De afgelopen week mocht ik met bibliotheken uit Groningen en Overijssel mee op hun studiereis. Een tocht naar Engeland waar ik in vier delen verslag van doe. Het bijzondere is dat ik alle vier delen tegelijk zal publiceren. Dit is het vierde deel met de 'lessons learned'.
Zo de reizen zitten er op. Veel gezien en veel geleerd. Maar wat is nu de rode draad en welke observaties kunnen we delen? Aan de deelnemers van de reis vroeg ik via de groepsapp om eens een aantal punten te noemen. Samen met mijn eigen gedachten kom ik tot vier observaties.
Observatie 1: De drie V's Visie, visie en visie
Of het nu gaat om het storyhouse of de idea stores, beiden hebben een gezamenlijke drager. Dat is een hele stevige visie. Een visie die zo aanstekelijk is dat je voelt dat dit ook energie bij vele anderen los zal maken. De visie van de idea stores op een leven lang leren zouden heel goed kunnen passen bij de lijn die Nederlandse bibliotheken nu inzetten: een maatschappelijk en educatief programma om Nederland slimmere, creatiever en vaardiger te maken. Van basisvaardigheden tot mindfullness en van creatief schrijven tot 3D-printen.
Ook de visie van verbeelding van Story House past heel goed. Ik denk dat het heel interessant is om met uw schouwburgdirecteur in Chester te gaan kijken.
Deze visie steekt anderen aan. Zowel intern als extern: medewerkers en samenwerkingspartners of financiers. Visie brengt mensen in beweging en waardoor je meer kunt bereiken dan daarvoor.
Observatie 2: Programmering en gebouw moeten in balans zijn
In de afgelopen tien jaar hebben bibliotheken in Nederland een flinke draai gemaakt. Ging het rond 2010 nog veel om herinrichting van bibliotheken op basis van retailprincipes, nu zijn bibliotheek volop bezig met maatschappelijke en educatieve programmering. Een deel van het educatieve programma vindt buiten het bibliotheekgebouw plaats in schoolbibliotheken. De maatschappelijke programmering vraagt vooral veel aandacht in het vinden van de juiste partners en vaak ook vrijwilligers. De aandacht voor het gebouw 'bibliotheek' lijkt wat naar de achtergrond geschoven te zijn. Als je één ding zit bij Storyhouse en de Idea stores dan is het dat juist die programmering goed tot stand kan komen door een combinatie van mensen én gebouw. En bij de Idea Stores zie je zelfs al dat dat gebouw al weer aan een update toe is.
Nederlandse bibliotheken investeren veel in die programmering. Men trekt intensief samen op om taalhuizen of dienstverlening voor de digitale overheid in te richten. Maar als het gaat om de inrichting van de bibliotheekgebouwen op dat punt zie ik elke bibliotheek toch apart optrekken en iedereen huurt zijn eigen architect in. Legitiem uiteraard vanuit elke situatie. Ik vind dat eigenlijk wel jammer en ik vermoed dat het ook duurder is dan samen optrekken en daar conceptueler naar te kijken. Wat mij betreft mag er echt een stevige gezamenlijke visie op inrichting komen.
Wie zo in een paar dagen een paar van deze prachtige plekken bezoekt, kan weer eens ervaren wat publieke ruimte van goede kwaliteit kan doen.
Observatie 3: Maatwerk in gezamenlijkheid
Als je kijkt naar Storyhouse en de Idea Stores dan zie je dat dit hele verschillende concepten zijn die trouwens ook allebei geen bibliotheek meer heten. De bibliotheek is een functie binnen het geheel. Tegelijkertijd zie je soortgelijke bouwstenen binnen dat geheel die toch wel op elkaar lijken. In beide gevallen begint het met lokaal ondernemerschap en een passende combinatie van partners. Van daaruit werk je verder. Bibliotheekwerk zal steeds vaker een bouwsteen van een geheel gaan vormen. Wen er maar aan, zou ik zeggen. Wat niet wegneemt dat de bibliotheek natuurlijk gewoon blijft bestaan. De landelijke en provinciale bibliotheeksamenwerking moet zo vloeibaar zijn dat deze past in het lokale ondernemerschap.
Observatie 4: Ons huis is jouw huis
De slogan van Chester gonst nog lang na in mijn hoofd: ons huis is jouw huis. Als je iets leuks weet te doen en het is open voor anderen, mag je altijd bij ons terecht. Het is een slogan die veel energie in een gemeenschap kan ontketenen. Wat wordt mogelijk als iedereen zou gebruik kan maken van de bibliotheek? Stadkamer in Zwolle werkt inmiddels op deze manier en met veel plezier en met leuke resultaten.
Wat heel erg past bij dat beeld is het wegnemen van allerlei ge- en ver-boden. Werk niet vanuit wantrouwen maar vanuit vertrouwen. En als je beveiliging toepast doe dat dan onopvallend en gastvrij.
Tot slot
Zo, weer inspiratie genoeg en weer snel aan de slag. Alleen? Nee, wat mij betreft samen. En dat is wellicht toch een mooie opsteker om mee af te sluiten. Bijna elke bibliotheek die we bezochten zei dat ze zoveel Nederlandse bibliotheken ontvingen. Eigenlijk meer dan Engelse bibliotheken. We gaan graag kijken bij anderen. Maar het tekent ook dat we graag willen leren van elkaar. Mij viel tijdens de reis op dat die samenwerking tussen bibliotheken eigenlijk helemaal niet zo gewoon is als wij in Nederland wel denken. Wij vinden het logisch om zaken samen op te pakken, uit te werken en ervaringen te delen.
'Wie zijn nieuwsgierigheid verliest, is bezig langzaam dood te gaan', zei iemand mijn ooit. Met die nieuwsgierigheid van mijn collega's was niets mis, merkte ik de afgelopen week. En dat is wellicht de beste garantie voor de toekomst. En dat u deze artikelen tot het einde las evenzeer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten