gebruikers (afbouwen freemium-model). Of een combinatie daarvan natuurlijk.

Conclusie: durf te investeren in succes, ook als je nog niet weet hoe je je succes kunt financieren
Spotify heeft dus echt nog een weg te gaan en het streamingmodel wordt voorlopig gefinancierd met oplopende schulden. Naarmate het succes groeit, groeien de schulden van de muziekindustrie. Maar zonder die schulden was de omvang van die industrie al veel kleiner geweest.

Het geeft aan hoe lastig het is om die transitie te maken. En het toont aan hoeveel lef er nodig is om te investeren in digitale media. Het is onbekend wat de termijn is waarop wordt terugverdiend.

In soortgelijk dilemma zit natuurlijk ook de inkoopcommissie van bibliotheken in Nederland. De vakantiebieb met gratis toegang is een enorm succes. Het is ons eigen freemium-model van Spotify. Maar durven we ook door te investeren? Stel dat de vakantiebieb nog vier keer zo groot wordt, zonder direct ledenmodel? Leggen we dan extra geld in? Durven we ons bereik uit te bouwen zonder direct te weten waar het eindigt?

Ik zeg volmondig ja. Wie kijkt naar de mogelijkheden die Spotify nu heeft om verder te groeien ziet, dat die groei juist de opties biedt om ook een gezond businessmodel te vinden. Het begint allemaal met mensen bereiken.

Als we de mensen niet meer bereiken, dan kunnen we pas echt ophouden.

Met dank aan Bas Pool voor de attendering.

Openbare Bibliotheken en Spotify… zit daar muziek in?

Spotify: velen van ons gebruiken het. De streamingmuziekdienst die sinds mei 2010 in Nederland actief is. Ze hebben in Nederland net hun eerste verjaardag gevierd. Vanochtend had ik samen met onder andere collega’s van Bibliotheek.nl, de Centrale Discotheek Rotterdam en een paar vakcollega’s uit Gelderland en Friesland een overleg met ze.

Via via waren we met het hoofdkantoor van Spotify in Zweden in contact gekomen en we hebben ze de vraag gesteld of ze interesse hadden in een samenwerking met de Nederlandse openbare bibliotheken. Dat hadden.

Abonnementsvormen
Spotify heeft een basis van 13 miljoen muziektracks. Die zij via een speciale client beschikbaar stellen. Daarbij werken ze met drie modellen: Free, Unlimited (€ 5,- per maand) en Premium (€ 10,- per maand). Alles is legaal geregeld. En met indrukwekkende gebruikscijfers.

Het is interessant om de medewerkers van Spotify te horen vertellen over de onstuimige groei van het bedrijf. Beide personen werkten allebei een jaar bij het bedrijf en behoorden daarmee tot de “oudgedienden”. Zo snel groeit het.

Alles gaat digitaal
Ik was onder de indruk van hun werkwijze. Een bedrijf dat heel nadrukkelijk een digitale strategie volgt. Alles is gericht op digitaal gebruik en digitaal lid worden. Alles is er op gericht om “Free”accounts om te zetten naar “Unlimited” of “Premium”.

Zoeken bij de bibliotheek wordt ook zoeken bij Spotify?
Samen met Bibliotheek.nl en de CDR hebben we een oriënterend gesprek gevoerd over de mogelijkheden. Aan het eind van het gesprek was er zicht op een mogelijkheid. Die zou eruit kunnen bestaan dat de Nederlandse bibliotheken een zoekkoppeling maken naar Spotify. Wie op die manier zoekt en verder klikt kan gebruik maken van een “Free”account.

Als je zoiets aanbiedt zul je veel informatie aan gebruikers moeten verstrekken over wat Spotify is. Wij kennen het misschien wel, maar grote groepen Nederlanders kennen het niet. Daar ligt dus een belangrijke gezamenlijke rol.

Meerwaarde aan je bibliotheekabonnement
Als je zoiets kunt maken dan is de volgende stap dat we eens moeten gaan kijken of we leden ook kunnen koppelen aan bijvoorbeeld een “Unlimited”abonnement. Dit uiteraard gekoppeld aan je bibliotheekabonnement. En dan kom je op vragen of je zoiets gezamenlijk afkoopt of verdisconteerd in abonnementsgelden of een mix daarvan.

Spotify gaat een eerste voorstel uitwerken. Dat zullen we met dezelfde groep nog eens beoordelen. Dat zal de komende maanden zijn beslag krijgen. De verwachting is dat er op een aantal plaatsen een proef zal worden uitgevoerd. Die zal met name moeten gaan over het businessmodel over de koppeling tussen het bibliotheekabonnement en het Spotifyabonnement. En dat zal nog best een ingewikkelde worden.

Maar eerst maar eens even uw mening: hiermee doorgaan? En zo ja, heeft u suggesties of aandachtspunten? Laat maar komen.

Hoe verder? : TNO-rapport eBooks : deel 7 : reacties en slot

Aan de martelgang van het TNO-rapport komt een eind. En dat is maar goed ook. We hebben er nu wel lang genoeg over gepraat. Nog een paar reacties en dan aan de slag.

Tempo en geld
Tempo wil iedereen. Iedereen vindt die twee tot drie jaar te lang. Ook René Bladder - beheerder van de LinkedIngroep Ebooks - reageerde dat bibliotheken tempo moeten maken. Erna Winters, directeur van Kennemerwaard, gaf aan bereid te zijn geld vrij te willen maken in forse omvang. Zelfs in deze moeilijke tijden.

Google?
Ook een heel sympathieke reactie via de mail kreeg ik van Rob de Bie, projectleider ICT bij Biblioservice Gelderland. Hij schreef mij over de strategie van Google. Iets waar ik bij de bespreking nauwelijks bij stil heb gestaan. Maar inderdaad, Google gaat ondertussen natuurlijk gewoon verder. Wat doen we daar mee? Waar denkt u dat Google over twee tot drie jaar staat? Jan Klerk wijst in één van zijn laatste blogposts op het horrorscenario als blijkt dat Spotify ook voor eBooks beschikbaar gaat komen.

En wat moeten wij dan nog? En dat onderstreept nu net die urgentie. Het is echt erop of eronder.

Bibliotheken verenigt u!
Eén grote Nederlandse internetbibliotheek. TNO geeft de aanzet, aan ons om 'm in te koppen. Met een flinke zak geld op zak om content te regelen. Als het gaat om verenigen hadden we daar volgens mij de VOB voor. En als het gaat om inkopen een inkoopcommissie. Wat mij betreft moet maar eens nagedacht worden hoe de opdracht van de inkoopcommissie eens flink verruimd kan worden.

Bibliotheek.nl
Bibliotheek.nl heeft bewust een periode genomen om na het verschijnen van het TNO-rapport nog eens goed te luisteren naar de branche. Er zijn gesprekken over dit rapport ingepland met de VOB-commssies Marketing en Digitale Bibliotheek. Maar dat is het dan ook maar wat mij betreft. Minder praten, meer werken. En het zou mij niet verbazen dat achter de schermen door bibliotheek.nl ook al gewerkt wordt aan de eerste stappen.

Onze Vlaamse collega's en DBNL
Eén van die eerste stappen zou bijvoorbeeld best eens de aankoppeling kunnen zijn van de digitale bibliotheek van de de Nederlandse letteren: DBNL. Dit is een site waar al heel veel Nederlandstalige titels rechtenvrij beschikbaar zijn. Onze Vlaamse collega's hebben dat al gerealiseerd (zie foto). Zo las ik het Achterhuis van Anne Frank en Kruistocht in spijkerbroek. Zou mij dus niet verbazen dat pal na de zomervakantie dat beschikbaar zou komen in Nederland. Als ik Bibliotheek.nl was, zou ik daar nu mee bezig zijn.

NBD plus plus plus
Van NBD-zijde heb ik niet echt een reactie gehoord en ook niet echt gevraagd. Het lijkt mij dat dit voor de NBD toch reden genoeg zal zijn om hun ePortal nog eens flink op te schudden en te investeren in een paar aardige verbeteringen. Zo suggereert Kees Hamann van Bibliotheek Vlissingen dat het goed zou zijn om onbekende schrijvers de gelegenheid te geven om via de bibliotheek te publiceren. Voor de schrijvers creëren de bibliotheken een podium, voor de bibliotheken betekent het content. Overigens is dit een initiatief waarvan ik al gehoord heb dat Bol en iTunes daar ook al naar kijken. Kapers op de kust dus.

Een ander idee waar NBDBiblion ook nog wat zou kunnen werd me in de schoot geworpen door Erwin Karst van de Bibliotheek Hengelo. Hij vroeg zich af op Spotify bijvoorbeeld niet gekoppeld kan worden aan onze systemen. Niet alleen boeken maar ook muziek.

En ze leefden nog lang en gelukkig?
Ik eindig graag positief. En toch kan ik aan dit verhaal niet alleen maar een prachtig harmonieus slotakkoord laten horen. Jazeker, er ligt een goed rapport. Veel aanknopingspunten. Meer eerlijk is eerlijk: veel wisten we natuurlijk ook al.

Waar het nu om gaat is dat er echt wat gebeurt, dat er visie is op basis waarvan geld beschikbaar komt en draagvlak om met z'n allen daar ook de schouders onder te zetten. Tegelijkertijd zou het toch niet verkeerd zijn om te linken aan partijen als Google en Bol.

Meer en meer raak ik ervan overtuigd dat het niet alleen goed moet zijn maar ook nog eens razendsnel beschikbaar moet gaan komen. In de sector die altijd poldert zal dat nog een hele kluif worden. Ik wens onszelf veel succes!